Το να αποφασίσει μία καταξιωμένη τραγουδίστρια να αφήσει τα κεκτημένα της και να βάλει τον εαυτό της μπροστά στην πρόκληση μιας νέας καλλιτεχνικής έκφρασης αποτελεί ενδιαφέρουσα κίνηση –τουλάχιστον για τα μουσικά πεπραγμένα. Η Ελένη Τσαλιγοπούλου, μετά από σχεδόν 25 χρόνια τραγουδιστικής πορείας, αποφασίζει φέτος να βουτήξει στο απέραντο πέλαγος της μουσικής σύνθεσης. Με λίγα λόγια, γράφει τις δικές της μελωδίες με την ενορχηστρωτική συνδρομή του Σπύρου Χατζηκωνσταντίνου –οκτώ στον αριθμό– πάνω σε στίχους οκτώ καλλιτεχνικών της φίλων.
Στο Τα Ρι Ρα λοιπόν, η Τσαλιγοπούλου μοιάζει να καταφέρνει αλλαγές. Αλλαγές που έχουν να κάνουν με το προσωπικό της ύφος, τον προσωπικό της ήχο και τον προσωπικό της τρόπο ερμηνείας. Κατ’ ουσία, το Τα Ρι Ρα δεν είναι ένας εμπορικός δίσκος που θα συντηρούσε την υστεροφημία της. Αντίθετα, πρόκειται για έναν δίσκο πιο εσωτερικό, με τραγούδια τα οποία δεν διεκδικούν τον τίτλο του σουξέ, με στίχους που κινούνται στα όρια του αξιοπρεπούς και με μουσική δουλεμένη, που απαιτεί πολλές ακροάσεις για να την αφομοιώσεις. Στο τελευταίο σαφώς έχει συμβάλει σημαντικά ο Χατζηκωνσταντίνου, καθώς κατά τη γνώμη μου βοήθησε την Τσαλιγοπούλου να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά και ουσιαστικά να δομήσει το ηχητικό της περιβάλλον, κάνοντάς το να μοιάζει σύγχρονο και σημερινό, κρατώντας παράλληλα όλα εκείνα τα στοιχεία που υπονοούν την ιστορία της.
Έτσι, η Τσαλιγοπούλου καταφέρνει για ακόμα μία φορά (βλ. πριν δέκα χρόνια με το Αλλάζει Κάθε Που Βραδιάζει) να κάνει την καλλιτεχνική της αλλαγή και να καταθέσει αξιοπρόσεκτες τραγουδιστικές στιγμές, οι οποίες κατά βάση ισχυροποιούν την αξία της προσωπικής της κουκίδας στο πεντάγραμμό του νεοελληνικού τραγουδιού. Και ενώ η συζήτηση θα έπρεπε να κινείται γύρω από το πολυδιαφημισμένο θέμα των συνθέσεών της, εγώ θα επικεντρωθώ περισσότερο στο ερμηνευτικό κομμάτι. Γιατί θεωρώ ότι σε αυτό το CD επιτέλους αφήνει στην άκρη ακροβασίες, μανιέρες που κυρίως χάιδευαν τα αυτιά του ευρύ κοινού και μία τάση υπερβολής, που συχνά-πυκνά τη χαρακτήριζε. Εδώ ακούγεται πιο εσωτερική και πιο γαλήνια και διαχειρίζεται ισορροπημένα τα φωνητικά της όπλα. Το είχα γράψει και πριν δύο χρόνια, ότι η Τσαλιγοπούλου βρίσκεται φωνητικά στην καλύτερή της ίσως φάση. Και θεωρώ ότι τώρα με το Τα Ρι Ρα αποδεικνύει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί με πλήρη ωριμότητα και τη μουσική της εμπειρία και το εκφραστικό της πάθος.
Δεν θα αποφύγω τη λογική να πιάσω ένα-ένα τα τραγούδια του νέου άλμπουμ, οφείλω όμως να σημειώσω πριν από αυτό ότι σε πολλά σημεία η Τσαλιγοπούλου –και κατ’ επέκταση ο Χατζηκωνσταντίνου– σεβάστηκαν με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο όλους τους μουσικούς που κλήθηκαν να γράψουν στίχους για το Τα Ρι Ρα. Έτσι, το “Όνειρο” είναι ένα καθαρόαιμης αισθητικής «παυλιδικό» τραγούδι το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να έχει γράψει ο Παύλος Παυλίδης για μία γυναικεία φωνή, το βαλσάκι “Χαμένοι Στην Αγάπη” φέρει ασυζητητί την αισθητική ταυτότητα του Φοίβου Δεληβοριά, ενώ τα “Χρώματα” έχουν σαφείς επιρροές από τη ροκ λαϊκότητα που χαρακτηρίζει τον Νίκο Πορτοκάλογλου. Στο “Μοσχολούλουδο”, πάλι, ο Γκόνης –εντάσσοντας στους στίχους του τη λέξη «τζιβαέρι»– κάνει την απαραίτητη συγκινητική σύνδεση του μουσικού παρελθόντος της τραγουδίστριας με το μουσικό της σήμερα. Κακή στιγμή, κυρίως στιχουργικά, είναι το “Γράμμα Σε Μένα”, όπου ο Νίκος Μωραΐτης συνεχίζει να αναλώνεται (για άλλη μία φορά) σε αυτάρεσκες ρίμες. Μακράν το “Τραγούδι” με τη στιχουργική υπογραφή του Νίκου Ζούδιαρη και οι “Στιγμές” με τα λόγια του Αλκίνοου Ιωαννίδη αποτελούν τις πιο ολοκληρωμένες προσπάθειες της δουλειάς, κυρίως σε μουσικό επίπεδο. Τέλος, οι “33 Στροφές”, μία γλυκόπικρη μπόσα νόβα, είναι από εκείνα τα τραγούδια που δρουν μέσα σου βραδυφλεγώς.
Το Τα Ρι Ρα, κατά βάση, είναι ένα άλμπουμ της εποχής του. Αποτελεί ένα συνεχές ζητούμενο για την Τσαλιγοπούλου αυτό και νομίζω ότι το σημαντικό είναι που το πράττει με καθαρούς τραγουδιστικούς όρους. Εν τέλει, πρόκειται για ένα στοίχημα που βάζει με τον εαυτό της, να μπορεί να ανταποκρίνεται σε ένα μουσικό γίγνεσθαι το οποίο τρέχει πιο γρήγορα από αυτήν. Αναρωτιέμαι ποιος από τη γενιά της (τη γενιά των εντέχνων) το καταφέρνει…
