Ωραίο πράγμα η ελευθερία του λόγου. Ωραίο, ευκταίο και κάνει και καλό. Βέβαια, κάποιες φορές –λένε– η υπερβολική ελευθερία βλάπτει. Δημιουργεί προβληματικές καταστάσεις, μπερδεύει. Όπως μπερδεύει και αυτός εδώ ο δίσκος, ο δεύτερος για τους Freedom Of Speech, με τίτλο Σ’ Άλλη Χώρα. Χάνει νομίζω τις ισορροπίες του. Με rap κορμό και μια μελωδικότατη γυναικεία φωνή, αλλά με πήλινα πόδια ελαφρώς «massiveattack-ίζοντα» και αυτιά βαρέως «portishead-ίζοντα». Οι αναφορές στις παραπάνω μπάντες μπερδεύονται με το ελληνικό χιπ-χοπ και το μόνο που μένει τελικά να θυμόμαστε είναι ότι το rap θα πρέπει να έχει περισσότερη ουσία. Ο λόγος των Freedom Of Speech δεν είναι απαραίτητα καταγγελτικός –αντίθετα, σε πολλά κομμάτια είναι ρομαντικός και σκοτεινός. Και φαίνεται από το συνολικό άκουσμα του Σ’ Άλλη Χώρα ότι το μεγάλο βάρος πέφτει στον στίχο. Το κακό είναι ότι κάποιες φορές αυτός γίνεται μονότονος, καταφεύγοντας σε απανωτές επιτηδεύσεις και ομοιοκαταληξίες, που δεν εξυπηρετούν σε κάτι. Νομίζω έτσι πως η τραμπάλα του άλμπουμ γέρνει μονόπαντα, με τον στίχο να στρογγυλοκάθεται με όλη του την άνεση απέναντι από τη μουσική και την ερμηνεία, με αποτέλεσμα να τις αφήνει συχνά αιωρούμενες. Το γεγονός ότι πρόκειται για έναν ιδιαίτερο στο άκουσμά του δίσκο –με τη λογική ότι δεν είναι κάτι που ακούμε κάθε μέρα– δεν σημαίνει ότι έχουμε στα χέρια μας και κάτι το ξεχωριστό. Άλλο το διαφορετικό, άλλο το ξεχωριστό. Αυτό που έχει ενδιαφέρον σε πολλά από τα τραγούδια είναι τα φωνητικά: εκεί που θαρρείς πως το δυνατό ραπάρισμα πάει να γίνει κουραστικό, κάνει στην άκρη για να μπει η γλυκιά γυναικεία φωνή της Κωνσταντίνας Φόρου, η οποία απαλύνει αμέσως το όλο αποτέλεσμα. Αυτό που δεν έχει ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι σε πολλά σημεία νιώθεις πως οι Freedom Of Speech σου θυμίζουν κάτι άλλο. Κάτι το οποίο συνειδητά ή ασυνείδητα έχεις ξανακούσει. Το “Από Τον Ήλιο”, για παράδειγμα, «ξυλινοσπαθίζει» και «παυλοπαυλιδίζει» λίαν εντόνως –σας προκαλώ να με διαψεύσετε. Η “Σύγχυση” πάλι διεκδικεί ένα ιδιαίτερο ρεφρέν, διαθέτει όμως και μια εξ’ αίματος συγγένεια με τους Στέρεο Νόβα. Άλλα τραγούδια, όπως το “Calypso” και το “Η Ζωή Σου” –μπαλάντες και τα δύο– ξεφεύγουν από τον rap/trip hop κορμό του άλμπουμ, αποπροσανατολίζοντας περαιτέρω την τελική αίσθηση: το πρώτο θα ταίριαζε νομίζω περισσότερο στο στυλ των Transistor. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια καλή διασκευή στο “Απόψε Πουθενά” της Δήμητρας Γαλάνη, με την ίδια να συμμετέχει (το ακούσαμε και στο δικό της άλμπουμ, Πίξελ), όπου έχει βρεθεί μια κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στο ραπάρισμα και στο σιγοτραγούδισμα. Στην ίδια «άλλη πλευρά» ανήκει νομίζω και το “Πόσο Μελαγχόλησε Αυτός Ο Τόπος”, με το οποίο οι Freedom Of Speech κέρδισαν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το βραβείο καλύτερου στίχου (2006). Νομίζω πως, στο τέλος της μέρας, το γεγονός ότι το βάρος του δίσκου πέφτει στον στίχο αδικεί το συνολικό αποτέλεσμα. Κατά σημεία ένιωσα ότι πιο πολλά θα εισέπραττα αν διάβαζα τους στίχους σε μορφή ποιημάτων, παρά ακούγοντάς τους σε τραγούδια. Δεν νομίζω παρόλα αυτά πως οι Freedom Of Speech θα πρέπει να αναζητήσουν το μουσικό τους μέλλον Σ’ Άλλη Χώρα. Εδώ πρέπει να το παλέψουν. Αφού όμως πρώτα βρουν τα πατήματά τους και τις κατάλληλες ισορροπίες.
