Ποια αχνή διακεκομμένη (γιατί για ευθεία, ούτε συζήτηση) μπορεί άραγε να συνδέσει τις μπάντες κηδειών στη Νέα Ορλεάνη των αρχών του 20ου αιώνα –τους μυστικιστικούς αυτούς προπάτορες της τζαζ– με τους θρηνητικούς τσελοδρόνους στην έναρξη του φετινού άλμπουμ των Mohammad;
Δικαιούμαστε άραγε, περιπλανώμενοι στην εντροπία του πειραματισμού τους, να χαράξουμε ανάλογα, μιλώντας λ.χ. για το κατευόδιο μιας κοινότητας κόντρα στο μεταφορικό ξόδι για τον Άνθρωπο του Διαμερίσματος; Για τον κλαπατσίμπαλο αποχαιρετισμό «ενός από μας» έναντι στο επιφανειακά βουβό, υπόγειο αντίο προς κάποιον μυστηριώδη συνάνθρωπο σε μια από τις αναρίθμητες Δυτικές πολυκατοικίες; Έχουν τέτοιες σκέψεις αντίστοιχη βαρύτητα με εκείνες της δισκογραφικής του εγχώριου τρίο, η οποία διείδε στο Som Sakrifis έναν μουσικό συγγενή της κινηματογραφικής λογικής του Béla Tarr, όπως λ.χ. αποτυπώθηκε στις Αρμονίες του Βερκμάιστερ (2000); Ή με αυτές άλλων, για υφολογική συγγένεια με τις βαθιά μεταφυσικές ηλεκτρακουστικές συνθέσεις του Iancu Dumitrescu;
Οι Coti K., ILIOS & Νίκος Βελιώτης δεν φτιάχνουν δίσκους προσφερόμενους για εύκολες απαντήσεις έτσι όπως απλώνουν (αντίστοιχα) κοντραμπάσο, γεννήτριες και τσέλο προς μια απειρία ηχητικών κατευθύνσεων. Αντιθέτως μάλιστα, δείχνουν να τροφοδοτούνται από (και να τροφοδοτούν με τη σειρά τους) αέναα ερωτήματα, η απάντηση στα οποία εναπόκειται στον δέκτη και όχι στον πομπό –πρόκειται άλλωστε για παγιωμένη αισθητική θέση του πειραματικού χώρου.
Το ίδιο συμβαίνει και στο Som Sakrifis. Όσες λοιπόν εικόνες και να επινοήσεις για να προσπαθήσεις να περιγράψεις το τι ακούς, θα περιγράψουν τελικά μόνο την αδυναμία σου να μιλήσεις για την ίδια τη μουσική, συν την πονηράδα σου να μεταθέσεις τη συζήτηση στα συναισθήματα, ώστε να γράψεις κάτι κι εσύ για τον δίσκο. Άμα δε πάμε στα πέρα της μουσικής και πέσει η καθοριστική απορία «τι τόσο διαφορετικό κάνουν ρε παιδιά οι Mohammad στο Som Sakrifis, αφού βασικά πάλι τα έγχορδα βομβίζουν σαν μέλισσες γύρω από την κηρύθρα των χαμηλών συχνοτήτων που παράγουν οι γεννήτριες», ε, εκεί μπορεί να αρχίσεις να λες και μαλακίες... Έστω κι αν το πειραματικό θέσφατο του δέκτη σου επιτρέπει να αντιτάξεις μια τελευταία κόκκινη γραμμή άμυνας.
Σε μια προσπάθεια πάντως να (περι)πλανηθούμε επέκεινα των παραπάνω, στα 32 λεπτά αυτής της νέας δουλειάς οι Mohammad καταθέτουν ίσως το πιο «άμεσο» έργο τους μέχρι στιγμής. Νομίζω δηλαδή ότι και το πλέον αμύητο αυτί δεν θα δυσανασχετήσει (πολύ) ακούγοντας το "Sakrifis" και ότι, με λίγη μόνο θετική διάθεση, θα πιάσει κάτι από το επιδιωκόμενο δέος του, από τα θρηνητικά του τσελοθρύψαλα. Στη χώρα τουλάχιστον όπου γεννήθηκε το δράμα και όπου οι κληρονόμοι του ακόμα αρέσκονται σε αυτό, νομίζω ότι δεν θα χαθεί ετούτη τουλάχιστον η διάσταση. Και ίσως εδώ να βρίσκεται και ο βαθύτερος λόγος που κι εγώ θεωρώ το συγκεκριμένο κομμάτι ως μία από τις κορυφές στη συνεργασία Coti, ILIOS & Βελιώτη. Το "Lapli Tero", πάλι, αποδεικνύεται μια πολύ πιο τυπική δημιουργία του τρίο, από εκείνες που στοχεύουν στην όρθωση ενός κολοσσιαίου βουητού, σαν να μουρμουράει στο κάστρο του κανάς Λαιστρυγόνας της Οδύσσειας. Είναι σταθερά καλοί σε κάτι τέτοια, όμως τα έχουμε συνηθίσει.
Πολύ πιο σαγηνευμένος στάθηκα προσωπικά με το "Liberig Min", όπου τα γνωστά «μουγκανητά» των εγχόρδων και η χαμηλοσυχνοτική συμπεριφορική των μηχανημάτων του ILIOS έμπλεξαν σε μια ενίοτε παλαβή αντίστιξη με το τουίτ/τουίτ κάποιου πουλιού (από field recording). Προσοχή, όχι με το κελάηδημα ενός π.χ. αηδονιού ή μιας σχοινοποταμίδας –πουλιά που συνήθως εκτιμούμε για το «όμορφο» τιτίβισμά τους– αλλά με ένα από τα απλά, μονότονα καλέσματα τα οποία πολλά πτηνά παράγουν τις πρώτες πρωινές ώρες, μεταφέροντας ας πούμε σήματα χωροκράτειας. Πότε μόνος του λοιπόν αυτός ο ήχος (ως ένα είδος μετρονόμου), πότε στο πλάι (σε «διωδία» με τα όργανα των Mohammad), πότε σκεπασμένος από τις δραματικές τους εκρήξεις, αναδεικνύεται σε διακριτό φάρο μιας 17λεπτης ηχητικής καταβύθισης, που κατορθώνει να σε ρίξει στα έγκατα του ανθρώπινου ψυχισμού με έναν τρόπο ανάλογο του Haxan Cloak, του τελευταίου δίσκου των Ocean, των A Storm Of Light κ.ά. Μιλάμε για άλλο πράγμα.
Ίσως λοιπόν το Som Sakrifis, επιδερμικά, να μην προχωράει την κατακτημένη στιλιστική οπτική των Mohammad, τις τεχνικές τους, το «όραμά» τους τέλος πάντων για τη δημιουργία. Οπωσδήποτε όμως προχωράει το βάθος αυτής της δημιουργίας, την ακριβή της ουσία. Και δεν είναι τυχαίο ότι, όπως και κάθε σχεδόν μεγάλη μουσική δημιουργία, όσο πιο πολύ κερδίζει σε σκάψιμο, τόσο πιο διακριτά όρια αρχίζει ν' αποκτά με την Επικράτεια του Εύληπτου.
{youtube}JqF9Fc0peP0{/youtube}
