«Μοιάζει με pop, είναι αρκετά θορυβώδης και έχει και λίγη όπερα». Κάπως έτσι θα περιέγραφε η Nika Roza Danilova τη μουσική της σε ένα παιδί, σύμφωνα με πρόσφατη συνέντευξή της. Έντονες 1980s επιρροές, ήχοι που βυθίζονται στο reverb κινούμενοι μεταξύ goth-pop και lo-fi rock, φωνητικά που ακροβατούν ανάμεσα στην οπερατική δεξιοτεχνία και στις μοιρολογούντες συλλαβές, σκοτεινή ατμόσφαιρα. Όλα αυτά μου έρχονται συνειρμικά στο μυαλό, ακούγοντας τα τραγούδια της.
Όταν ήταν 14, η Nika Roza Danilova ζήτησε από τους συμμαθητές της στο σχολείο να τη φωνάζουν Zola Jesus, για να σταματήσουν να της μιλάνε. Δεν τα κατάφερε όμως ούτε τότε, ούτε τώρα, μιας και μετά τα περσινά εκτοξευμένα στα ανώτατα στρώματα της μπλογκόσφαιρας New Amsterdam, The Spoils, και Tsar Bomba EPs ή τις συζεύξεις της με τους Former Ghosts στα Fleurs (2009) και New Love (2010) και τη Pocahaunted Amanda Brown στο πρόσφατο La Vampires Meets Zola Jesus, τα μουσικά ιστολόγια παραληρούν στο άκουσμα και μόνο του ονόματός της. Στο project της ως Zola Jesus πειραματίζεται συνεχώς, φλερτάροντας με τη μινιμαλιστική, σκοτεινή και παραμορφωμένη electronica και μεταπηδώντας από τις ζοφερές και θολές α-λα-Bristol βιομηχανικές μπαλάντες και τη κατάμαυρη μυσταγωγική goth dub, σε πιο ξεκάθαρες, επιβλητικές και αστραφτερές παραγωγές. Κι αν και οι φετινοί της ήχοι είναι πιο λουστραρισμένοι –με τη βοήθεια και του νέου στούντιο– οι κλειστοφοβικοί και σκονισμένοι βιομηχανικοί απόηχοι των τραγουδιών της και η διάθεση για πειραματισμό συνεχίζουν να παραμονεύουν, έτοιμοι να εκτοξευθούν και πάλι.
Το Stridulum είναι εμπνευσμένο από την ομώνυμη cult science-fiction ταινία του 1979 (του Giulio Paradisi), μια ταινία γεμάτη ωραίες εικόνες μεν, αλλά αρκετά μονοδιάστατη και μπερδεμένη. Η ιστορία της περιστρέφεται γύρω από τη μάχη ανάμεσα στο Καλό και το Κακό, ιδωμένο μέσα από τα μάτια ενός κοριτσιού με τηλεκινητικές ικανότητες, η ψυχή του οποίου είναι και το έπαθλο αυτής της μάχης. Τελικά το Καλό κερδίζει, σε μια εντυπωσιακή σκηνή με περιστέρια που φτερουγίζουν και λαμπερό φως να σκίζει τον ουρανό. Φαίνεται πως η Zola Jesus εντυπωσιάστηκε τόσο από τη συγκεκριμένη σκηνή και τη μουσική που τη συνόδευε, ώστε όχι μόνο χρησιμοποίησε ψήγματά τους στα EP (τα τραγούδια του Stridulum πραγματεύονται αυτή την αιώνια μάχη), αλλά τους έδωσε και το όνομα της ταινίας. Εξάλλου, επηρεασμένη και από τις σπουδές της στη φιλοσοφία, υποστηρίζει πως οι αντιθέσεις αυτές και η έκθεση στον κίνδυνο είναι που μας ωριμάζουν και μας ωθούν στην αλλαγή.
Με το Stridulum (Ι) και την επαυξημένη έκδοσή του, το Stridulum II, η Zola Jesus ξεφεύγει από τη lo-fi παραμόρφωση και θολότητα των προηγούμενων δίσκων και σιγά-σιγά ξεδιπλώνεται, φέρνοντας στο προσκήνιο τη φωνή της, αλλά και τα συναισθήματα που κρατούσε κλεισμένα στο καβούκι της. Είναι το μέσο να βγει από τον μικρόκοσμό της και να ξανοιχτεί σε ένα ευρύτερο μουσικό κοινό, αφήνοντας πίσω τα παγωμένα απομονωμένα χρόνια του Ουισκόνσιν. Η μουσική και οι στίχοι είναι εμποτισμένα από τις φιλοσοφικές της αναζητήσεις. Στίχοι ξεκάθαροι, ντυμένοι με συναισθηματική και επιβλητική μουσική, αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες της για τη ζωή και αρχέγονα ερωτήματα για θέματα όπως ο θάνατος και ο έρωτας (ναι, για πρώτη φορά δηλώνει ερωτευμένη, κάτι που περνά και στα τραγούδια της). Οι απαντήσεις είναι πλέον λιγότερο γκρίζες, καλυμμένες πάντα από το αχνό πέπλο ενός ηλεκτρονικού γοτθικού ρομαντισμού, όπως μαρτυρούν και οι στίχοι των “Trust Me”, “I Can’t Stand” και “Night”. Το βιομηχανικό ηχητικό υπόστρωμα είναι κι εδώ παρόν, με μικρές pop παρεκκλίσεις και lo-fi αναλαμπές. Είναι όμως πιο καθαρό, χωρίς τους έντονους παρελθοντικούς θορύβους.
Οι κοφτοί ηλεκτρονικοί ρυθμοί που αλέθονται μέσα από τα drum machines και τα αιθέρια ισοκρατήματα των synths συνοδεύουν το κυρίαρχο όργανο, τη φωνή της, η οποία απλώνεται σε στοιβάδες –άλλοτε στιβαρές και δυσοίωνες μέσω της παραμόρφωσης κι άλλοτε αραχνοΰφαντες και φωτεινές. Διανθισμένη με σκοτεινές οπερατικές κραυγές, κυριαρχεί και σε στοιχειώνει στο αποκαλυπτικό “Night”, στο ψυχοφθόρο “Manifest Destiny”, στο dark wave “Tower”, στο σπαρακτικό “Run Me Out” με το μπάσο να αντηχεί τη φωνή της Danilova ή στο αριστουργηματικό και ώριμο “Sea Talk”, που μοιάζει να περικλείει μέσα του κομμάτια του Ian Curtis και της Nico.
To Valusia EP, το οποίο κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες κινείται στο ίδιο ακριβώς κλίμα, περιλαμβάνοντας ένα νέο κομμάτι, το “Poor Animal”, καθώς και remaster εκδοχές των προηγούμενων “Tower”, “Sea Talk” και “Lightsick”, καθώς και βίντεο για τα “Night” και “Clay Bodies”, με την υπογραφή της Jacqueline Castel. Και οι αεικίνητες ηχητικές αναζητήσεις της Zola Jesus δεν σταματούν εδώ: μας προειδοποιεί πως πολύ σύντομα μέσα στην επόμενη χρονιά θα βρίσκεται και πάλι εδώ με ένα αριστούργημα...
