«Και μοιάζει να υπάρχουν δύο κυρίως τρόποι να σκέφτεται και να ενεργεί ο άνθρωπος: ο τρόπος της χρήσης και ο τρόπος της σχέσης... Για να πετύχω σχέση με κάποιον ή κάτι πρέπει να δεχθώ και να σεβαστώ την ετερότητά του, το γεγονός ότι είναι κάτι άλλο από προέκταση του εγώ μου». Αυτά τα έγραφε σε ένα πρόσφατο άρθρο του στην Καθημερινή ο Χρήστος Γιανναράς και, αν και ο στόχος του ήταν κοινωνικός και (κυρίως) πολιτικός, προσωπικά δεν δυσκολεύομαι να δω την εφαρμογή της συγκεκριμένης μεθοδολογίας σκέψης στη μουσική και πιο συγκεκριμένα στον παρουσιαζόμενο δίσκο. Τι άλλο οφείλει, άραγε, να αντιπροσωπεύει πρωτίστως μια μουσική (ή γενικότερα καλλιτεχνική) συνεργασία παρά μια βαθιά σχέση, μια κατανόηση αυτής της «ετερότητας», μια αδιάκοπη και αμφίδρομη ροή έμπνευσης και συναισθημάτων; Ή, αν θέλετε να προχωρήσουμε το θέμα σε ένα πιο γενικό φόντο, ποια σοφότερη αντιμετώπιση μπορούμε να έχουμε απέναντι στις τέχνες (ανεξάρτητα αν ανήκουμε στους δημιουργούς ή στους δέκτες) από αυτή της αληθινής και ανιδιοτελούς σχέσης, την αναγνώριση της ποιότητας ανεξαρτήτως γούστου ή διαθέσεως, σε αντιδιαστολή με την ψυχρή χρήση και την αδηφάγο και άπληστη κατανάλωση;
Εντάξει, δέχομαι ότι τα κίνητρα της συγκεκριμένης συνεργασίας για το Vol. 4 της Inspiration Information σειράς της Strut μπορεί να μην ήταν τόσο αγνά και ανιδιοτελή. Δύσκολα κάτι παραμένει αγνό, άλλωστε, όταν εμπίπτει στα πλαίσια της εμπορικής δραστηριότητας. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που το εμπορικό στοιχείο μπορεί μεν να μην εξαφανίζεται, αλλά υποσκελίζεται σημαντικά από το καλλιτεχνικό, οπότε και τα πράγματα βρίσκουν μια (πολλές φορές υποδειγματική) ισορροπία. Κι εδώ υπάρχει μια τέτοια ισορροπία, καθώς οι δύο βασικοί συντελεστές αναπτύσσουν μια ισότιμη σχέση, με άκρως ενδιαφέροντα συνεπακόλουθα. Κατά την προσφιλή τους, πλέον, συνήθεια, οι άνθρωποι του label παρέδωσαν λοιπόν τα κλειδιά του στούντιο για λίγες μέρες στον πολυπράγμωνα Φιλανδό Jimi Tenor και στον δάσκαλο (και εν πολλοίς εφευρέτη) της afrobeat πολυρυθμίας, τον Νιγηριανό Tony Allen. Δίνοντας χώρο και χρόνο στα δικά τους κανάλια ανταλλαγής «εμπνεύσεων και πληροφοριών», ώστε αυτά να αναπτυχθούν και να αλληλεπιδράσουν, όπως πολύ πετυχημένα είχαν πράξει προ ολίγων μηνών ο Mulatu Astatke με τους Heliocentrics. Διασταυρώνονται, έτσι, οι παιχνιδιάρικες ενορχηστρώσεις του Tenor με την έμφυτη ζωντάνια και εφευρετικότητα των ρυθμών του Allen, παράγοντας ένα αποτέλεσμα θεαματικά – όσο και ουσιαστικά – πρόσχαρο, ευφάνταστο και πολύχρωμο. Όπως ήταν αναμενόμενο (κρίνοντας όχι μόνο από το θρυλικό παρελθόν του Allen, αλλά και από τη μουσική στροφή του Tenor στις τελευταίες δουλειές του με τους Kabu Kabu), η προσέγγισή τους ακουμπά κυρίως στο afrobeat και στα δύο στοιχεία που συνέθεσαν αυτό – τη μουσική παράδοση της Δυτικής (κυρίως) Αφρικής και την jazz. Αρωγοί στη διαδικασία είναι πολλά από τα μέλη των Kabu Kabu, καθώς και κάποιοι έκτακτοι συνεργάτες, λ.χ. ο MC Allonymous.
Η αρχή γίνεται με το “Against The Wall” και είναι ενδεικτική προθέσεων και διαθέσεων. Πρόκειται για έναν καθαρόαιμο afrobeat δυναμίτη ικανό να ξεσηκώσει στο δευτερόλεπτο. Εκτός όμως της δομικής του σύστασης, διαφαίνεται και η διάθεση για ένα είδους παιχνίδι ανάμεσα στη σοβαρή και την χαριτωμένη πλευρά των πραγμάτων, είτε αυτή εκφράζεται μέσα από τους στίχους, είτε μέσα από τους ήχους και τον τρόπο που αυτοί καμιά φορά χρησιμοποιούνται. Έχουμε άλλωστε να κάνουμε με δύο μουσικούς οι οποίοι δεν έχουν δείξει ιδιαίτερη συμπάθεια σε καθιερωμένες μουσικές φόρμες. Σε γενικές γραμμές, το Inspiration Information Vol. 4 βρίσκει μια εξαιρετική ισορροπία όχι μόνο ανάμεσα στους Jimi Tenor και Tony Allen, μα και ανάμεσα στον αφροκεντρισμό και τις jazz παρεκτροπές – τέτοια, ώστε όταν ακούς κάποιο από τα τραγούδια του δυσκολεύεσαι να αποφασίσεις προς τα πού γέρνει η ζυγαριά. Και δεν είναι ανάγκη, εδώ που τα λέμε. Μπορούμε να αρκεστούμε στην ενεργειακή ποιότητα των συνθέσεων και να αφήσουμε τις λεπτομερείς εθνολογικές αναλύσεις για άλλους. Στιγμές, λοιπόν, οι οποίες σίγουρα ξεχωρίζουν είναι (εκτός του “Against The Wall”) το coolness του “Cella’s Work”, η εξιστόρηση του MC Allonymous στο “Path To Wisdom”, το ιδιαίτερο afrobeat του “Darker Side Of Night” (όπου τα φωνητικά αναλαμβάνει ο Tenor), η ενδιαφέρουσα – και χιουμοριστική – συνομιλία μεταξύ δύο Αφρικανών περί της δυσπιστίας που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι ως Αφρικανοί μουσικοί στην «προχωρημένη» Ευρώπη η οποία πλαισιώνει το οδηγούμενο από τα drums του Allen “Mama England”, ενώ εξέχουσα θέση κατέχει το 14λεπτο μεγαλούργημα “Three Continents”, με το οποίο και κλείνει ο δίσκος.
Η αλήθεια πάντως είναι πως το Inspiration Information Vol. 4 δεν εντυπώθηκε αρχικώς στο μυαλό μου ως εξαιρετικό, καθώς υπήρχαν κάποια στοιχεία που στα πρώτα ακούσματα μου ακούστηκαν κάπως περίεργα (για να μην πω ξένα). Ίσως να οφείλεται στη διαδικασία δημιουργίας του δίσκου (τα εντατικά jam sessions δηλαδή). Όταν πάντως πέρασα αυτό το διακριτό σημείο αποδοχής, το άλμπουμ με κέρδισε – και μάλιστα κατά κράτος. Πλέον το εκλαμβάνω σχεδόν ως μια πλημμυρίδα θετικών vibes και ως μια εκ των καλύτερων καταθέσεων του σύγχρονου afrobeat πνεύματος…
