Μουσικός, δημοσιογράφος, καθηγητής θεολογίας, καθηγητής φωνητικής, podcaster... Ο Δημήτρης Μπάρμπας έχει κτίσει τη ζωή του γύρω από τις πνευματικές του ανησυχίες και την τέχνη. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ευρύτερα γνωστός από το "Home Studio Podcast", όπου επιχειρεί με απλό τρόπο και καθόλου επιτηδευμένο να παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό τις προσεγγίσεις και τις οπτικές καλλιτεχνών από όλα το φάσμα της μουσικής. Τι υπάρχει όμως πίσω από ένα τέτοιο εγχείρημα; Μπορεί η παρουσία στα social media να είναι γόνιμη και ταυτόχρονα οικεία; Σε αυτά και πολλά ακόμη μου απάντησε σε μια συζήτηση που κάναμε κάπου στην Κυψέλη.
Θα ξεκινήσω σαν εσένα και θα σε ρωτήσω ποια τρία άλμπουμ διαλέγεις ως αγαπημένα.
Μου άξιζε αυτό! Σε τέτοιες ερωτήσεις απαντάω πάντα με το τι μου έρχεται πρώτο στο μυαλό. Κάθε φορά μου έρχονται άλλα αλλά αυτήν τη στιγμή θα πω το The Wall των Pink Floyd, το οποίο σίγουρα με έβαλε μέσα στη φάση του concept, δηλαδή γι’ αυτό αγάπησα τις μουσικές ταινίες και τα concept album. Είναι ένα παράδειγμα που έχει εννοιολογικό χαρακτήρα σε σχέση με το στιχουργικό αλλά ταυτόχρονα είναι και μια ιστορία. Θαυμάζω που το κατάφεραν αυτό εκείνη την εποχή! Δεύτερο θα βάλω το The Human Equation των Ayreon. Παραμένω στην κονσεπτική φάση. Συνδυάζει πολλούς χαρακτήρες, μερικές από τις αγαπημένες μου φωνές και είναι θεατρικό ουσιαστικά. Μου απέδειξε ότι υπάρχει πολύπλευρη διάθεση στο metal και μπορούν να συγχωνευτούν άψογα η soft και η hardcore πλευρά του. Το τρίτο είναι πολύ κοντά και είναι το Metropolis Pt. 2: Scenes from a Memory των Dream Theater. Με πέτυχε σε πιο ώριμη ηλικία και τους είδα στην περιοδεία τους τότε. Είναι ένα θρίλερ βασικά που αποκτά progressive metal διάσταση. Όπως καταλαβαίνεις, θαυμάζω τον τρόπο με τον οποίο η μουσική γίνεται οδηγός και συνοδός στη διήγηση μιας ιστορίας.
Έχεις αγαπημένα είδη μουσικής;
Η μουσική που ταυτίζομαι είναι κατά βάση η rock και metal. Παρ’ όλα αυτά, συναντώ όμορφα πράγματα σε είδη που δε θα μπορούσα να φανταστώ. Ας πούμε, μου αρέσουν πολύ οι Måneskin που είναι περισσότερο pop παρά rock για μένα. Μου αρέσουν οι Bring Me the Horizon αλλά ακόμη και στην ελληνική λαϊκή μουσική, λόγω της εμπλοκής μου με τα social media, αναγνώρισα πράγματα που θαύμασα. Πιάνω τον εαυτό μου συχνά να με αφορούν πολλά ετερόκλητα πράγματα. Μεγαλώνοντας φεύγουν οι παρωπίδες.
Ποια ιδιότητα σε εκφράζει περισσότερο από αυτές που έχεις;
Αντιμετωπίζω τη μουσική μέσα από πολλές πλευρές, οπότε δεν μπορώ να μπω στον κατακερματισμό τους. Ορίζω τη μουσική ως μουσικός γενικότερα αλλά μέσα του κρύβεται ο εκπαιδευτικός, ο εκτελεστής, ο παραγωγός και ο podcaster. Πάντως η ιδιότητα που με εκφράζει πρωτίστως είναι του ακροατή. Αυτό είναι το στοιχείο που σε ωθεί να κάνεις τα υπόλοιπα.
Πώς ήρθε η θεολογία στη ζωή σου;
Ήρθε πολύ νωρίς γιατί μεγάλωσα σε ιερατική οικογένεια. Παρόλο που η κατάσταση ήταν γενικότερα πιο αυστηρή στις αρχές του 2000, εγώ βρήκα πολλά που με αφορούσαν. Ο συνδυασμός θεολογίας και μουσικής με έφερε σε μια αθροιστική κίνηση προς την αναζήτηση πνευματικών διεξόδων. Αυτό σημαίνει ότι όταν έφτασε η ώρα να επιλέξω ήμουν σαφέστατα προσανατολισμένος σε αυτούς τους δρόμους. Πέραν αυτών, έχω ασχοληθεί και με τη δημοσιογραφία.
Δημοσιογραφία σχετικά με τη μουσική εννοείς;
Ναι, από τα φοιτητικά μου χρόνια ασχολήθηκα με αυτό το κομμάτι, των webzines και των φοιτητικών εφημερίδων. Για πολλά χρόνια ήμουν στην πρώτη συντακτική ομάδα του rocking. Μου άρεσε να αναλύω ό, τι άκουγα.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα του podcast;
Από την ανάγκη να πλησιάσω τη μουσική από όλες τις πλευρές της. Το έπιασα σχετικά από την αρχή της ανάπτυξης των podcast στην Ελλάδα. Έκανα έναν πιλότο που ήταν tribute στο Nevermind των Nirvana. Χάρη σε αυτό έγινε το πάντρεμα με το pod.gr. Μου πρότεινε ο Σταύρος Θεοδωράκης πριν από δύο χρόνια να έχω το δικό μου project σε αυτό και έτσι γεννήθηκε το “Home Studio podcast”. Έχει μετατραπεί σε μια γωνιά μουσικών αναφορών και ιστοριών. Έχω καλέσει πολύ κόσμο, από τον Σάκη Τόλη των Rotting Christ μέχρι τη Μαντώ.
Άρα, σε βρήκαν;
Όχι ακριβώς. Έχω πολύ καλή σχέση με τον Θόδωρο Παπακώστα (Archaeostoryteller). Αυτός άκουσε τον πιλότο και πήρε την πρωτοβουλία να με συστήσει. Τον αγαπώ και έχω αντλήσει πολλή έμπνευση από εκείνον σχετικά με το know how των podcasts.
Γιατί αξίζει κανείς να το ακούσει;
Χωρίς να θέλω να φανώ υπεροπτικός, πιστεύω ότι το podcast χαρίζει στη μουσική τον χώρο που της αξίζει. Δεν εστιάζουμε πια στην ουσία της. Η προσέγγιση των καλεσμένων γίνεται μέσω μιας γέφυρας που έχω εφεύρει χωρίς να γίνεται κουραστική για τον ακροατή που δεν ασχολείται με αυτό.
Πες και άλλα για την ιδιότητά σου ως μουσικός.
Υπήρξα μέλος των Galliard Syndrome, ενός folk rock συγκροτήματος. Ήταν το πρώτο μου συγκρότημα, με το οποίο κυκλοφορήσαμε το άλμπουμ Velvet Rings και αποτελούνταν από τον Μιχάλη Ανδριτσόπουλο και τον Ηλία Μυτάτο στις κιθάρες, τον Χρήστο Ντάνο στα πλήκτρα, τον Μιχάλη Γαλάνη στα τύμπανα και εμένα στη φωνή. Επίσης, τα τελευταία χρόνια είμαι στους Grey vs Gray, ένα alternative rock σχήμα με κινηματογραφικές αναφορές και έντονη ατμόσφαιρα. Έχουμε κυκλοφορήσει ένα EP που λειτουργεί ως soundtrack της ανεξάρτητης ταινίας Meatballs, καθώς και singles από το επερχόμενο άλμπουμ Nameless City. Το line up του σχήματος αποτελείται από τον Γιώργο Παπαγιαννάκη στους στίχους, τον Θοδωρή Χριστοδούλου στα τύμπανα, τον Αλέξανδρο Κουμπλή στην κιθάρα και εμένα στο μπάσο και τη φωνή.
Έχεις πάει σε ωδείο;
Είχα τη χαρά να εμπλακώ με τα διπλώματα του London College of Music στη θεωρία, τη φωνή και την κιθάρα. Επιπλέον, γράφω και στίχους.
Η φωνή είναι μουσικό όργανο;
Βεβαίως και είναι και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται! Το βλέπουμε σε όλα τα είδη. Στην jazz η φωνή είναι μέρος της ορχήστρας, οι Radiohead τη χρησιμοποιούν ως μουσικό όργανο… Η διαφορά με τα υπόλοιπα όργανα ήταν πάντα στο κομμάτι της παραγωγής. Έβγαινε πάντα πιο μπροστά στη μίξη.
Διδάσκεις θεολογία σε νέα παιδιά και φωνητική σε νέα παιδιά και όχι μόνο. Θέλω να σε ρωτήσω τι ακούνε.
Η trap αρχίζει και πέφτει. Ακούνε πολύ hip hop, λαϊκό, pop και ό, τι γίνεται trend στο Tik Tok. Το rock και το metal είναι πολύ πιο περιορισμένα σε σχέση με το παρελθόν.
Θέλω να γυρίσουμε λίγο στη θεολογία. Γιατί σχετίζεται η θρησκεία με τον συντηρητισμό; Π.χ. στο metal υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που είναι θρησκευόμενοι.
Νομίζω ότι πάντα έχουμε στο μυαλό το δικό μας κουκούλι. Υπάρχουν δύο όψεις της «συντηρητικής» διάστασης της θρησκείας. Η θετική είναι η αφοσιωμένη πλευρά και η αρνητική είναι η προσκολλημένη. Έχει να κάνει με την οπτική του καθενός. Η ορθοδοξία σχετίζεται ξεκάθαρα με μια παρελθοντική παράδοση που άλλες φορές πετυχαίνει τη σύνδεση με το παρόν και άλλες όχι. Υπάρχουν τόσες θρησκείες στον κόσμο που βλέπεις τα πάντα. Υπάρχει όμως ένα πλαίσιο κανόνων που ορίζει τη θρησκεία ως τέτοια, αλλιώς θα λεγόταν φιλοσοφία, πνευματικό πλαίσιο ή κάπως αλλιώς. Αν το πλαίσιο αυτό είναι καθοδηγητικό και σε ωθεί σε ένα πνευματικό μέρος, έχει να κάνει με το πώς το παίρνει ο καθένας.
Μήπως η προσωπική εκτίμηση των κανόνων αυτών οδηγούν στη μισαλλοδοξία; Αναφέρομαι στο σκηνικό με την Εθνική Πινακοθήκη…
Δυστυχώς κάποιοι άνθρωποι εκφράζουν τη δική τους παθογενή πρόθεση μέσα από τη θρησκεία. Αυτό το συναντάμε από την αρχαιότητα. Η ημιμάθεια και η πρόφαση της θρησκείας σε τέτοια περιστατικά φέρουν αυτήν τη μισαλλοδοξία. Η σαρωτική βία με βρίσκει αντίθετο και ο χριστιανισμός δεν πιστεύει κάτι τέτοιο.
Τι θα απαντούσες σε κάποιον που ενοχλήθηκε από τους συγκεκριμένους πίνακες;
Το όριο της τέχνης είναι αέναη συζήτηση. Με φοβίζει η οριοθέτηση της τέχνης. Το όριο της τέχνης είναι το όριο που θα έθετα εγώ, εκτός από το νομικό πλαίσιο που γνωρίζουν οι δικηγόροι και συμβαίνει σε συγκεκριμένες συνθήκες. Θα μπορούσε ας πούμε κάποιος να μην πάει στην έκθεση αφού προσβάλλεται. Σε έναν ελεύθερο κόσμο δε γίνεται να το απαγορεύσεις κάτι επειδή δεν το αντέχεις εσύ. Ως μονάδα είμαι και εγώ πολύ λίγος μπροστά στην ιστορία της τέχνης για να ορίσω τα όριά της σε σχέση με τα δικά μου. Μπορώ να ορίσω τη σχέση που έχω με το αντικείμενο λοιπόν. Όταν κάτι με προσβάλλει, δε σημαίνει ότι πρέπει να το σπάσω. Έτσι θα αντιμετώπιζα και έναν άνθρωπο που με προσβάλλει. Θα γύριζα την πλάτη μου και θα έφευγα, δε θα τον πλάκωνα στο ξύλο.
Υπάρχει αντικειμενικότητα στην τέχνη;
Αν υπήρχε αντικειμενικότητα, θα έπαυε να υπήρχε η τέχνη. Έχω διαφωνήσει πολλές φορές με φίλους για κάτι που από κάποιον ορίζεται ως αριστούργημα και από άλλους ως σκουπίδι. Σε δέκα ανθρώπους μπορεί κάτι που εσύ θεωρείς σκουπίδι να τους αλλάξει τη ζωή. Μπορεί να λέει κάτι στην ψυχή τους. Γιατί να το κατακρίνω αυτό εγώ; Μπορεί πάλι να γυρίσω την πλάτη σε κάτι αλλά θα σεβαστώ την ύπαρξή του. Θυμήσου τα δύο πρώτα άλμπουμ των Led Zeppelin που είχαν θαφτεί από τους κριτικούς ή το Lulu, τη σύμπραξη του Lou Reed με τους Metallica, όπου ο Lou έβγαλε τα σώψυχά του. Ξέρεις πόσες φορές στην ιστορία τα αναποδογυρίζει όλα ο χρόνος και κάτι που σήμερα θεωρείται κακό αύριο μπορεί να είναι καλό και το αντίστροφο; Να προσθέσω και κάτι ακόμη, επειδή πιστεύω ότι το εκτελεστικό κομμάτι μπορεί να είναι αντικειμενικό. Άκου τι μουσικάρες παίζονται σε ελληνικά λαϊκά τραγούδια που μπορεί να μην είναι καθόλου της αισθητικής μας!
Ξεχωρίζεις τον άνθρωπο από τον καλλιτέχνη;
Δύσκολα. Έχει να κάνει με το πώς θα μου κάτσει. Το κατάφερα με τον Michael Jackson αλλά όχι με τον Phil Anselmo των Pantera.
Είπες δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα που δυσκολεύουν και εμένα, παρόλο που συνήθως τα διαχωρίζω.
Με τον Jackson μπορεί να το κατάφερα επειδή δε ζει εδώ και πολλά χρόνια πια. Αν ζούσε μπορεί να είχα άλλη αντιμετώπιση. Ο Anselmo όμως που συνέχεια κάτι κάνει, με ενοχλεί πολύ, ναι.
Σε ενοχλούν η βιασύνη και η απλοποίηση των social media;
Εφευρίσκω μηχανισμούς για να υπάρχω σε αυτά, μιας που είμαι παιδί μιας άλλης εποχής. Είναι δύσκολο να βρεις τη γέφυρα ανάμεσα στην ποιότητα και την απλοποίηση. Είναι δύσκολο να πεις σε ένα λεπτό κάτι που μπορεί να σου έπαιρνε τρεις ώρες υπό άλλες συνθήκες.
Προτιμάς Instagram ή Tik Tok;
Instagram γιατί είναι πιο αντικειμενικό στα νούμερα και τα συμπεράσματα που βγάζω. Νομίζω ότι ο κόσμος εκεί είναι και πιο engaded και dedicated. Το Tik Tok είναι συχνά ό,τι αρπάξει το μάτι.
Γιατί υπάρχει μεγάλη νοσταλγία στην τέχνη;
Το έψαξα για ένα πρόσφατο βίντεο και αυτό που λες ονομάζεται νευρωτική νοσταλγία. Έχει να κάνει σε τι ηλικία σε πιάνει αυτή η νοσταλγία. Αυτή η αίσθηση είναι προσωποποιημένη με άλλα λόγια. Έχει να κάνει με το πότε εσύ ήσουν νέος και κάποια πράγματα έγραψαν καλά μέσα σου. Αυτά που ζεις στην εφηβεία, σκάνε σαν πυροτεχνήματα μέσα σου και δεν μπορείς να τα ξαναζήσεις αργότερα. Στην ουσία δηλαδή νοσταλγείς την εποχή που ήσουν νέος.
Σήμερα υπάρχουν καλλιτέχνες με εκτόπισμα;
Υπάρχουν αλλά με ημερομηνία λήξης, νομίζω. Είναι όλα ευκαιριακά και γρήγορα. Ο David Bowie έκτισε την καριέρα του μέσα σε 35 χρόνια. Ο δρόμος του απλώθηκε σιγά. Η διαδικασία ήταν αργή. Αυτό προσέφερε χώρο και χρόνο για να μπει σε συνειδήσεις. Πλέον μαθαίνεις κάποιον σε 10 μέρες. Ακόμη και αν δεν τον ξεχάσεις, ο επόμενος θα τον βάλει πιο πέρα. Είναι δύσκολο να αποκτήσεις διαχρονικότητα εν τέλει. Κάποια στιγμή αυτό θα οδηγήσει σε καριέρες ενός λεπτού και τότε το μεγαλύτερο πρόβλημα θα το έχουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες.
Μπορούν να αναδειχθούν νέα καλλιτεχνικά ρεύματα;
Τα νέα καλλιτεχνικά ρεύματα πάντα εμφανίζονταν λόγω της τεχνολογικής προόδου. Το ΑΙ αν χρησιμοποιηθεί με θετικό τρόπο, θα είναι ένας λόγος για να γεννηθούν νέα ρεύματα. Πάω μέρα με τη μέρα. Δεν μπορώ να προβλέπω πια τι θα γίνει μετά από καιρό. Όπως και να ‘χει, οι μεγάλες αλλαγές έρχονταν μέσα από εφευρέσεις, κοσνόλες, υπολογιστές, sampling, μηχανήματα… Γύρω από την τεχνολογία της εποχής κτίζεται και η βιομηχανία.
Συμφωνείς στο ότι οι συναυλίες τείνουν παγκόσμια να μετατραπούν σε διασκέδαση πολυτελείας;
Δε νομίζω ότι συμβαίνει στην Ελλάδα αυτό. Έχω παλιά εισιτήρια στον τοίχο και βλέπω τις τιμές. Όλα αυτά σχετίζονται με τον πληθωρισμό και με το τι χρειάζεται ο εκάστοτε μουσικός για να εμφανιστεί στη σκηνή. Οι μουσικοί ζουν από αυτό πια. Όταν πας στη συναυλία τους πληρώνεις και τη δισκογραφία τους που δεν πληρώνεται πια. Είτε είναι δίκαιο είτε άδικο, είναι ο τρόπος για να υπάρχουν. Το ξέρεις ότι οι πλατφόρμες δεν τους πληρώνουν. Αν θέλεις να υποστηρίξεις τον καλλιτέχνη, το κάνεις!
Είμαι γεννημένος το ’93 και θυμάμαι τον χαμό που έγινε με το hip hop στις αρχές του 2000. Μου φαίνεται περίεργο που κάνουν στα κανάλια λες και αυτή η μουσική βγήκε τώρα. Αισθάνομαι ότι όσον αφορά την «εναλλακτική» μουσική, λοιπόν, έχει πάρει τον μεγαλύτερο χώρο από τότε. Σαν να έχει αντικαταστήσει το rock.
Δε μου φαίνονται ως αντίπαλα δέη. Περισσότερο μου φαίνονται σαν φιλαράκια. Νομίζω ότι το hip hop περισσότερο αντικατέστηκε τη funk εννοιολογικά. Όσον αφορά το κοινωνικό περιεχόμενο, νομίζω ότι καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες. Το rock μεταλλάσσεται απλά. Π.χ. το indie είναι μια μετάλλαξη του rock. Οι Radiohead είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.
Πώς εξηγείς το γεγονός ότι στην Ελλάδα τα μεγαλύτερα ονόματα, από διάφορα είδη, που γεμίζουν τα στάδια, δεν ακούγονται στο ραδιόφωνο;
Ασχολούμαι με όλα τα είδη αλλά σου είπα ποια αγαπώ περισσότερο. Δεν κάνω όμως εκπτώσεις γενικά. Πιστεύω ότι οι αγωγοί μουσικής δεν εμπιστεύονται το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Ο διαμεσολαβητής ανάμεσα στον ακροατή και τον δημιουργό έχει τέτοια συμπεριφορά δηλαδή. Παλεύω πολύ να πείσω τον κόσμο να ακούσει καινούριος ανθρώπους. Γιατί να μην παίζουν οι Planet of Zeus στο ραδιόφωνο και να πρέπει να τους βρω σε “underground” συνθήκες; Ακόμη και από την άποψη της εμπορικής εκμετάλλευσης, ένας ραδιοφωνικός σταθμός μόνο να κερδίσει έχει! Υπάρχει χώρος για τα πάντα.
Πώς βλέπεις τον κόσμο σήμερα;
Ως μέλος της κοινωνίας, ως γονιός και ως εκπαιδευτικός έχω τρεις διαφορετικές οπτικές. Συνήθως αντλώ μικρά ερεθίσματα που μου προσφέρουν αισιοδοξία όταν σκέφτομαι ότι όλα πάνε στραβά.
Ετοιμάζεις κάτι άλλο;
Αυτήν την περίοδο είμαι σε συζητήσεις με πάρα πολλούς παράγοντες για να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα στο πώς αντιμετωπίζεται η μουσική στην Ελλάδα. Δεν είναι ανακοινώσιμο γιατί ακόμη προσπαθώ να πείσω κόσμο. Σχετίζεται με όλα αυτά που συζητάμε τώρα. Υπάρχει όρεξη και γνώση για να φέρουμε τη μουσική στο προσκήνιο, στα μάτια και τα αυτιά πολλών και να την αντιμετωπίσουμε όπως της αξίζει. Ο κόσμος ήδη μου έχει επιβεβαιώσει την πίστη σε τέτοια οράματα λόγω της απήχησης που έχει το podcast στα social media. Θέλω να καταφέρω όλο αυτό το μουσικό σύμπαν να μεταφερθεί σε ευρύτερο κοινό με άλλα λόγια. Πρέπει ωστόσο να πειστούν πολλοί παράγοντες ότι η μουσική έχει χώρο στην ελληνική πραγματικότητα.
Για να μη μιλήσουμε πάλι για rock και metal, κλείσε με έναν ελληνικό στίχο που σε εκφράζει.
Είναι ένας στίχος που μπορεί να μη γαλούχησε, τελικά με στιγμάτισε χωρίς να το καταλάβω. Του σπουδαίου Μάνου Χατζιδάκι που είναι ο αγαπημένος μου Έλληνας συνθέτης. «Καληνύχτα, Κεμάλ. Αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ». Αφού λοιπόν δε θα αλλάξει, πάμε να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό!
