Ο χρόνος έχει δείξει πως το post-rock έφτασε σχετικά γρήγορα σε σοβαρά αδιέξοδα. Κι από τους πολλούς ενθουσιώδεις θιασώτες του εκεί στα μέσα με τέλη των 1990s, λίγοι είναι αυτοί που έχουν καταφέρει να τα υπερβούν με επιτυχία. Οι Tortoise –πρώτοι και καλύτεροι– σκέφτηκαν πως μια λύση θα ήταν να κρατήσουν το post, αλλά να μειώσουν το ροκ (αν όχι να το εξαφανίσουν τελείως), βάζοντας στη θέση του τζαζ και ηλεκτρονικά· κατέληξαν σε δύο εμφατικές απαντήσεις, στο TNT του 1998 και στο Standards του 2001. Οι Thee Silver Mt. Zion Memorial Orchestra δείχνουν πάλι να προτιμούν την αντίθετη οδό: να κρατήσουν το ροκ και να απαγκιστρωθούν σταδιακά από το post.
Ας μη ξεχνάμε πως το γκρουπ (SMZ εφεξής) προέρχεται από τα «κεντρικά» του post-rock, όντας κομμάτι της πολυπρόσωπης κολεκτίβας του Μόντρεαλ και αποτελούμενο (μεταξύ άλλων) από τα μισά περίπου μέλη των Godspeed You! Black Emperor. Το σημειώνω, διότι πολλές φορές αποδεικνύεται πιο δύσκολο για τους βασικούς πρωτεργάτες μιας μουσικής εξέλιξης να καταλάβουν πως οι διαδικασίες που έθεσαν κάποτε σε κίνηση είναι πλέον σχετικά παρωχημένες. Δείτε ας πούμε τη φθίνουσα πορεία των Mogwai ή ακόμα και την περσινή δουλειά των Godspeed, η οποία δεν έκανε πολλά παραπάνω από το να (ξανα)σερβίρει μια ομολογουμένως γευστική, αλλά πλέον χλιαρή σούπα.
Προχωρούν λοιπόν οι SMZ κι αυτό πρέπει να τους πιστωθεί εξ αρχής. Και το κάνουν δίχως να απεμπολούν τα χαρακτηριστικά που τους καθόρισαν. Τα τροποποιούν όμως καταλλήλως, βάζοντας ταυτόχρονα πλάι τους μία όλο και πιο ξεκάθαρη ροκ συλλογιστική. Αυτός δείχνει να είναι ο δρόμος από τα μέσα περίπου της προηγούμενης δεκαετίας, φθάνοντας ως το FuckOffGetFreeWePourLightOnEverything –τον έβδομο δίσκο και καταφανώς τον λιγότερο post και περισσότερο ροκ δίσκο της πορείας. Σημειώστε επίσης πως έχουν εγκαταλείψει προ πολλού τη μουγκαμάρα του post-rock, φέρνοντας τους εντόνως πολιτικούς στίχους και τα φωνητικά του Efrim Menuck (κυρίως) όλο και πιο ευδιάκριτα στο προσκήνιο.
Μέχρις εδώ καλά. Ως προς την προσέγγιση δηλαδή, βλέπουμε ένα συγκρότημα το οποίο, παρά τα 15 χρόνια που σέρνει πίσω του, προσπαθεί ακόμα να εξελιχθεί, να βρει τρόπους να πάει παρακάτω. Μπορούν όμως οι post-rockers να ξεπεράσουν την προφανή αντίφαση και να γράψουν καλά ροκ τραγούδια;
Στις γενικές του γραμμές, ο δίσκος απαντάει καταφατικά. Οι SMZ επιστρατεύουν έναν –ας τον πούμε– «εναλλακτικό» χαρακτήρα, προσθέτουν όμως κι άλλο τόσο από βρώμικο ροκ εν ρολ, παρμένο απευθείας από εκείνη τη χρυσή εποχή στα τέλη 1960s, αρχές 1970s. Έχουν επιπροσθέτως κι έναν γενικότερο πανκ αέρα με τον οποίον αντιμετωπίζουν τα πράγματα, έχουν βεβαίως και τα σκοτάδια τους, τις βραδυφλεγείς εσωστρέφειες, ως συνέχεια του δικού τους παρελθόντος. Με όλα αυτά (ή με συνδυασμό αυτών) στήνουν ορισμένες δομές εγγενώς τραγουδιστικές: κινούνται δηλαδή και λειτουργούν βάσει (ίσως και εξ αιτίας) του λόγου. Και πλέον –όσο αφορά στον λόγο– πλάι στη στηλίτευση των όσων αρνητικών περιτριγυρίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες, υπάρχει πιο ξεκάθαρη κι αυτή η κυριολεξία του τίτλου· κάτι δηλαδή του στυλ: «δεν 'πα να γαμιέστε, εγώ είμαι με το φως όχι με τα σκοτάδια σας».
Καταφέρνουν δηλαδή οι SMZ να δώσουν την αρμόζουσα υπόσταση στα όσα τραγουδούν· οπότε ναι, υπό μια τέτοια έννοια, γράφουν καλά τραγούδια, αν με το καλά εννοούμε ότι μπορούν και μεταφέρουν ευκρινώς και με τρόπο καταληπτό τα όσα έχουν να μεταφέρουν.
Υπάρχουν ωστόσο και ορισμένοι αστερίσκοι, αν δούμε το FuckOffGetFreeWePourLightOnEverything λίγο πιο σφαιρικά. Κατά πρώτον, η τάση τους να γεμίζουν ασφυκτικά τις ενορχηστρώσεις· η σχετική εμπιστοσύνη δηλαδή που δείχνουν προς ένα σκεπτικό το οποίο λέει πως ο προσφορότερος τρόπος για να ανεβάσεις την ένταση ενός κομματιού είναι να προσθέσεις γραμμές στην ενορχήστρωση. Δεν το ακολουθούν πάντα, αλλά το κάνουν αρκετά. Ένα ακόμα σημείο είναι ότι αφήνουν κάποιες ιδέες τους να πλατειάσουν –ορκισμένες ξεπερνούν σε διάρκεια το 10άλεπτο (3 από τα 6 τραγούδια), ένα δε κομμάτι φθάνει κοντά στα 15 λεπτά– και ως εκ τούτου να πλαδαρέψουν.
Θέτω ως χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της θέσης μου την πρώτη, ομότιτλη, σύνθεση. Χαρακτηριστικότερη διότι: α) διαθέτει έναν από τους πιο πετυχημένους τρόπους με τους οποίους οι SMZ φθάνουν σε τραγουδιστικές φόρμες β) δείχνει το «μη λακωνίζειν» που –έστω και περιστασιακά– τους διακατέχει, απλώνοντάς αυτούς τους τρόπους σε διάρκεια μεγαλύτερη απ’ όση αντέχουν γ) περιέχει νύξεις της ενορχηστρωτικής υπερ-πληρότητας (οι οποίες αλλού γίνονται καθαρότερες) και δ) βρίσκει τελικά τον τρόπο να φέρει την κατάσταση τούμπα, με ένα θανατερό σλαντζο/γκρουβ, το οποίο οδηγεί τα τελευταία 3μιση λεπτά σε μια ηρωική έξοδο.
Τούτων λεχθέντων, προσωπικά θεωρώ πως το πείραμα των SMZ εξελίσσεται ομαλώς, τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα είναι σίγουρα ενθαρρυντικά, όμως ακόμα απέχουμε κάπως από το να έχουμε τη βέλτιστη εκδοχή της επιχειρούμενης προσέγγισης. Βρισκόμαστε πάντως στον σωστό δρόμο…
{youtube}WfPXY6mtq4U{/youtube}
