Είναι βέβαιο πως, εν έτει 2012, η προσπάθεια ενοποίησης διαφόρων τάσεων και εκφάνσεων της μαύρης μουσικής δεν χαρίζει αυτομάτως σε αυτόν που την επιχειρεί παράσημα προοδευτισμού, ούτε τον τοποθετεί ακριβώς στην αιχμή των εξελίξεων. Αλίμονο –μέχρι σήμερα τέτοιες απόπειρες έχουν διαπραχθεί από τόσους πολλούς. Ωστόσο η προσέγγιση είναι αυτή που έχει σημασία. Το τι θέτεις ως βάση και το πώς προσαρμόζεις εκεί πάνω τα υπόλοιπα.
Στο Black Radio, βάση είναι το πιάνο του Robert Glasper. Πάνω του πατάνε οι υπόλοιποι τρεις Experiment (Derrick Hodge στο μπάσο, Chris Dave στα τύμπανα και Casey Benjamin σε φλάουτο, σαξόφωνο και vocoder). Και για να το θέσω επιγραμματικά: το ζήτημα εκκινεί από την τζαζ και προεκτείνεται στη σόουλ, στο χιπ-χοπ και φυσικά στους κοινούς τους τόπους. Συνοδοιπόροι στην πορεία βρίσκονται αρκετοί βοκαλίστες –πολύ ή λιγότερο γνωστοί: η Erykah Badu, ο Mos Def, η Lalah Hathaway (κόρη της Donny Hathaway), ο Lupe Fiasco, ο Bilar, η Ledisi και άλλοι. Δίσκος υψηλών προσδοκιών λοιπόν για τον Robert Glasper το Black Radio, ιδίως αν συνυπολογίσουμε και το γεγονός ότι η μουσική του μοιάζει να αναζητά περισσότερο από ποτέ (από τους τρεις προηγούμενους, δηλαδή) ερείσματα προσβασιμότητας.
Με τους Experiment, ο Glasper «γνωρίστηκε» στο Double Booked του 2009, σε έναν δίσκο ο οποίος βασίστηκε στην υπόθεση εργασίας ότι ο Αμερικάνος πιανίστας ήταν κλεισμένος ταυτόχρονα για δύο διαφορετικές συναυλίες: η μία με το ακουστικό του τρίο (την οποία μπορούμε να δούμε σαν επιστέγασμα της μέχρι τότε πορείας του στην τζαζ) και η άλλη με τους Experiment (στην οποία μπορούν να αναγνωστούν τα μελλούμενα). Το Black Radio πιάνει το κουβάρι από εκείνη τη συνάντηση –όπου ακόμα η τζαζ ήταν κυρίαρχη– και το τραβάει παραπέρα. Οι Robert Glasper Experiment εισέρχονται με αυτό στα ενδότερα του χιπ-χοπ και της σόουλ (και στην πρόσμιξη των δύο που ονομάζεται R’n’B), τα οποία πλέον χαρακτηρίζουν ισότιμα το μουσικό αποτύπωμα της ιδιοσυγκρασίας τους.
Η αρχική βέβαια εντύπωση υπερβαίνει ακόμα και αυτή την ισοτιμία. Μια πρώτη ακρόαση λόγου χάρη της διασκευής στο κλασικό “Afro Blue” του Κουβανού Mongo Santamaria (το οποίο τραγουδάει η Erykah Badu), στο “Gonna Be Alright (F.T.B.)” ή στο “Cherish The Day” της Sade, δύσκολα θα ανασύρει οποιαδήποτε σκέψη περί τζαζ. Κι όμως! Αν προσέξει κανείς καλύτερα, θα βρει το πιάνο του Glasper να γεμίζει τους χώρους υφαίνοντας περίτεχνες γραμμές τζαζιστικής ηχητικής και συνθετικής λογικής. Κι επειδή τα ενορχηστρωτικά μέσα δεν είναι ηλεκτρονικά, αλλά ένα κουαρτέτο το οποίο καθοδηγείται από τον Glasper και παίζει σε πραγματικό χρόνο (τα ντραμς του Dave βέβαια, συνήθως φθάνουν «φορτωμένα» με περαιτέρω ηλεκτρονική επεξεργασία), η τζαζ λειτουργεί ως κάτι παραπάνω από ένα απλό δομικό στοιχείο· δίνει κατευθύνσεις, παρέχει τον τρόπο της διείσδυσης στις άλλες δύο ηχητικές περιφέρειες.
Ένας τζαζ πιανίστας, λοιπόν, ο οποίος προσπαθεί να τοποθετήσει τις καταβολές του ανάμεσα στο χιπ-χοπ και την σόουλ. Και χρησιμοποιώντας ένα διακριτικό, ζεστό και χαμηλό προφίλ, επιχειρεί να δημιουργήσει κάτι που με απλουστευτικό τρόπο μπορεί να χαρακτηριστεί cool δίσκος. Σε γενικές γραμμές τα καταφέρνει. Δίνοντας το μικρόφωνο στον Lupe Fiasco (στο “Always Shine”) καταλήγει σε ένα άξιο προσοχής οργανικό χιπ-χοπ, με την Chrisette Michele στα φωνητικά δίνει έναν δικό του ορισμό στο σύγχρονο R’n’B (“Ah Yeah”), ενώ στην πορεία μεταφράζει εξαιρετικά το “Cherish The Day” (η Lalah Hathaway αναλαμβάνει εδώ τα φωνητικά), γκρουβάρει στα μεταλλαγμένα afrobeat ρυθμικά του “Why Do We Try”, δίνει τον χώρο στην Erykah Badu να προσδώσει το ιδιαίτερο ηχόχρωμά της και αφήνει διάσπαρτα ορισμένα αξιομνημόνευτα πιανιστικά σόλο.
Όμως το Black Radio ως σύνολο, αν και σε αρκετές στιγμές κερδίζει το «coolness» στοίχημα, μοιάζει ταυτόχρονα λιγάκι αποστειρωμένο, κάπως υπερβολικά ισορροπημένο. Σαν σε αυτή την περιδίνηση σε σημαντικές εκφράσεις της μαύρης κουλτούρας να μην έχει καταφέρει να διεισδύσει μία σημαντική της συνιστώσα: ο δρόμος. Μοιάζει επίσης να εξαντλεί το ενδιαφέρον σου πριν φτάσει στο τέλος του –το οποίο σημαδεύεται από μία μάλλον αποτυχημένη εκτέλεση του “Smells Like Teen Spirit” των Nirvana.
Υπάρχουν πάντως αρκετές στιγμές για να σταθείς στο Black Radio. Όμορφα τραγούδια, μια καλοδουλεμένη προσέγγιση και αυτό το ώριμο μουσικό μείγμα που σε σημεία δουλεύει εξαιρετικά. Όμως, σαν σύνολο δεν είμαι σίγουρος εάν δικαιολογεί τα όσα σχεδόν διθυραμβικά γράφονται για αυτό.
{youtube}oN0tFgLcp4g{/youtube}
