Ίσως κανείς άλλος στη δεκαετία του 90 δεν αποτύπωσε πιο εύστοχα σε ένα δίσκο τη νεϋορκέζικη ghetto κουλτούρα. Το "Illmatic", που επανακυκλοφορεί από την Sony αυτές τις μέρες με extra υλικό (επί τη ευκαιρία των δέκατων γενεθλίων του), ήταν το ντεμπούτο του εικοσάχρονου τότε Nasir Jones, κατά κόσμον Nas, πίσω στο σωτήριο έτος 1994. Ένα ντεμπούτο το οποίο έτυχε θερμότατης αποδοχής από το κοινό και διθυραμβικών κριτικών άμα τη εμφανίσει του στη hip-hop σκηνή.
Όχι, ο Nas δεν ράπαρε για όπλα, αυτοκίνητα, γκόμενες, ούτε εξιδανίκευε τη σκληρή ζωή στα ghetto. Το Illmatic είναι μια ειλικρινής κατάθεση της ίδιας του της εμπειρίας, αλλά από την ψύχραιμη σκοπιά του συνειδητοποιημένου και την παράλληλη αγωνία του για κάτι καλύτερο. Για τον ίδιο αποτελεί προτεραιότητα στην καταγραφή αυτή η καθημερινότητα και οι αδυναμίες που προκύπτουν από την αντιμετώπισή της. Παραδέχεται ότι ζει μια ζωή για την οποία δεν είναι υπερήφανος κι αναρωτιέται για τις συνέπειες των εμπειριών στην ίδια του την προσωπικότητα. Δεν κάνει "μάθημα", δεν "δασκαλεύει", από την άλλη. Μιλάει για τη δική του πλευρά -όχι τυχαία λοιπόν πήρε το χαρακτηρισμό του πιο λογικού... Και ήταν μόλις 20 ετών. Τέλος, δεν παράγει κάποιας μορφής αγιάτρευτη μιζέρια, υπάρχει οπτιμισμός, μέσα στη διάχυτη μελαγχολία.
Αν και τα λόγια είναι που κατά πρώτο λόγο έκαναν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου να ενστερνίζονται την άποψη ότι έχουμε να κάνουμε με ένα από τα πιο αληθινά και αυθεντικά άλμπουμ των 90s, δεν μπορούμε να πούμε ότι η μουσική δεν ακολουθούσε κατά πόδας σε ενδιαφέρον. Για την εποχή του ήταν ένα άνοιγμα προς δύο πλευρές, τη νέα και την παλιά σχολή. Γι' αυτό φρόντισε η αφρόκρεμα τότε των παραγωγών, ήτοι οι Pete Rock, DJ Premier (Gangstarr), Q-Tip και Large Professor (Main Source), φτιάχνοντας μικρά αριστουργήματα βουτηγμένα στα διακριτικά jazz samples, όπως τα N.Y. State Of Mind, The World Is Yours, Memory Lane, One Love, Represent και It Ain't Hard To Tell. Ειδικά οι Q-Tip και DJ Premier, ο μεν με την απλότητα της χρησιμοποίησης του ξυλοφώνου, ο δεύτερος με το συνδυασμό πιάνου λουπών και beats, κάνουν το σύνολο μια βραδυφλεγή, αλλά απόλυτα επιβραβευτική εμπειρία.
Το άλμπουμ αυτό, που από τα πρώτα προσεκτικά ακούσματα δείχνει ότι αποκλίνει από την τότε πεπατημένη, αξίζει να το έχει κάθε fan του hip-hop στη δισκοθήκη του. Είναι ένα άλμπουμ που απαιτεί προσοχή για να επιβραβεύσει, αλλά παρ'όλ'αυτά δεν δυσκολεύτηκε να γίνει πλατινένιο. Δυστυχώς ο Nas δεν μπόρεσε έκτοτε να τραβήξει άλλους άσους από το μανίκι του ή έστω να φτάσει τα ίδια επίπεδα αυθεντικότητας.
Να σημειώσουμε ότι η η παρούσα επανέκδοση του κλασικού πλέον άλμπουμ είναι remastered, περιέχοντας τα αυθεντικά δέκα κομμάτια κι ένα bonus CD με remix των "Life’s A Bitch", "The World Is Yours", "It Ain’t Hard To Tell" και "One Love", κανένα εκ των οποίων δεν υπερβαίνει αισθητικά την αρχική ιδέα (αξίζουν όμως μία-δύο ακροάσεις), αλλά και δύο συμπαθητικά νέα κομμάτια στο ίδιο κλίμα, τα "On The Real" και "Star Wars".
