Κάπου στα μέσα των '00s, οι Dälek έχτισαν ένα από τα σπουδαιότερα μουσικά οικοδομήματα του 21ου αιώνα επενδύοντας σε μια αρκετά προσωπική περιδίνηση μεταξύ εκλεκτού hip hop και βαριών ήχων με ηλεκτρονικές, industrial ή και (σκέτα) noise καταβολές, που με τη σειρά της μπόρεσε να κάνει μια σπάνια τομή μεταξύ μαύρων και λευκών «σκοταδιών».
Παρά τη σημαντικότητά τους, ωστόσο, δίσκοι σαν το Abscence (2005) ή το Abandoned Language (2007) παρέμειναν περιθωριακοί: ήταν «δύσκολοι» όχι μόνο για το ευρύ κοινό, μα και για πολλούς μουσικογραφιάδες ανήμπορους να αντιληφθούν τον ορίζοντα έξω από την καλά τακτοποιημένη ευθεία punk-Joy Division-Smiths-Interpol/Editors (τα γούστα τότε διχάζονταν). Στα καθ' ημάς, όλα τούτα εκφράστηκαν ...μεγαλειωδώς όταν οι Dälek ήρθαν στο An Club το 2008, για να βρουν από κάτω 12 άτομα, όπως μου θύμισε ένα πρόσφατο Facebook post του Άρη Καραμπεάζη· τους μετρήσαμε έναν-έναν παρέα με τον Διονύση Κοτταρίδη, την ανταπόκριση του οποίου μπορείτε να διαβάσετε με ένα κλικ εδώ.
Στα μέσα των '10s, πλέον, οι Dälek επιστρέφουν. Φαινομενικά, σε ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον –από την άποψη ότι η δημοσιότητα του Kanye West έχει «φωτίσει» τέτοιες underground ρίζες της αισθητικής του. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, παραμένουν σε εχθρικό έδαφος: το ευρύ κοινό ουδέποτε έψαξε μαζικά τις καταβολές του όποιου αγαπημένου/προβεβλημένου καλλιτέχνη και δεν πρόκειται ποτέ να έρθει κοντά σε μια μουσική που επιμένει να κινείται μεταξύ θολών συνοριογραμμών και να παραμένει δυσπροσπέλαστη. Επιπλέον, δίπλα στον MC Dälek δεν στέκεται πια ούτε ο μανιασμένος Oktopus, ούτε ο Joshua Booth: ως νέα μέλη λογίζονται δυο παλιοί μεν μα κάπως περιφερειακοί συνεργάτες, ο DJ rEk με τον Mike Manteca. Πράγμα που μάλλον φορτώνει τις πλάτες του «εγκέφαλου» με περισσότερα πράγματα.
Αλλά ο μεγαλύτερος εχθρός του Asphalt For Eden είναι τελικά ο ίδιος ο εαυτός του. Δεν είναι ότι οι Dälek δεν έχουν πια κάτι να πουν, έχουν· δεν έχουν όμως τίποτα να προσθέσουν. Αν στο Gutter Tactics του 2009 επικρατούσε αμηχανία μπροστά στον κορεσμένο ορίζοντα, εδώ υφέρπει το σαράκι του βολέματος πάνω στις κατακτημένες δάφνες μιας πράγματι ξεχωριστής ματιάς πάνω στο τι είναι –και, κυρίως, τι μπορεί να είναι– το σύγχρονο hip hop. Κι έτσι, παρότι οι στίχοι τσακίζουν κόκαλα μερικές φορές (όπως αυτό το «A fat motherfucker in a culture that’s malnourished»), παρότι το αφήγημα παραμένει αρκούντως επιθετικό ώστε να συνεχίζεις να αποκομίζεις την αίσθηση ότι σου φτύνουν κατάμουτρα την απελπισμένη οργή εκείνων που κατέληξαν στους υπονόμους του ψηφιακού καπιταλιστικού ονείρου, κυριαρχεί εν τέλει μια κάποια απογοήτευση. Τελειώνεις την ακρόαση και λες τι, αυτό ήταν όλο; Η επίθεση των Dälek έχει δηλαδή κάπου χάσει την αψιά της μανία, παρότι σε καμία περίπτωση δεν έχει καταντήσει στυλ.
Δεν πρέπει βέβαια να παραβλεφθεί ότι τα κεκτημένα που διατηρεί το Asphalt For Eden είναι σημαντικά, ότι πιθανώς νεότεροι ακροατές με επιδερμική μόνο γνώση του αμερικάνικου underground των καιρών μας θα βρουν εδώ μία από τις πηγές της «αρρωστημένης» ατμόσφαιρας του Kanye West στο Yeezus (2013), όπως και το αρχέτυπο πίσω από την επιτυχία των (κατώτερων) Death Grips.
Η μουσική των Dälek εξακολουθεί άλλωστε να αντλεί έμπνευση από το σάπιο κομμάτι του κοινωνικού ιστού της ιδιαίτερής τους πατρίδας (το Newark του Νιού Τζέρσεϊ) κι εξακολουθεί έτσι να εκφράζει με δυσοίωνο, απειλητικό –σχεδόν αποκαλυπτικό– τόνο και τη μεγάλη εικόνα των σύγχρονων Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι, το Asphalt For Eden προβάλλει συχνά ως εξαιρετικό soundtrack για τα χρόνια στα οποία η ακροδεξιά redneck ρητορεία του Donald Trump καταλήγει αντισυστημική, λόγω (και) του πόσο βαθιά, βαθύτατα συστημική είναι η Hillary Clinton κάτω από το φτιασιδωμένο politically correct προφίλ και κάτω βέβαια από το βολικά πιασάρικο σλογκανάκι «η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος στην Αμερική», που σου επιτρέπει να νιώθεις ανέξοδα προοδευτικός ενώ γύρω σου πολυεθνικές-χωρίς-σύνορα και ένα γερά εδραιωμένο μιλιτέρ κατεστημένο κάνουν πάρτι.
Οι Dälek συνεχίζουν λοιπόν να είναι μια μπάντα που –όπως έχει εύστοχα ειπωθεί– μπορεί να αισθάνεται άνετα συνεργαζόμενη τόσο με τους Public Enemy όσο και με τους Faust (εγώ θα πρόσθετα και τους Melvins), συνεχίζουν να βρίσκονται στην αιχμή μιας κουλτούρας εναλλακτικής προς το αστραφτερό αμερικάνικο mainstream της Beyoncé, συνεχίζουν να φτιάχνουν «αιρετική» μουσική κοιτώντας την κοινωνική πυραμίδα από κάτω προς τα πάνω. Το Asphalt For Eden τους κρατά επίκαιρους. Όχι όμως και διαχρονικούς.
{youtube}Cvo0oKxQTjY{/youtube}
