Ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας θα αντλήσει τις σημειολογίες του από την εκάστοτε μουσική παράδοση επαφίεται στον καλλιτεχνικό πατριωτισμό του. Ουκ ολίγες φορές δεν βιώσαμε άλλωστε στημένα έθνικ πανηγυράκια, με εκ του πονηρού «εθνικά» οριοθετημένες καλλιτεχνικές προθέσεις και σούπερ κιτς αποτελέσματα; Η Κύπρος, ένα νησιωτικό αεροπλανοφόρο στο σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας μουσικής παράδοσης crossdresser…
Όμως μια δισκοκριτική δεν είναι τόπος για μουσικοεθνολογικές προσεγγίσεις. Κάνω όλη αυτή την εισαγωγή για τους Monsieur Doumani για δύο λόγους: πρώτον, γιατί δεν θα ψωνίσω από τα κλισέ τύπου «η Κύπρος που συνδέει την παράδοση της Ανατολής και της Δύσης» και, δεύτερον, γιατί από το πιθκιαύλι (σ.σ.: κυπριακή φλογέρα) και το βιολί στον Μιχάλη Τερλικκά και στην Άννα τη Βίσση ή τον Χατζηγιάννη μεσολάβησαν η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η αγγλική αποικιοκρατία, Ενωτικοί και Μακαριακοί, μια εισβολή, ιστορικά χαμένες (ή μη) λύσεις του Κυπριακού, off-shore εταιρείες, πολυτελή τζιπ, Ρώσοι Κροίσοι και –εσχάτως– μνημόνια και κουρέματα… Διαβάστε καμιά φορά για το Αρχιεπισκοπικό ζήτημα στην Κύπρο (1900-1909) και τις δύο διαφορετικές φιλαρμονικές που ίδρυσαν οι Κιτιακοί και οι Κυρηνειακοί. Κύπρος, γη ηρώων, Γη, πλανήτης ηλιθίων…
Είναι βέβαια ένα ερώτημα γιατί στην Κύπρο ακόμη ψάχνουμε τη σύγχρονη σκηνή με το κιάλι. Γιατί δηλαδή οι νέοι εξακολουθούν να ακούνε Μαχαιρίτσα και Παπακωνσταντίνου και psychedelic trance και γιατί κάθε σαιζόν αποβιβάζονται πλήθη Κυπραίων στην Αθήνα για το opening των... μπουζουξίδικων. Στα πλαίσια πάντως μιας σύγχρονης σκηνής υπό γέννηση/διαμόρφωση υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις. Και σαν τέτοια, καλώς ή κακώς, θα πρέπει να ιδωθεί ο πρώτος δίσκος των Monsieur Doumani, Grippy Grappa.
Το ενδιαφέρον με αυτή τη δουλειά εδράζεται στο γεγονός ότι αντλεί τη σημειολογία της από την παράδοση με τρόπο σύγχρονο και συνάμα δημιουργικό. Σέβεται το παρελθόν, δεν το απλώνει σαν αφορμισμένο πατσά. Δανείζεται (μιας και οι 11 από τις 13 συνθέσεις είναι διασκευές κυπριακών παραδοσιακών τραγουδιών) σχήματα και μελωδίες, περάσματα και έννοιες, ενορχηστρώσεις και ρίμες. Διατηρεί την πλούσια ντοπιολαλιά χωρίς περικοπές και εννοιολογικά συμπλέγματα. Και κατορθώνει να ισορροπήσει ανάμεσα στο σύγχρονο και στο δυτικότροπο ή στο ανατολικό με τρόπο γκρουβάτο, καλοπαιγμένο, άρτιο σε επίπεδο ηχητικής επεξεργασίας και άμεσα δοσμένο απέναντι σε αυτόν που ακούει και πιθανώς –ελέω κυπριακής διαλέκτου– δεν καταλαβαίνει γρι.
Η διάσημη "Τυλληρκώτισσα" και η "Βράκα", καθώς και δημώδη δείγματα γραφής όπως ο "Συρτός" ή τα τραγούδια του γάμου ξαναβαφτίζονται σε έναν «μουσικό οσμωτήρα» που μυρίζει δρόμο, ντουμάνια και ειλικρινείς διαθέσεις. Παράλληλα, στιγμές όπως ο "Αχάπαρος" (αφορά σε περιστατικό κατά το οποίο τα τρία μέλη των Monsieur Doumani συνελήφθησαν από αστυνομικούς επειδή έπαιζαν μουσική στον δρόμο –βάσει αποικιακού νόμου περί επαιτείας που επιβίωσε ως τον 21ο αιώνα!) και το "Παιάκιν Μυρωάτον" αποτελούν πανέξυπνες τοποθετήσεις του γκρουπ, που δείχνουν όχι μόνο πώς πρέπει να γράφεται ένα μοντέρνο κυπριακό τραγούδι, αλλά και πώς πρέπει να αποτυπώνεται –με σατιρικό και λαϊκά δομημένο τρόπο– η σημερινή πραγματικότητα του νησιού.
Το Grippy Grappa δεν είναι λοιπόν ένας ακόμη φολκλόρ δίσκος. Ούτε το έθνικ πανηγυράκι κάποιου που (αυτο)βαφτίστηκε παράνομος, ρασταφάριαν ή λεβεντομαλάκας. Ο τζουράς του Αντώνη Αντωνίου –γνώριμος από τους Τρίο Τεκκέ και κυρίαρχη φιγούρα στους Monsieur Doumani– ακούγεται αυτή τη φορά λιγότερο «ρεγγέτικος» μα εξίσου «hardcore». Εξαιρετικοί επίσης στα παιξίματά τους και οι άλλοι δύο μουσικοί, Άγγελος Ιωνάς & Δημήτρης Γιασεμίδης.
Οι Monsieur Doumani συνειδητά κατορθώνουν να παντρέψουν την όψη εκείνη της κυπριακής παράδοσης που για κάποιον περίεργο λόγο υπήρξε ανέκαθεν παρούσα σε κάθε έκφανση κυπριωτισμού, με το μοντέρνο στοιχείο το οποίο πασχίζει να αυτοπροσδιοριστεί υπό το βάρος της ταχύτητας των εξελίξεων. Σπουδαίο επίτευγμα…
{youtube}VRWZ5kXzmwY{/youtube}
