Η επιστημονική φαντασία δεν υπήρξε ποτέ το φόρτε μου· ίσως, μεταξύ άλλων, γιατί ποτέ δεν κατάλαβα τι έχει να κερδίσει η φαντασία από την «επιστημονικότητά» της. Αναγνωρίζω πάντως το ενδιαφέρον που ενυπάρχει στη σκιαγράφηση ενός φουτουριστικού (και ως εκ τούτου άγνωστου και υποθετικού) τοπίου με λέξεις, ήχους ή εικόνες. Διότι αν χρειάζονται γνώσεις και οξυδέρκεια για να μιλήσεις για το υπάρχον, η οριοθέτηση ενός ου-τόπου απαιτεί επιπλέον μπόλικη μαεστρία και πραγματικά δημιουργική (και όχι κατ’ ανάγκη επιστημονική) σκέψη.
Όταν ωστόσο μιλάμε σήμερα για το genre «επιστημονική φαντασία» (ή sci-fi, επί το πιο αμερικάνικο), θα πρέπει να μετριάσουμε τις αιτιάσεις για φουτουρισμό. Διότι το συγκεκριμένο είδος έχει πλέον ενηλικιωθεί για τα καλά και άρα δεν κείτεται καθόλου «εκτός ιστορίας», όπως ίσως συνέβαινε την περίοδο του τοκετού. Θέλω να πω, υπάρχει σήμερα μια ολόκληρη γενεαλογία ήχων, εικόνων ή λέξεων, ένα σύνολο σημείων, τέλος πάντων, που συμβολίζει το άγνωστο και στο οποίο μπορεί ο καθένας να προστρέξει για να βρει μια αφετηρία για τις σκέψεις του –αν όχι για να ακολουθήσει ήδη δοκιμασμένες διαδρομές. Εξ ου και πολλές φορές στις μέρες μας, το μπροστά συνδέεται άρρηκτα με το πίσω και ο φουτουρισμός πηγαίνει πακέτο με το ρετρό, φτιάχνοντας τον οξύμωρο όρο «ρετροφουτουρισμός». Ως προς αυτό, η παρούσα συλλογή δεν αποτελεί εξαίρεση.
Παρά ταύτα, ο Στυλιανός Τζιρίτας (παραγωγός και επιμελητής της συλλογής, καθώς και ιθύνων νους πίσω από το label A Man out of A Man Ltd –μεταξύ διαφόρων άλλων ιδιοτήτων) έχει δίκιο να υποστηρίζει ότι «η επιστημονική φαντασία έχει για τον κάθε θιασώτη της διαφορετική διάσταση και μερικές φορές διαφορετική έννοια». Αυτό είναι πράγματι ένα ενδιαφέρον σημείο. Διότι παρόλη τη γενεαλογία από την οποία μπορεί (και σε κάποιο βαθμό αναγκάζεται) να αντλήσει ο δημιουργός που καλείται να περπατήσει σε «τοπία επιστημονικής φαντασίας», αφενός δεν παύουμε να μιλούμε για φαντασία, αφετέρου τα ίδια τα τοπία είναι όντως πολύ διαφορετικά μεταξύ τους: υπάρχουν π.χ. τα διαγαλαξιακά ταξίδια, υπάρχουν και οι πολύ πιο γήινες δυστοπίες ενός απειλητικού μέλλοντος. Και έχουν κατά καιρούς «τραγουδηθεί» με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο.
Η συλλογή εστιάζει πρωτίστως στην πειραματική πλευρά της ηλεκτρονικής μουσικής, υπερασπίζεται όμως αυτή την πολυσυλλεκτικότητα των ερμηνειών, κάτι που καταρχάς φαίνεται από τους καλλιτέχνες οι οποίοι έχουν συνδράμει για να γεμίσουν τις δύο πλευρές της κασέτας. Ανάμεσά τους βρίσκουμε τον Αντώνη Λιβιεράτο (μέλος κάποτε των Κεφάλαιο 24), τον Δημήτρη Καμαρωτό –εγνωσμένης αξίας συνθέτη και μαθητή, παρακαλώ, του Ιάννη Ξενάκη– τον Γιάννη "ION" Παπαϊωάννου, ιδρυτή του εξαιρετικού (όσο και βραχύβιου) label της Elfish πίσω στα 1990s και κινητήριο μοχλό των Mechanimal, τον Αχιλλέα Χαρμπίλα, παλιότερα μέλος των 2 By Bukowski και των Garden Box, τoν Bellerophone (Δημήτρη Σαντζιλιώτη) ή τους Joalz του Leon Segka. Όλοι, καθείς με τον τρόπο του, διευρύνουν την ερμηνεία του τι εστί «πεδίο επιστημονικής φαντασίας», σε μια συλλογή πάντως που καταφέρνει και είναι αρκετά συνεκτική.
Μιλώντας πάντως για «πεδία επιστημονικής φαντασίας», είναι λογικό να έρθει στο μυαλό μας η απεραντοσύνη του σύμπαντος· εξίσου λογικά και ένα αίσθημα ριζικής ξενότητας ή/και κλειστοφοβίας, υπενθυμίζοντάς μας ίσως πώς το «παν» μπορεί κάλλιστα να ειδωθεί και ως «τίποτα». Τα περισσότερα κομμάτια νομίζω πως παίζουν με αυτούς τους αντιθετικούς όρους, άλλοτε κρατώντας μια θαυμαστή ισορροπία (π.χ. τα “Flesh & Wire” του Λιβιεράτου και “Frequence Deu(x-s) του Καμαρωτού), άλλοτε ρέποντας προς το δεύτερο περισσότερο σκέλος (όπως τα “Proxima Centauri” του Bellerophone, “Emotional Destiny” του ION και “Aether” των Sone Urbia), χωρίς ωστόσο να χάνουν τη δυναμική της παραπάνω διαλεκτικής επειδή επιλέγουν τη στροφή προς τα ενδότερα.
Τα παραπάνω δεν εξαντλούν το εύρος των αναφορών: η κασέτα ολοκληρώνεται ας πούμε με ιαπωνικό electro-clash από τους «Γιαπωνέζους στην ψυχή» (κατά τον Τζιρίτα) Videogame Orchestra. Δίνουν απλώς μια ιδέα για το στίγμα αυτών των «πεδίων». Και αξιολογικά επίσης, η συλλογή δίνει πολλά σημεία στα οποία θα μπορούσε να σταθεί κανείς. Μια πολύ καλή δουλειά, λοιπόν, πρωτίστως από τους ίδιους τους μουσικούς, αλλά και από τον …Άνθρωπο έξω από τον Άνθρωπο, ο οποίος την οργάνωσε και την έφερε σε αίσιο πέρας.
Από την πλευρά μου ελπίζω οι διεργασίες για το sequel το οποίο ήδη προανήγγειλε ο Τζιρίτας (εδώ) να καρποφορήσουν σύντομα, και, γιατί όχι, να επεκταθούν και σε τοπία πέραν της ηλεκτρονικής μουσικής. Άλλωστε ας μη ξεχνάμε πως ο σημαντικότερος ίσως ταξιδευτής του διαστήματος έπαιζε πιάνο, διεύθυνε τζαζ ορχήστρα και κυκλοφορούσε στον μικρό μας πλανήτη με την κωδική ονομασία Sun Ra.
{youtube}4WxeUifV5iY{/youtube}
