Χαίρομαι ιδιαιτέρως –επιτρέψτε μου τον προσωπικό τόνο– κάθε φορά που φτάνει στα χέρια μου ένας καινούργιος δίσκος του Μανώλη Γαλιάτσου. Όχι μόνο γιατί είναι ένας πραγματικά αξιόλογος συνθέτης (και αξιόλογος τραγουδοποιός, παλαιότερα), μα και για άλλους λόγους. Όπως ας πούμε για το ότι, παρότι λόγιος δημιουργός, δεν αγνοεί τα πιο λαϊκά μουσικά ρεύματα/ηχοχρώματα• ή για το ότι τα κομμάτια του διαθέτουν πάντα ενδιαφέρουσες φιλοσοφικές (μουσικής και όχι μόνο φύσεως) προεκτάσεις.
Στις Ανεπαίσθητες Αποκλίσεις ο Γαλιάτσος εισάγει ένα επιπλέον στοιχείο στο παιχνίδι: μια σειρά κειμένων του, ένα για κάθε σύνθεση, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο ένθετο του άλμπουμ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ανάγνωσή τους δεν είναι απαραίτητη για την απόλαυση του μουσικού μέρους –άλλωστε, δεν ενέπνευσαν εκείνα τη μουσική, το αντίθετο συνέβη. Όπως και να 'χει, κάτι τέτοιο προσθέτει μια επιπλέον διάσταση στην ακρόαση, ενώ παράλληλα οδηγεί σε μια δισκογραφική εργασία/έκδοση που αποκτά πλήρες νόημα μόνο ως χειροπιαστό προϊόν.
Η εδώ συνθετική προσέγγιση του Γαλιάτσου περιγράφεται αρκετά καλά στην πρώτη από τις ιστορίες, με τίτλο «Δημιουργός Αποκλίσεων». Αναφέρεται στην τεχνοτροπία ενός ζωγράφου και στη σύλληψη ενός πίνακα ο οποίος –ανάλογα με τη στιγμή, το σημείο και τη διάθεση του θεατή– διηγείται κάθε φορά μια διαφορετική ιστορία. Αυτό ακριβώς κάνει και ο συνθέτης σε μεγάλο μέρος της νέας του δουλειάς: στρώνει επίπεδα ήχων, στρώματα μελωδιών, οι οποίες είναι αδύνατον να ακολουθηθούν ταυτόχρονα, λόγω των πεπερασμένων δυνατοτήτων του ανθρώπινου εγκεφάλου. Έτσι, ανάλογα με το ποια μελωδικά νήματα θα επιλέξει κανείς να ακολουθήσει κάθε φορά, θα απολαύσει την αντίστοιχη εξέλιξη και λύση. Η σύλληψη του Γαλιάτσου είναι ομολογουμένως φιλόδοξη, πράγματι όμως οδηγεί σε πολλαπλές ακροάσεις προκειμένου να πιάσεις όλα όσα συμβαίνουν στις Ανεπαίσθητες Αποκλίσεις.
Να αναφέρω, παρεμπιπτόντως, ότι ακούγοντας το άλμπουμ σχημάτισα και μια δική μου θεωρία, που ανταποκρίνεται στη σημασία του τίτλου του. Διαπίστωσα δηλαδή ότι στις περισσότερες συνθέσεις αναπτύσσεται μια εμμονική αρμονική ακολουθία, η οποία ενίοτε διασπάται από μικρές φράσεις, μικρά μελωδικά θέματα τα οποία αποκλίνουν (ελαφρώς) από τη βασική ιδέα. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, στο εναρκτήριο κομμάτι, όπου από το επίμονο ρυθμικό πιανιστικό σχήμα ξεπηδούν εδώ κι εκεί διαφορετικοί τονισμοί και παραλλαγές του.
Στην ενορχήστρωση των 10 συνθέσεων συναντάμε και πάλι –όπως και στις προηγούμενες δουλειές του Γαλιάτσου– ένα πλήθος οργάνων, ακουστικών, ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών: πνευστά και έγχορδα, κιθάρες, κρουστά, πιάνο και διάφορα πλήκτρα. Κι αν (ως επί το πλείστον) ακολουθείται η διαστρωμάτωσή τους, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, σε κάποιες λίγες περιπτώσεις (π.χ. στο "Η Δική Του Μουσική") ακολουθείται η οδός της απλής ανάπτυξης της μελωδίας, από ένα ή περισσότερα όργανα, με μικρές αντιστικτικές κινήσεις. Στη συγκεκριμένη σύνθεση κάτι τέτοιο δεν φαντάζει καθόλου τυχαίο, από τη στιγμή που αποτελεί τη δυνατότερη, την πιο αυτόφωτη στιγμή του δίσκου και δεν υπάρχει έτσι καμία ανάγκη να φορτωθεί με περιττά βαρίδια. Αντίθετα, στο κομμάτι "Ο Εφιάλτης Του Μινώταυρου" –τη λιγότερο αξιόλογη στιγμή κατά την άποψή μου– επιστρατεύονται διάφορα ατμοσφαιρικά τρικ.
Είναι πάντως ελάχιστες αυτές οι αδύναμες συνθετικά στιγμές στις Ανεπαίσθητες Αποκλίσεις, που συνολικά κινούνται στα γνωστά υψηλά επίπεδα που μάς έχει συνηθίσει ο δημιουργός τους. Οι δικές μου ενστάσεις εντοπίζονται κυρίως στον τομέα του ήχου, καθώς εκεί ένιωσα να σαμποτάρεται κάπως η όλη προσπάθεια. Οι μίξεις, λ.χ., μού φάνηκαν κάπως «άτεχνες» σε σημεία ενώ και οι επιλογές ορισμένων συνθετικών ήχων (που παραπέμπουν σε vintage Βαγγέλη Παπαθανασίου) μού ακούστηκαν μπανάλ και συνολικά όχι και τόσο καλά δουλεμένες, ως προς την ενσωμάτωσή τους στο ηχητικό κάδρο. Ίσως για μερικούς να αποτελούν λεπτομέρειες αυτά, από τη στιγμή ωστόσο που μιλάμε για ηχογράφημα και όχι για παρτιτούρα, όλα παίζουν τον ρόλο τους.
Όπως και να 'χει, καμία παρατήρηση από τις παραπάνω δεν στέκει ικανή να αλλοιώσει την αξία της νέας εργασίας του Μανώλη Γαλιάτσου. Η οποία, για κάποιον που έχει υπ' όψιν του τη δουλειά του, ακούγεται συνάμα οικεία αλλά και μυστήρια, με πλούσιο υλικό προς ανακάλυψη, ενώ την ίδια στιγμή αποτελεί καλό σημείο εισόδου και για τον νεοφώτιστο ακροατή. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό βήμα στην ασυμβίβαστη πορεία ενός από τους πλέον ενδιαφέροντες δημιουργούς του καιρού μας.
{youtube}JEj0tyPrgjo{/youtube}
