Λέγονται και γράφονται πολλά τους τελευταίους μήνες για το Endless River. Αναλύσεις επί αναλύσεων για το εγχείρημα των Gilmour & Mason, για τον επίλογο της ιστορίας των Pink Floyd, για την απόπειρα ενοποίησης σκόρπιων ηχογραφήσεων της περιόδου του Division Bell (1994), για τον φόρο τιμής στον Wright –και για άλλα, πολλά. Στο παρόν κείμενο, όμως, θα μείνουμε στη μουσική και μόνο. Στο στοιχείο δηλαδή για το οποίο το όνομα Pink Floyd απασχόλησε, απασχολεί και θα απασχολεί το κοινό. Είναι η περίπτωση του συγκροτήματος τέτοια, ώστε κάνει οποιαδήποτε άλλη αναφορά να φαντάζει μικρή και περιττή αυτήν την ώρα. Η ώρα των Pink Floyd είναι η ώρα της μουσικής.
Ξεπερνώντας λοιπόν την περιρρέουσα αύρα της νοσταλγίας και τις συνακόλουθες συναισθηματικές αγκυλώσεις που μοιραία στοιχειώνουν μια τέτοια επιστροφή, η αποτίμηση της μουσικής αξίας του Endless River φέρνει στην επιφάνεια έναν δίσκο γεμάτο εμφανείς αδυναμίες. Έναν δίσκο που στέκεται μεν με αξιοπρέπεια, αφού δεν προδίδει ποτέ το αξιοσέβαστο υπόβαθρο των δημιουργών του, αλλά που δυστυχώς δεν καταφέρνει να μετουσιώσει το μοναδικό τους ταλέντο σε κάποιο μεστό καλλιτεχνικό ερέθισμα.
Το πρώτο μεγάλο (μου) πρόβλημα απορρέει από το άλλοτε καίριο συγκριτικό πλεονέκτημα των Pink Floyd στον χαώδη χώρο του progressive: τη συνοχή. Αντιλαμβάνομαι βέβαια ότι το εγχείρημα της «συγκόλλησης» όλων αυτών των σκόρπιων ηχογραφήσεων ήταν δυσθεώρητα δύσκολο, αλλά το αποτέλεσμα δεν παύει να είναι απογοητευτικό.
Ας εξετάσουμε, για παράδειγμα, τη δεύτερη από τις τέσσερις «πλευρές» του δίσκου: αποτελείται από μια τετράδα κομματιών και ξεκινάει με τυμπανοκρουσίες και την επιβλητική κιθάρα του Gilmour, που επί 4 λεπτά στο "Sum" χτίζουν ένταση, προετοιμάζοντας για μια μετάβαση σε κάποιο κεντρικό μελωδικό θέμα. Αντί λοιπόν να ακολουθήσει κάτι τέτοιο, η συνέχεια ("Skins") έχει ακόμη περισσότερες και εντονότερες τυμπανοκρουσίες, οι οποίες δεν προσφέρουν τίποτα. Και εκεί που η ένταση έχει (ξανα)κορυφωθεί και περιμένεις επιτέλους το κεντρικό θέμα, το κομμάτι ξαφνικά προχωρά σε ένα μακρόσυρτο σβήσιμο, δίνοντας τη θέση του στο ambient "Unsung"· πάμε δηλαδή κόντρα σε κάθε λογική εξέλιξη της σύνθεσης, κάτι που καθιστά την όλη αναμονή ανυπόφορη. Βέβαια το περιζήτητο θέμα τελικά καταφθάνει –με το ομολογουμένως πολύ καλό "Anisima"– αλλά με μόλις 3 λεπτά διάρκειας αυτό δεν είναι αρκετό για να στηρίξει μόνο του όλη την πλευρά.
Αν όμως η έλλειψη συνοχής αποτελεί πληγή για τον δίσκο, το ίδιο του το υλικό συνιστά ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα. Γιατί ακόμα κι αν εξετάσει κανείς τα μουσικά θέματα μεμονωμένα, θα βρει ως επί το πλείστον μέτριες, ημιτελείς ιδέες: ambient ηχοτοπία που δεν νοηματοδοτούνται, progressions που δεν οδηγούν πουθενά, εντάσεις που δεν βρίσκουν την επιθυμητή εκτόνωση. Η ατμόσφαιρα διαρκώς παραγκωνίζει τις συνθέσεις, καθώς αυτές δεν αποδεικνύονται αρκετά στιβαρές. Κι αν στο παρελθόν οι Pink Floyd απέδειξαν –στο "Echoes" λ.χ. ή στο "Shine On You Crazy Diamond"– ότι ένα καλό riff είναι ικανό να στηρίξει από μόνο του αρκετά λεπτά μουσικής, εδώ τα αξιομνημόνευτα riffs είναι δυσεύρετα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η τρίτη πλευρά δεν έχει να επιδείξει ούτε ένα καλοστεκούμενο και ολοκληρωμένο ως σύλληψη κομμάτι. Κάτι που ευτυχώς συμβαίνει στην τέταρτη (και προσωπικά αγαπημένη), όπου και βρίσκουμε τα "Surfacing" και "Louder Than Words", τα highlights δηλαδή του άλμπουμ, μαζί με τα "It's What We Do" και "Anisina".
Εντέλει, όμως, ελάχιστα μένουν από το Endless River. Η απουσία της αλληλουχίας, σε συνδυασμό με το μέτριο υλικό, το κάνουν να μοιάζει περισσότερο με σκορποχώρι ιδεών, παρά με συμπαγή μουσική πρόταση. Η νοσταλγική παράμετρος υποσκελίζει τον παράγοντα «σύνθεση» και το άκουσμα δεν γίνεται με κανέναν τρόπο απαραίτητο. Δεν μπορώ επ' ουδενί να φανταστώ δηλαδή ότι θα το αγαπήσουν οι φίλοι του συγκροτήματος (αυτοί τουλάχιστον που ακούν μουσική με ανοιχτό μυαλό και όχι οπαδικά). Ούτε μπορώ να βρω τον λόγο που το Division Bell έπρεπε να χάσει τη θέση του «κύκνειου άσματος» για κάτι τέτοιο. Κάπως έτσι, λοιπόν, ο κύκλος των Pink Floyd κλείνει με έναν από τους πιο αδύναμους δίσκους τους.
{youtube}Ezc4HdLGxg4{/youtube}
