Το να κρίνει κανείς τον νέο, πέμπτο, δίσκο των Νέβμα είναι σαν να κρίνει μέσα σε λίγες γραμμές ολόκληρη την εξελικτική πορεία του hip hop στην Ελλάδα. Και αυτό για δυο λόγους: αρχικά, διότι οι Νέβμα έχουν περάσει από όλες τις «φάσεις» της ελληνικής σκηνής – από τη Freestyle Productions και τη Warner, στο ανεξάρτητο, μέχρι την είσοδό τους στο Family Τhe Label του Νίκου «NiVo» Βουρλιώτη το 2004. Και κατά δεύτερον γιατί πολλά έχουν αλλάξει τόσο όσον αφορά το μουσικό τους στυλ, όσο και σε σχέση με την όλη αισθητική του συγκροτήματος έναντι του mainstream. H αλήθεια είναι ότι από την εποχή του Από Αυτούς Που Λατρεύεις Να Μισείς έχουν ήδη περάσει τέσσερα χρόνια και οι Νέβμα έχουν μέσα σε αυτό το διάστημα αλλάξει αρκετά πράγματα σε αυτό που θέλουν να προβάλλουν. Στο μεσοδιάστημα αυτό, έχουν δεχτεί και πολύ κράξιμο – όπως και πολλοί καλλιτέχνες του Family – πράγμα άδικο κατά τη γνώμη μου, μιας και το Από Αυτούς Που Λατρεύεις Να Μισείς ήταν ένας πολύ καλός δίσκος με εξαιρετικά κομμάτια, όπως το ομώνυμο ή το “Όπως Παλιά”. Τι έχει όμως αλλάξει; Έπαψε ξαφνικά ο DJ Rico (ένας από τους κατεξοχήν «μουσικούς» παραγωγούς hip hop σε αυτή τη χώρα, που και γνωρίζει και φτιάχνει καλά τη μουσική την οποία εκπροσωπεί) να κόβει samples και το γύρισε στο reggaeton; Πολλοί θα το περίμεναν σε αυτό το album αλλά δεν έγινε… Ο Ισορροπιστής παραμένει εκείνος ο MC που η φωνή του και η χροιά της παραμένουν χαρακτηριστικές από την εποχή του Μαύρου Άλμπουμ και ο Αλέξης Δ ακόμη έχει χώρο για εκείνες τις ατάκες από την εποχή που συμμετείχε σε κομμάτια με τους θρυλικούς FF.C. Ωστόσο, από τον τίτλο μέχρι το συνολικό μουσικό αποτέλεσμα του album κάτι δείχνει να έχει αλλάξει δραματικά – κι αυτό είναι η αισθητική. Ο Ισορροπιστής έχει κοτσιδάκια και grillz (που μάλλον δεν τα αγόρασε όπως ο Ol’ Dirty Bastard ο συγχωρεμένος από κάποιο μαγαζί με διαμαντικά Εβραίου στο Brownsville, αλλά από το Μοναστηράκι), ο DJ Rico κρατάει CD-ιέρες (και φτιάχνει και πιο banging μουσικές) αντί για MK2 και όλο το εξώφυλλο (με την φωτογράφηση να έχει γίνει σε κάποιο hotel ημιπαραμονής) σου δείχνει ότι η «ανοχή» σε ό,τι αδόκιμα θέλουν σημειολογικά να νοήσουν ως μπορντέλο (για την ελληνική μουσική βιομηχανία) δεν είναι ακριβώς ανοχή λόγω consensus, αλλά ευσεινήδητη επιλογή. Μπράβο για την επιλογή, μιας και η ανοχή έχει δικονομικά την ίδια βαρύτητα με τη συνενοχή αν μιλάμε για συνεργία σε κάποιο ποινικό αδίκημα, αλλά το να μοιάζεις με άσχημη κόπια pimp ο οποίος δεν είναι καν ο Big Daddy Kane (ή ραπάρει σαν αυτόν) μάλλον σου χαλάει το image, παρά σε βοηθάει να υποστηρίξεις καλλιτεχνικά τη θέση σου. Παρόλα αυτά, ο δίσκος δεν είναι κακός. Δεν είναι όμως και εξαιρετικός. Μια τόσο μεγάλη αναμονή θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία ενός περισσότερο ολοκληρωμένου album, από όλες τις απόψεις…«κλασικού», όπως σχεδόν όλες οι προηγούμενες δουλειές των Νέβμα. Η συνταγή είναι επιτυχημένη με το δίδυμο των DJ Rico (στην παραγωγή) και τον Μιχάλη Παπαθανασίου (Goin’ Through) στη μίξη/διεύθυνση παραγωγής να εγγυώνται ένα αποτέλεσμα πεντακάθαρο μουσικά. Οι στίχοι; Αν εξαιρέσεις ελάχιστα κομμάτια, δεν είναι αντάξιοι του επιπέδου των Νέβμα και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις είναι επαναλαμβανόμενοι ή και βαρετοί. Ωστόσο, κομμάτια όπως τα “Τι Να Γράψω”, “Για Μια Στιγμή”, και “Πώς Την Έχετε Δει” νομίζω ότι «καθαρίζουν» για όλο τον δίσκο. Από τον τελευταίο δεν λείπουν και δυο μεγάλες επιτυχίες, οι οποίες ήδη προβάλλονται σε videoclips, έχουν μεγάλο μερίδιο στα airplays, ενώ «παίζουν» και σε όλα τα clubs. Aναφέρομαι στο “Σε Παρακαλώ” (διασκευή σε επιτυχία του Μιχάλη Ρακιντζή) και στο “(Μην Κάνεις Πως) Δεν Θυμάσαι”, όπου συμμετέχουν οι Mystique πάνω σε ένα πανέξυπνο sample από 1980s (αλλά με ένα, κατά τη προσωπική μου αισθητική, κιτς videoclip). Από συμμετοχές βρίσκουμε άλλα μέλη του Family, όπως π.χ. τον ίδιο τον NiVo, τον Tαραξία, τους Θεσσαλονικείς Professional Sinnerz, τον Δήμο Μπέκε, καθώς και τη… Λίτσα Διαμάντη, μέσω του άλλου sample που χρησιμοποιείται στο κομμάτι “Στο Καλό” (το κομμάτι “Είσαι Μια Συνήθεια” ερμήνευσε η Διαμάντη σε μουσική Γιάννη Πάριου το 1978). Τέλος, κάτι που χτυπάει άσχημα είναι το ότι, ενώ υπάρχουν αναλυτικά οι στίχοι στο booklet, η ορθογραφία στο τύπωμα πήγε περίπατο ενώ κάπου εμφανίζονται και αναντιστοιχίες… Απαράδεκτο για δίσκο φέροντα το λογότυπο της Def Jam. Τελικώς, σε αυτό το χάος που λέγεται μουσική βιομηχανία, «game», «φάση» ή ό,τι άλλο θέλετε πείτε το, τον νέο δίσκο των Νέβμα ή θα τον ανεχτείτε ή θα σας ανεχτεί. Εξάλλου σε κάθε αμφίδρομη σχέση μουσικής-κοινού οι απώλειες σημειώνονται εκατέρωθεν, είτε για αυτόν που αλλάζει προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο, είτε για αυτόν ο οποίος αλλάζει μουσικό στυλ ή ύφος, είτε για αυτόν που ξέρει (ή όχι) με την ίδια του την κρίση (ή τη μειωμένη της doppelanger) να δημιουργεί τον αντίστοιχο ντόρο…
