Οι Fire! (Andreas Werliin, Johan Berthling, Mats Gustafsson) περνάνε σουηδικό λουρί στον κακό χαμό από τα 2009, σταθερά κάτω απ’ το κεραμίδι της Rune Grammofon και συνήθως κάνοντας καρέ στους άσσους παρέα με διαλεχτά παλικάρια, όπως ο Oren Ambarchi ή ο Jim O' Rourke. Ειδικά εκείνο το Unreleased?, με τον τελευταίο να εντείνει τα τζαμαριστά σύγκρυα που μοιράζει η βασική τριάδα, στέκει ως πρότυπο απολύτως ελεγχόμενου απόλυτου «παρ’ τα» εκ μέρους σύγχρονου ελευθεριάζοντος σχήματος.
Κατ’ αριθμητική αναλογία, λοιπόν, οι Fire! σε εκδοχή ορχήστρας –δηλαδή με άλλους 24 νοματαίους της ευρύτερης σκανδιναβικής τζαζ σκηνής– θα έπρεπε να κόβουν κώλους και να παίρνουν ονόματα σε βαθμό ανήκουστης βλάβης. Και υπό μία έννοια αυτό ακριβώς πράττουν στο Exit!, αλλά το πράττουν πιο υποχθόνια και υπομονετικά, δίχως να καταφεύγουν στις αυτονόητες ευκολίες που προσφέρει η νεοαποκτηθείσα δύναμη πυρός τους.
Δύο τα μέρη του Exit!, δύο και οι κυρίως γκρούβες οι οποίες τα διατρέχουν. Με τη σειρά, μία που καίει μαύρο λίκνισμα κι άλλη μία krautrock εκκίνησης και πιο φιουζιονάδικης λογικής. Βασικές, φαινομενικά απλοϊκές, μα πανταχού παρούσες, πηχτές, βρώμικες μα και γάργαρες, να ζηλεύουν του θανάτου όλοι ανεξαιρέτως οι ασκητές του γκρουβ, ανεξαρτήτως κόμμωσης, τάξης και μορφωτικού επιπέδου. Σαν ατελείωτα τούνελ που στρώνουν τον δρόμο για περιπέτειες, οι οποίες πράγματι καταφτάνουν στην πορεία κατά μόνας ή σε συνδυασμούς, κατά κανόνα κλιμακωτά αλλά και ενίοτε σπάζοντας κάθετα τη ροή του αναμενόμενου.
Τα αυστηρά θηλυκά φωνητικά πιάνουν στο στόμα τους τις λέξεις του Arnold de Boer (των The Ex) ψηλαφίζοντας τις χορδές της Grace Slick, της Björk και της απομόνωσης, ενώ η ορχήστρα αιωρείται μεταξύ όξινου ροκ της δεκαετίας του 1960, ηλεκτροακουστικής κινητικής ενέργειας και ατονάλ λάκκων. Όταν δε καταφτάνουν μαθηματικά οι πνευστές φρίκες –συνεχώς τριγύρω και πάντα σε επιφυλακή– το πράμα μυρίζει ελεγχόμενη κατάρρευση με έμφυτες ικανότητες να αναδομεί τις ζημιές και να συνεχίζει.
Έτσι πήχτρα όπως είναι στο γκολ και ξύλο, στην τέχνη και στην τακτική, θα μπορούσαμε να εντάξουμε το Exit! στην κατηγορία «και του σαλονιού και του λιμανιού». Ή και του στούντιο ρετιρέ και του πεζοδρομίου. Ας το αποφύγουμε όμως, γιατί το πόνημα ακυρώνει στην πράξη διαχωρισμούς και απλουστεύσεις. Δεν είναι απλά κι έτσι, κι αλλιώς άμα το επιλέξει: είναι αυτό που είναι. Τόσο πληθωρικό συναισθηματικά, ακριβώς επειδή αποδέχεται πως οι πιο λεπτοί χρωματισμοί δημιουργούνται όχι πάνω στον συμβιβασμό, αλλά στο αγκάλιασμα με το ενστικτώδες.
Κι ακόμα, έτσι όπως διατρέχει τα στυλ και τις δεκαετίες, θα μπορούσαμε να λιβανίσουμε την Fire! Orchestra για την ικανότητά της να επεξεργάζεται και να συγχωνεύει. Σαν ένα άξιο τέκνο της παράδοσης των ελεύθερων ορχηστρών του Sun Ra ή του Charlie Haden, με διευρυμένες τις στιλιστικές της συντεταγμένες. Αλλά ας μην επιλέξουμε ούτε αυτήν την κατεύθυνση. Δεν είναι λάθος, είναι ολίγον άδικο. Ειδικά όταν κυκλοφορούν τέτοιες μοναδικές δισκάρες και παράλληλα κυκλοφορούν πολλοί που συνεχίζουν να πιστεύουν πως δεν βγαίνει μεγάλη μουσική σήμερα.
{youtube}NqoBUuA8g1o{/youtube}
