Το My Deal είναι μόλις ο πρώτος προσωπικός δίσκος του Νορβηγού κιθαρίστα Nils-Olav Johansen, παρόλο που ο ίδιος μετράει αρκετά χρόνια στο κουρμπέτι. Περιζήτητος ως side-man στην jazz σκηνή της χώρας του (όπως μας πληροφορεί στο οπισθόφυλλο ο συμπατριώτης του και ιδρυτής της Jazzaway Records, Jon Klette), συν-δημιουργός αρκετών σχημάτων και επηρεασμένος (όπως δηλώνει) από τη βαλκανική μουσική, την παράδοση της χώρας του, την jazz, τον Stevie Wonder και τη μουσική της Χαβάης(!), εδώ διασκευάζει δέκα κλασικά «popular jazz» κομμάτια.
Προπολεμικές, ως επί το πλείστον, δημιουργίες, που έγιναν γνωστές από τους μεγαλύτερους ερμηνευτές του σουίνγκ και της mainstream jazz (ας την πούμε έτσι, προς χάριν ευκολίας) των δεκαετιών του 1940 και του 1950 –όπως Frank Sinatra, Nat King Cole, Billie Holiday, Ella Fitzgerald, Harry James, Peggy Lee κ.α.– και τις οποίες ο Johansen μεταφέρει εδώ στη δική του αισθητική. Κυρίαρχη θέση κατέχουν φυσικά οι γλυκές χροιές της κιθάρας του, μαζί με την αισθαντική του φωνή ενώ οι νέες ενορχηστρώσεις πλαισιώνονται από ένα διακριτικό rhythm section και από ανεπαίσθητα «treatments» ηλεκτρονικών χρωματισμών.
Ο δίσκος βέβαια δεν αντανακλά τις εκπεφρασμένες μουσικές προτιμήσεις του Johansen. Αυτές αντανακλώνται καλύτερα στο ενδιαφέρον project του Farmers Market, εσχάτως συνεργαζόμενους και με την Ipecac του Mike Patton. Το My Deal κινείται σαφώς εντός των σκανδιναβικών jazz μοτίβων, με μια κάπως τονισμένη pop διάθεση. Εμπεριέχονται, με άλλα λόγια, τα «κρυστάλλινα» ηχοτόπια πάνω στα οποία βασίζεται ένα υπολογίσιμο μέρος της σκανδιναβικής jazz σκηνής, καθώς και μια ιδιόμορφη προδιάθεση δημοφιλίας, μια pop δηλαδή οπτική –με σημασία όμως κυριολεκτική και όχι παράγωγη των συμφραζομένων που έχει λάβει στους καιρούς μας. Εννοώ πως η μουσική, έτσι όπως παρουσιάζεται, στοχεύει στο να γίνει αρεστή (έστω και υποσυνείδητα –είναι ίσως και τα «γονίδια» των καταβολών που κουβαλάν οι συνθέσεις), καθώς δύσκολα θα βρει κάποιος στοιχείο που να τον ενοχλεί αισθητά και αμετάκλητα, με τις όποιες γωνίες του πρωτότυπου υλικού ή των επιδιώξεων του Johansen επί αυτού να έχουν αμβλυνθεί σημαντικά. Ίσως μάλιστα υπέρ του δέοντος, κάνοντας το όλο σύνολο να ρέπει ανά διαστήματα προς το μελιστάλαχτο, το νερόβραστο ή το άνευρο.
Αποδεχόμενοι όμως το όποιο από τα τρία παραπάνω διαλέξετε (ή και τα τρία μαζί), περίπου ως αναγκαίο κακό ή ως, εν πάση περιπτώσει, ένα δομικό συστατικό του δίσκου που έναντί του οι όποιες ενστάσεις θα συνεχίσουν να υφίστανται, ο τελευταίος καταλήγει να μην φαίνεται πια κακός. Πέραν του ότι και οι τρεις άνωθεν προσδιορισμοί δύνανται να λάβουν θετική χροιά –αυτή λ.χ. που κρύβεται πίσω από έναν ιδιοσυγκρασιακό ρομαντισμό ή μια διακριτική ευαισθησία– μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι κάποιες από τις μεταφράσεις του Johansen είναι –το λιγότερο– άξιες λόγου. Το “Stella By Starlight” για παράδειγμα, μια σύνθεση την οποία πρώτος έκανε γνωστή ο Harry James και, λίγο αργότερα, ο Frank Sinatra, εδώ μεταφέρεται με εξαιρετική αισθαντικότητα, τόσο από το σαξόφωνο του Sonny Simmons (στα αντιδιαμετρικά μέρη του) όσο και από την κλασική κιθάρα του Johansen. Το “Lush Life” –μια σύνθεση του Billy Strayhorn (που έχει εκτελέσει μεταξύ άλλων και ο John Coltrane, στον ομώνυμο δίσκο του 1958)– είναι μία ακόμα περίπτωση μετάφρασης όπου ο Νορβηγός βρίσκεται μόνος, σε αρμονία με την κιθάρα και την φωνή του ενώ το “Once Upon A Summertime” αποτελεί τη στιγμή όπου τα αρκετά στοιχεία που ενυπάρχουν στον δίσκο συνυπάρχουν περισσότερο ισορροπημένα.
Κρίνοντάς, όμως, τελείως ψυχρά και ορθολογικά, το συμπέρασμα είναι ότι το My Deal του Nils-Olav Johansen δεν είναι κάτι το εξαιρετικό. Μοιάζει σαν κάπως μαλθακό, σαν υπερβολικά νερουλιασμένο στη ρομαντική κολυμπήθρα του δημιουργού του. Από την άλλη, πρέπει κανείς να παραδεχθεί ότι χρειάζεται μια κάποια αυτοπεποίθηση για να φέρεις τέτοιου είδους συνθέσεις (τις οποίες έχουν εκτελέσει τόσοι πολλοί και τόσο σημαντικοί) σε ένα δικό σου μοτίβο. Όσο άτολμη και να φαντάζει η συνολική προσέγγιση, όπως και να το κάνουμε, το να φέρεις μια σύνθεση γραμμένη για μια κλασική big band εκείνης της εποχής (με τα πολλά πνευστά και έγχορδα), στα μέτρα μιας σαφέστατα απλούστερης ενορχηστρωτικής βάσης, ενέχει ένα αίσθημα περιπέτειας –έτσι όπως το αποτέλεσμα μεταφέρεται απαγκιστρωμένο από τις όποιες σιγουριές έφερε το πρωτότυπο.
Σε κάθε περίπτωση, ίσως το My Deal να αποτελέσει και μια ευκαιρία για κάποιον να κάνει μια βουτιά στις παλιές ηχογραφήσεις στις οποίες αναφέρεται, ή ίσως σε κάποιο άλλο από τα ενδιαφέροντα (και σχετικά αλλοπρόσαλλα, σε σχέση με τούτο εδώ) project στα οποία μετέχει ο Johansen. Ίσως πάλι κανείς σκεφτεί ότι αυτή ακριβώς η βουτιά να αξίζει περισσότερο από το My Deal καθ’ αυτό. Και σίγουρα δεν θα είμαι εγώ αυτός που θα διαφωνήσει…
