Το λέει ο άνθρωπος απ’ την αρχή, δεν τίθεται ζήτημα παρερμηνείας: «… but under the circumstances, ESP is the best you gonna get out of me» (το ESP υποθέτω στέκεται ως αρχικό του Extra Sensory Perception, δηλαδή της πέραν των αισθήσεων αντίληψης). Και το σύστημα δουλεύει απλά: οι Heliocentrics φτιάχνουν το μουσικό σκάφος για τις κοσμικές περιπλανήσεις, ο Melvin Van Peebles γράφει και αφηγείται, ορίζοντας τις συντεταγμένες. Κι αν αυτή η «πέραν των αισθήσεων αντίληψη» φαίνεται κομματάκι υπερβολική για να προκύψει μονάχα από έναν δίσκο, μια κάποια παραισθητική λειτουργία ομολογουμένως επιτυγχάνεται.
Προτού φθάσουμε στα πώς και τα διότι, μια στάση στο ποιόν του Van Peebles είναι χρήσιμη, δεδομένου ότι για τους Heliocentrics τα έχουμε ξαναπεί και θα επεκταθούμε και παρακάτω. Συνδεδεμένος με μια σειρά από ιδιότητες (συνθέτης, τραγουδιστής, συγγραφέας, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ηθοποιός), ο Van Peebles έχει μείνει στην ιστορία με το φιλμ Sweet Sweetback’s Badasssss Song (1971), το οποίο θεωρείται αρκετά θεμελιώδες για την ανάπτυξη του blaxploitation –κινηματογραφικού είδους ιδιαίτερα δημοφιλούς στις αφροαμερικανικές κοινότητες τη δεκαετία του 1970 (θυμίζω ότι οι δύο μεγάλοι της σόουλ, Marvin Gaye και Curtis Mayfield, έγραψαν τα σάουντρακ δύο τέτοιων ταινιών, του Trouble Man και του Superfly αντιστοίχως). Και μπορεί σ’ εκείνο το φιλμ ο Van Peebles να ξετυλίγει όλες μαζί τις πτυχές του ταλέντου του, είναι όμως ενδιαφέρουσες και οι αμιγώς δισκογραφικές του δουλειές, όπως λ.χ. το ντεμπούτο του Br’er Soul του 1968.
Στα 82 του σήμερα, ακμαίος ακόμα και αγέρωχος, ο Van Peebles καταπιάνεται με μία από τις αγαπημένες του θεματικές, την επιστημονική φαντασία. Γράφει λοιπόν την ιστορία ενός διαγαλαξιακού ταξιδευτή ο οποίος ξεμένει στη Γη· παρατηρεί, διδάσκει και διδάσκεται, μέχρι που κάποια στιγμή –«a few months later or maybe it was a million years», όπως το τοποθετεί ο ίδιος– τα κοσμικά αδέρφια εμφανίζονται για να τον περιμαζέψουν. Η αφήγηση είναι λιτή, τοποθετείται περισσότερο στο περίγραμμα μιας κατάστασης, παρά στην κατάσταση καθ’ αυτή. Είναι όμως γλαφυρή, με τον εξωγήινο φίλο να μας περιγράφει το ατύχημα που τον ξέβρασε στην εδώ πλευρά του Γαλαξία, καθώς και το πώς αργότερα μεταμορφώθηκε σε έναν από μας· για την ακρίβεια σε ένα ακόμα σύννεφο γαλαζωπής ομίχλης μεθανίου («bluish methane mist»), όπως γίνεται αντιληπτή η ανθρώπινη κατάσταση. Ως τέτοιο ζει λοιπόν μαζί με τα υπολοιπα σύννεφα, συναναστρέφεται μαζί τους, χορεύει, ερωτεύεται… Ως τέτοιο υποδέχεται και τους δικούς «του», όταν εκείνοι φθάνουν για να τον παραλάβουν.
Με αυτήν την ιστορία ως βασικό κορμό, είναι προφανές πως οι Heliocentrics δεν καλούνται να γράψουν έναν ακόμη συνεργατικό δίσκο, όπως δηλαδή έκαναν με τον Mulatu Astatke το 2009 και με τον Lloyd Miller το '10. Το Last Transmission είναι κάτι παραπάνω από μια αλληλεπίδραση δύο διαφορετικών μουσικών σημείων· είναι κάτι σαν σάουντρακ ή κάτι ακόμα παραπάνω –μια ηχητική νουβέλα. Δεν αρκεί επομένως να εντοπίσουμε μόνο το πόσο κοντά έρχεται η μουσική στην ιστορία: αξίζει να αναρωτηθούμε και για το κατά πόσο η μουσική γίνεται η ιστορία. Πώς δηλαδή η μουσική επιτέλεση αναπαριστά (ή φιλοδοξεί να αναπαραστήσει) τη λεκτική ή ακόμα και το πώς (και αν) καταφέρνει να «μιλήσει» αντί αυτής, εξελίσσοντας την ιστορία από εκεί όπου την αφήνει η μία φράση του Van Peebles, μέχρις εκεί που την παραλαμβάνει η επόμενη.
Διότι, αν μιλούσαμε απλώς για αλληλεπίδραση, δεν χρειάζεται πολλή φαντασία (πόσο μάλλον επιστημονική) για να μπορέσει κανείς να δει τη μία επιτέλεση να κουμπώνει στην άλλη. Αν μη τι άλλο, η αφήγηση του Van Peebles εμπίπτει σαφώς στον «κύκλο εργασιών» ενός συγκροτήματος το οποίο ασχολείται σοβαρά και με συνέπεια με τη ψυχεδέλεια, έχοντας μάλιστα αφομοιώσει εξ αρχής τις κοσμικές διαγνώσεις του μεγάλου Sun Ra. Και ειδικά απ’ τη στιγμή που οι Heliocentrics βρίσκονται σε καλή φόρμα, η επιτυχημένη υιοθέτηση από μέρους τους μιας τέτοιας θεματικής μάλλον αγγίζει τα όρια του αυτονόητου.
Προς τιμήν τους, είναι οι ίδιοι που βάζουν τον πήχη λιγάκι ψηλότερα. Μεταθέτουν δηλαδή το ζητούμενο στο κατά πόσο οι δύο επιτελέσεις θα λειτουργήσουν ως μία ενιαία αφήγηση και όχι απλώς σαν δύο συμπληρωματικές. Επιτυγχάνεται αυτή η ταύτιση και λειτουργεί στο μεγαλύτερο μέρος του Last Transmission. Αρχής γενομένης με την ομιχλώδη ατμόσφαιρα που στήνεται στον πρόλογο, οι Heliocentrics επιδεικνύουν την ικανότητα να «περιγράφουν» με νότες και ήχους όσα ο Van Peebles περιγράφει με λέξεις. Αφομοιώνουν και αφομοιώνονται, ευθυγραμμίζονται πλήρως με την κοσμική αγωνία του ναυαγού εξωγήινου (“Searching For Signs Of Life”), με τη συναρπαστική του μεταμόρφωση (η οποία εξελίσσεται στα δύο μέρη του “Transformation” και ολοκληρώνεται στο “Telepathic Routine”), με τις χαρές της επί Γης διαβίωσης (“Telepathic Routine”, “The Dance”) ή με την απειρία των πιθανοτήτων (“Infinite List”) με την οποία η αφήγηση οδηγείται στο φινάλε. Το συγκρότημα των Malcolm Catto & Jake Ferguson φτιάχνει έτσι έναν γερό μουσικό κορμό, ο οποίος διατηρεί μια διαρκώς αμφίδρομη σχέση νοηματοδότησης με την ιστορία του Van Peebles.
Αν κάπου χάνει το Last Transmission, οφείλεται μάλλον στην επιμονή των Heliocentrics να κρατούν τη μουσική υπερβολικά προσηλωμένη γύρω από το σπασμένο τους γκρουβ. Το οποίο γκρουβ είναι ομολογουμένως καλοδομημένο και λειτουργικό, όμως κι εκείνη η επιμονή συγγενεύει επικίνδυνα με τη μονομανία. Γίνονται έτσι διστακτικοί ως προς την καλλιέργεια πιθανών διεξόδων: ένα κάτι-σαν-σόλο από το μπάσο κλαρινέτο και η περιστασιακή αυτονόμηση της (περιρρέουσας γενικώς) ψυχεδελικής ατμόσφαιρας είναι, επί της ουσίας, οι μόνες που προτείνονται. Λογικά λοιπόν, έρχεται η ώρα που ξεμένουν από ιδέες και κλωθογυρίζουν στα ήδη ειπωμένα.
Ας είναι. Το εγχείρημα στην ολότητά του ίσως και να παραείναι φιλόδοξο. Οι βασικοί στόχοι, ούτως ή άλλως, εκπληρώνονται: αφενός το Last Transmission γίνεται όντως αντιληπτό σαν ένα διήγημα στη μορφή ενός μουσικού δίσκου, αφετέρου διατηρεί έναν παλμό κι ένα «εστιακό βάθος» ικανά να σε σταματήσουν απ’ το να σκαλίζεις τα πράγματα περαιτέρω. Στην τελική ορισμένες φορές αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο το αν κερδίζεις ένα παιχνίδι, ούτε αν το φτάνεις μέχρι τέλους· σημασία έχει να το παίζεις. Όπως το λέει και ο Van Peebles: is just a matter of how many tosses of the dice you get, get it?
{youtube}g7GqTxv1-YM{/youtube}
