Αν υπάρχει ένας δίσκος της εγχώριας δισκογραφίας των τελευταίων χρόνων που σε μία ιδανική πολιτισμένη και μουσικά καλλιεργημένη ελληνική κοινωνία θα έπρεπε να είχε καθολική αποδοχή αυτός είναι ο περσινός άθλος των Sigmatropic, τα περίφημα για εμάς “Δεκαέξι Χαϊκού και Άλλες Ιστορίες”. Δυστυχώς όμως δεν έγινε κάτι τέτοιο, αλλά αντίθετα παρέμεινε το πραγματικό διαμάντι που λίγοι θαύμασαν.Τώρα, ενάμιση χρόνο αργότερα από την πρώτη φορά που άκουσα το δημιούργημα του οραματιστή του, Άκη Μπογιατζή, τα “Χαϊκού” συνεχίζουν να αποτελούν μέρος του καθημερινού μου soundtrack. Έχουν ωριμάσει μέσα μου, και σήμερα νιώθω ότι έχω καταφέρει να μπω στην ουσία και στην καρδιά αυτής της ξεχωριστής δισκογραφικής προσπάθειας. Καθ’ όλη την διάρκεια αυτής της διαδικασίας εμβάθυνσης στον πυρήνα των “Χαϊκού”, θα ορκιζόμουν ότι ανακάλυπτα όλο και περισσότερα στοιχεία που με ώθησαν στο να αναγνωρίσω την πραγματική τους αξία.Τα “Χαϊκού” είναι ένα έργο που κατάφερε να ξεπεράσει όποιον ελιτίστικο ακαδημαϊσμό που θα μπορούσαν οι «πτωχοί τω πνεύματι» να του προσδώσουν λόγω της εκκεντρικότητας και της διαφορετικότητας της αρχικής ιδέας. Η λέξη «μελοποίηση» είναι αρκετά περιοριστική για να αποδώσει κατάλληλα αυτό που έκανε ο Μπογιατζής και οι συνεργάτες του στα μικρά σουρεαλιστικά Χαϊκού της πρώιμης περιόδου του νεαρού τότε Γιώργου Σεφέρη. Τα ηλεκτρονικά παιχνιδίσματα και τα πανέξυπνα ηχητικά τεχνάσματα των Sigmatropic φύσησαν ζωή στα στιχάκια, τα οποία σαν μικρά παιδιά χαμογελούσαν ύστερα από τις ιδανικές ηχογραφημένες ερμηνείες και την τελική επεξεργασία του μάστορα Coti και του Αντώνη Λιβιεράτου. Θα μπορούσα να γράφω αράδες ατελείωτες για ποιους λόγους μας αρέσουν τα “Χαϊκού” των Sigmatropic και γιατί τα θεωρούμε από τα πιο ουσιαστικά καλλιτεχνικά έργα που μας χάρισε η ελληνική δισκογραφία, όμως η αιτία ύπαρξης αυτού του κειμένου είναι διαφορετική.Όταν μάθαμε τις πρώτες πληροφορίες για το μεγαλεπήβολο project της μεταφοράς των “Χαϊκού” στην αγγλική γλώσσα, και μάλιστα με τους συγκεκριμένους σπουδαίους καλλιτέχνες, δικαιολογημένα εντυπωσιαστήκαμε. Δεν είναι και λίγο σε μία ελληνική κατ’αρχάς προσπάθεια να συναντάμε τα ονόματα των Cat Power, Mark Eitzel, Alejandro Escovedo, Edith Frost, Howe Gelb (Giant Sand), Alex Gordon (Lincoln), John Grant (The Czars), James William Hindle, Simon Joyner, Pinkie Maclure, Mark Mulcahy, Lee Ranaldo (Sonic Youth), Martine Roberts (Broken Dog). Laetitia Sadier (Stereolab), Jim Sclavunos (The Bad Seeds, The Vanity Set), Carla Torgerson (The Walkabouts), Robert Wyatt και Steve Wynn. Αντίθετα, είναι ένα κατόρθωμα που όμοιό του δεν είχαμε την χαρά να απολαύσουμε στο παρελθόν, και για να ομολογήσουμε και την απαισιοδοξία μας, θα χρειαστεί πάρα πολύ καιρός για να επαναληφθεί κάτι τουλάχιστον παρόμοιο.Ο Άκης Μπογιατζής θα μπορούσε να επαναπαυτεί μόνο στα ονόματα και να τα εξαργυρώσει στο ταμείο αρκετά εύκολα, εάν δεν ήταν… ο Άκης Μπογιατζής. Ο άνθρωπος πίσω από τους Sigmatropic πέρασε σίγουρα απίστευτες ώρες ακούγοντας τις εκτελέσεις των “Haiku” από όλους τους προαναφερόμενους τραγουδιστές, προσπαθώντας να ταιριάξει φωνές και μουσική και να επιλέξει τις καλύτερες ερμηνείες. Πρόσεξε και την κάθε μικρή λεπτομέρεια, ειδικά στο θέμα της κοινής αισθητικής που πρέπει να έχει ένα τέτοιο project, και τελειοποίησε κάτι που φαινομενικά, για τον απαίδευτο, μοιάζει αδύνατο.Οι ερμηνείες των, μεταφερμένων στην αγγλική γλώσσα, ποιημάτων του Γιώργου Σεφέρη συγκλονιστικές. Άλλες περισσότερο και άλλες ίσως λιγότερο. Ο μέγιστος θρύλος Robert Wyatt χαρίζει τα θρυλικά ιδιαίτερα φωνητικά του στο εισαγωγικό κομμάτι, και από εκεί και πέρα η γοητεία συνεχίζεται με την αιθέρια φωνή της Laetitia Sadier, για να πάρουν σειρά όλοι οι εκλεκτοί καλεσμένοι του Mπογιατζή, τιμώντας ο καθένας με τον τρόπο του τον σπουδαίο Έλληνα μουσικό ταξιδευτή. Ο καθένας ερμηνευτής έφερε τα βιώματά του και τα κατέθεσε στα στιχάκια του Σεφέρη, όσο και αν ίσως γι’ αυτούς να μην είναι πλήρως κατανοητή αυτή η καλλιτεχνική τους πράξη.Είναι τόσο εμπνευσμένο και ευλογημένο από τον Έλληνα Θεό της Τέχνης το όλο project, που ακόμα και τα λάθη που έγιναν, λειτούργησαν ευεργετικά. Ακούγοντας την απίστευτη ερμηνεία του John Grant στο 14o Χαϊκού δεν καταλαβαίνεις αρχικά ότι ο τραγουδιστής μπερδεύτηκε και τραγούδησε πάνω στην μουσική του 15ου Χαϊκού! Το ανάποδο ακριβώς συνέβη στον James William Hindle, όμως και οι δύο ερμηνείες είναι τόσο ανατρεπτικά τέλειες που έγιναν αμέσως αποδεκτές. Η μοναδική ίσως, όχι ένσταση, αλλά παρατήρηση καλύτερα, είναι ότι παρά την αριστοτεχνική αρτιότητα και το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον της διεθνής –αγγλόφωνης- εκδοχής των Χαϊκού, εμείς πάντα θα επιστρέφουμε στην αρχική ελληνική εκδοχή, το πραγματικό σημείο αναφοράς για την εγχώρια δισκογραφία, αφού άλλο είναι να ακούμε τις φράσεις που έπλασε το μυαλό του μεγάλου ποιητή όπως τις εμπνεύστηκε και τις κατέγραψε, και με τις λέξεις να περιπλέκονται στο μυαλό μας μαζί με την μουσική, παρά την αγγλοσαξωνική μεταφορά τους, η οποία για πολλούς να μην σημαίνει και τίποτα, κατά την διάρκεια μίας απλής, όχι σχολαστικά προσεκτικής, ακρόασης. Ο Άκης Μπογιατζής, στη συνέντευξη που ευγενικά μας παραχώρησε, ελπίζει ότι η αναγνώριση των “Ηaiku” θα συμπαρασύρουν και τα “Χαϊκού”. Σίγουρα καλό θα είναι αυτό, αλλά ας μας επιτρέψετε να πούμε, ότι αν είναι να αναγνωρίζουμε την αξία ενός ελληνικότατου σπουδαίου καλλιτεχνικού έργου μέσω Seattle και Canterbury, ε, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας.
