Συχνά όταν αρχίζουμε συζήτηση για έναν Έλληνα καλλιτέχνη τριγυρίζει στο κεφάλι μας η κάπως μίζερη φράση: «Για Έλληνας καλός είναι». Και η αλήθεια είναι ότι η εγχώρια μουσική παραγωγή έχει πλέον συνηθίσει τόσο πολύ στον μιμητισμό, ώστε της έχει γίνει σχεδόν δεύτερη φύση. Αυτό το τρίτο μέρος της Terra Incognita, όμως, δεν έχει σχέση με τέτοιου είδους προβληματισμούς και σκέψεις. Γιατί η μουσική που συνθέτει ο Νεκτάριος Καραντζής είναι μακριά και πέρα από την έννοια της μίμησης, αλλά και αυτή της προσδιορισμένης καταγωγής όντας κατά κάποιο τρόπο υπερεθνική. Δείχνει άλλωστε να μην πηγάζει, αλλά και να μην απευθύνεται στο μυαλό (ή τουλάχιστον μόνο σε αυτό), αλλά κυρίως στην ψυχή. Γιατί τελικά η μουσική δεν υπάρχει ως ένα ακόμα μέσο διαχωρισμού και κατηγοριοποίησης των ανθρώπων ή ως μια ψυχρή κατάκτηση της ανθρώπινης νόησης, αλλά, όπως εύστοχα παρατηρεί ο ίδιος ο συνθέτης στο κείμενό του στο εσωτερικό του cd, «είναι μια βαθιά εσωτερική ανάγκη». Αντιλαμβανόμενος, λοιπόν, την πνευματική υπόσταση και τη σημαντικότητα της μουσικής στον ψυχισμό ενός λάτρη της, αλλά και κυριευμένος από την ανάγκη να μην επαναπαυτεί στα πεπραγμένα, ο Νεκτάριος Καραντζής τοποθετεί τις επτά συνθέσεις του δίσκου σε ένα δύσκολα κατηγοριοποιήσιμο πεδίο, κάπου ανάμεσα στις jazz παραδόσεις, τον jazz πειραματισμό, το avant garde και τη νεο-κλασική μουσική. Η αμφίπλευρη μουσική του παιδεία, άλλωστε, του επιτρέπει να διαφεύγει με ευκολία από την jazz σε πιο κλασικίζουσες φόρμες και το ανάποδο. Μόρφωση χωρίς περεταίρω αναζήτηση βέβαια είναι ψωμί χωρίς βούτυρο. Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση (όχι μόνο του Terra Incognita III, αλλά και της συνολικής δημιουργικής πορείας του Καραντζή), έχω την αίσθηση ότι η αναζήτηση καινούργιων ζωτικών χώρων και νέων διαύλων έκφρασης (ή έστω η βελτίωση των ήδη υπαρχόντων) υπερτερεί της όποιας θεωρητικής βάσης. Στον συγκεκριμένο δίσκο, ο Καραντζής έχει ως αρωγούς του μέλη συμφωνικής ορχήστρας (είναι και ο ίδιος μέλος της ορχήστρας του Δήμου Θεσσαλονίκης), οι οποίοι μαζί τους μόνιμους συνεργάτες του δημιουργούν ένα 16μελές πληθωρικό σύνολο, με κουαρτέτο εγχόρδων και οκτέτο (!) πνευστών. Τα οποία, μαζί με το κοντραμπάσο, την ακουστική και ηλεκτρική κιθάρα, τα τύμπανα και το πιάνο, αποδίδουν με ακρίβεια και ευρηματικότητα τις συνθετικές του ιδέες. Σε αυτά να προστεθεί και το κείμενο, που έγραψε ο Γιώργος Δάγλας και αφηγείται ο Δημήτρης Ζερβουδάκης και υπάρχει στο εναρκτήριο κομμάτι “Το Σίδερο” – ένα κείμενο που ακροβατεί ανάμεσα στην ιλαρότητα και το τραγικό, το σοβαρό και το αστείο με εξαιρετικό τρόπο. Ο δίσκος αναδύει μια ομορφιά στο σύνολό του, που έχω την εντύπωση ότι δεν απαντιέται εύκολα στις τόσο γκρίζες μέρες μας. Μια ομορφιά έκδηλη,σε κάθε σημείο του. Είτε όταν τα όργανα δείχνουν να ακολουθούν μια μυστηριακή ακροβασία, είτε όταν ξεδίνουν σε κάποιου είδους κρεσέντο. Οι μουσικές και συναισθηματικές αναφορές εναλλάσσονται η μια την άλλη με λεπτότητα και φυσικότητα. Συνυπάρχουν έτσι στο Terra Incognita III κλασικίζουσες συνθέσεις με ξεκάθαρη jazz ιδιοσυγκρασία, όπως το “600 Κιλά Σοκολάτα”, εκστασιασμένα ρυθμικά μέρη (“Σπάζοντας Τον Πάγο”), μυσταγωγικές ακολουθίες (“Ύπνωσις”), ιμπρεσιονιστικές αναφορές συγκλονιστικής απλότητας και ομορφιάς (“80ος Παράλληλος”), ιδιοφυή avant garde περάσματα (“Η Πόλη Φάντασμα”), δυναμικές fusion και rock παρεμβάσεις (“Το Σίδερο”) ή free jazz αυτοσχεδιασμοί (“Το Λάθος Βήμα Του Σχοινοβάτη”). Διαφορετικές διαθέσεις δηλαδή, που πολλές φορές (ορισμένες από αυτές) απαντώνται και στην ίδια σύνθεση, χωρίς κάτι από όλα αυτά να ακούγεται παράταιρο ή τραβηγμένο. Ίσως αυτή να είναι και η ιδιοφυία του δίσκου (πέρα από την εξαιρετική του διαύγεια), ο συγκερασμός, δηλαδή, διαφορετικών διαθέσεων. Γιατί σε ένα πραγματικό έργο τέχνης ο δημιουργός οφείλει, νομίζω, να μεταφέρει σε αυτό το σύνολο του ψυχισμού του και την ήρεμη αλλά και την φουρτουνιασμένη εκδοχή του. Κάτι τέτοιο αποδεικνύεται πιο αληθινό από την εμμονή σε μονοδιάστατα συναισθήματα και ιδέες. Και αν το στοίχημα του Terra Incognita III είναι ακριβώς αυτή η αλήθεια, η ειλικρίνεια (όπως αναφέρει ο συνθέτης στο εσωτερικό του cd), σε συνδυασμό με τα στέρεα υποστυλώματα πάνω στα οποία έχει βασιστεί το όλο οικοδόμημα, τότε ο Νεκτάριος Καραντζής το κερδίζει με ευκολία.
