Νύχτες Υγρές ονομάζεται η τρίτη δισκογραφημένη δουλειά του κλασικού κιθαρίστα και συνθέτη Κώστα Μουστάκα. Στο άλμπουμ περιέχονται εννιά τραγούδια (συν ένα ορχηστρικό) των οποίων οι στίχοι βασίζονται σε ποιήματα του Μάρκου Χαρίτου, απ' την προ δεκαπενταετίας συλλογή του Έφιππα & Πεζά. Οι ερμηνείες είναι του Μιχάλη Κακέπη, ενώ η Μαρίζα Κωχ συμμετέχει σ' ένα ντουέτο. Συν τοις άλλοις η συγκεκριμένη δουλειά είναι η πρώτη κυκλοφορία του Project Ιριδισμοί, που, όπως γράφεται στο cd «φιλοδοξεί στο μέλλον να προσφέρει αναπάντεχες συναντήσεις της μουσικής με την ποίηση». Ανοίγω εδώ μια παρένθεση για μια γενικότερη παρατήρηση: έχω την αίσθηση ότι εδώ και δεκαετίες στο ελληνικό τραγούδι επικρατεί μία αντίληψη, τόσο από κάποιους δημιουργούς όσο ενδεχομένως κι από κάποιους ακροατές, ότι η ενσωμάτωση του ποιητικού λόγου στο τραγούδι αποτελεί πανάκεια που του εξασφαλίζει αυτομάτως αίγλη και ποιότητα την οποία προφανώς δεν διαθέτει από μόνο του. Πέρα από το ότι αυτή η άποψη υποτιμάει το ίδιο το τραγούδι και παραγνωρίζει σαφέστατα οποιεσδήποτε ενστάσεις για το κατά πόσο είναι δόκιμη εξαρχής αυτή η συνάντηση, δείχνει επίσης να αγνοεί το γεγονός ότι μπορεί κάλλιστα να υπάρχει αριστοτεχνική στιχουργία που να είναι σαφώς ανώτερη της κακής ή της μέτριας ποίησης. Πάνω απ' όλα, όμως, η βασική διάκριση μεταξύ στιχουργήματος και ποιήματος, που πολλοί συνθέτες επιμένουν να παραβλέπουν προφανώς λόγω ευκολίας, είναι το μεν πρώτο γράφτηκε για να μελοποιηθεί και να τραγουδηθεί, ενώ το δεύτερο αποκλειστικά για να διαβαστεί, με ό,τι φυσικά αυτό συνεπάγεται. Επιστρέφοντας στις Νύχτες Υγρές, οφείλουμε να πούμε ότι η συνάντηση ποίησης και μουσικής στη συγκεκριμένη δουλειά υπήρξε ελάχιστα ευτυχής. Το πρόβλημα που μοιάζει εξαρχής άλυτο είναι ότι η ποίηση του Χαρίτου – χωρίς να εξετάζουμε αν είναι καλή ή κακή – είναι στο σύνολό της τελείως ακατάλληλη για μελοποίηση. Η απουσία ομοιοκαταληξίας και μέτρου στους περισσότερους στίχους δημιουργεί άλυτα προβλήματα στον συνθέτη και τον οδηγούν σε μελοποιητικές αλχημείες. Έτσι, αλλού μπορεί να δημιουργείται κακόηχη εκφορά του λόγου με το στρίμωγμα παραπανίσιων συλλαβών (βλ. “Toronto”, “Τη Νύχτα” και “Πράξη Ανεπανόρθωτη”) και αλλού να διαστρεβλώνεται, ή ακόμα και να εξολοθρεύεται εντελώς, το νόημα συνενώνοντας δύο διαφορετικούς στίχους (βλ. “Νύχτες Υγρές”) για χάρη του μέτρου. Επίσης η συχνή παρουσία βαρύγδουπων λέξεων και νοημάτων αντιμάχεται την όποια αμεσότητα οφείλει να έχει ένα τραγούδι, κάνοντας το να ακούγεται γενικόλογο, βαρύ, πολλές φορές ακόμα και ακατανόητο.Αυτή η σχεδόν ολοκληρωτική αποτυχία στο συνταίριασμα της μουσικής με το στίχο είναι καθοριστικός παράγοντας, που επιδρά αρνητικά σε όλη τη συγκεκριμένη δουλειά, επισκιάζοντας έτσι τα θετικά στοιχεία τα οποία όντως διαθέτει. Έτσι μένει μετέωρη η αισθαντική ατμόσφαιρα που χτίστηκε από τις ωραίες κιθαριστικές μελωδίες του Μουστάκα, όπως μετέωρη μένουν και οι εκφραστικές και ιδιαίτερες – πλην μονοδιάστατες – ερμηνείες του Μιχάλη Κακέπη. Η πολύτιμη συμμετοχή της Μαρίζας Κωχ τέλος δίνει μια ιδιαίτερη βαρύτητα στο “Ανάμεσα Στους Ίσκιους”, το οποίο, μαζί με το “Αχτίδα”, είναι τα δύο τραγούδια που θα ξεχωρίζα απ' το συγκεκριμένο άλμπουμ. Των οποίων οι στίχοι – διόλου τυχαία – και μέτρο διαθέτουν και σαφήνεια.Για το τέλος θα ήθελα να θυμίσω μια ωραία αφήγηση του Νίκου Παπάζογλου σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη στον Λευτέρη Παπαδόπουλο: όταν κάποτε ήταν στο στούντιο έτοιμος να ηχογραφήσει τον περίφημο "Αύγουστό" του, τον επισκέφτηκε απροειδοποίητα ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος. Διαβάζοντας τους στίχους του τραγουδιού παρατήρησε ότι αυτοί αρμόζουν περισσότερο σε ποίημα κι ότι για να γίνει ένα καλό τραγούδι θα έπρεπε να αφαιρεθούν τελείως απ' αυτό όλες οι αφηρημένες έννοιες, κάτι που, όπως αποδείχθηκε, ο Παπάζογλου σοφά έπραξε. Αυτή την απλή συμβουλή θα ήταν, φρονώ, χρήσιμο να τη λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι δημιουργοί του παρόντος δίσκου, αλλά και όλοι όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με το ελληνικό τραγούδι γενικότερα…
