Ο 20ος αιώνας σε μερικές ημέρες μας αφήνει, αν δεν το έχετε πάρει είδηση. Και αν δεν το έχετε καταλάβει ακόμα, όσο πλησιάζει η στιγμή που κατά ορισμένους θα σημάνει και το τέλος του κόσμου ή κατά άλλους τη στιγμή που ό,τιδήποτε ηλεκτρονικό θα φλιπάρει εντελώς (χμμ… ίσως αυτά τα δύο συνδέονται..), θα το καταλάβετε για τα καλά.
Και φυσικά, η μουσική βιομηχανία, αυτοί οι κακοί άνθρωποι με τις γραβάτες και τις φουσκωμένες τσέπες, μαζί με τα υποχείριά τους, τους διάφορους καλλιτέχνες του ΜΤV, θα παίξουν το ρόλο τους. Εκατοντάδες albums και singles κυκλοφορούν και θα κυκλοφορήσουν με σκοπό να εκμεταλλευτούν τη φρενίτιδα που έχει πιάσει όλους, να περάσουν στην άλλη πλευρά ακούγοντας τα αγαπημένα τους μουσικά κομμάτια του 20ου Αιώνα, όλα μαζεμένα σε ενα διπλό CD! Ουάου! (Το γεγονός ότι το παλαιότερο κομμάτι είναι του 1965 και ότι περιέχουν τουλάχιστον ένα κομμάτι των Steps δεν φαίνεται να πτοεί κανένα). Και έτσι όλοι θα περάσουν ένα αξέχαστο βράδυ, αποχαιρετώντας τον 20ο Αιώνα, σε ένα party, χαρούμενα και μελωδικά…
Όλοι? Μα όχι βέβαια. Κάποιοι άλλοι ίσως την δουν κάπως περίεργα, και αποφασίσουν να κλειστούν σε ένα δωμάτιο και να αποχαιρετίσουν τον αιώνα που φεύγει ακούγοντας αυτό το διπλό album των Sonic Youth, που αποτελεί τον τρόπο που διάλεξε το group να πει αντίο στον 20ο Αιώνα.
Goodbye 20th Century λοιπόν! Το τέταρτο μέρος της σειράς SYR στην ανεξάρτητη Smells Like Records για τους βετεράνους - με την καλή έννοια του όρου - νεοϋορκέζους μουσικούς είναι ένα ενδιαφέρον βήμα. Αποφάσισαν να διασκευάζουν και να ερμηνεύσουν δεκατρείς avant-garde συνθέσεις, σύγχρονων μουσικών. Αν ήμουν ο Σπύρος Παπαδόπουλος στο Κόντρα Πλακέ θα έλεγα: Ρωτήσαμε 100 ανθρώπους ¨τι σας φέρνει στο νου ο όρος μουσική Avant-garde?¨ Οι απαντήσεις που θα εμφανιζόντουσαν στον φωτεινό πίνακα θα ήταν Μουσική Αναρχία, Θόρυβος, Στριγγλιές και Έλλειψη Καθε Μελωδικότητας. Ίσως ένας από τους εκατό απαντούσε και Μοντέρνα Τέχνη Που Θα Θεωρηθεί Κλασσική Στο Μέλλον, αλλά τι να σου κάνει ο ένας πόντος όταν παίζεις για Διπλά Λεφτά? Αλλά ας σοβαρευτώ λίγο πριν με κράξετε στο .Talk…
Το SYR4 είναι ένα πειραματικό album και έτσι πρέπει να κριθεί. Δεν πρέπει να το συγκρίνει κανένας με τα καταπληκτικά επίσημα albums τους, ούτε βέβαια με τις υπόλοιπες κυκλοφορίες της αγοράς. Γι’ αυτό το λόγο και δεν θα το βαθμολογήσω στο τέλος, όπως συνηθίζεται.
Τα μέλη των Sonic Youth διάλεξαν 13 μουσικές συνθέσεις από σύγχρονους avant-garde καλλιτέχνες για να διασκευάσουν και να ερμηνεύσουν με τον δικό τους, ιδιαίτερο, τρόπο. Στην προσπάθειά τους αυτή είχαν ως πολύτιμους συνεργάτες πολλούς άλλους μουσικούς αλλά και πολλούς από τους ίδιους τους συνθέτες, οι οποίοι βοήθησαν το group να καταλάβει πως λειτούργουν οι συνθέσεις τους. Αυτό ήταν πολύ χρήσιμο διότι οι πιο πολλές συνθέσεις δεν ειναι καταγραμμένες με τον παραδοσιακό τρόπο που όλοι ξέρουμε ή δεν είναι καταγραμμένες καθόλου.
Για να καταλάβετε τι εννοώ σας αναφέρω το παράδειγμα της τέταρτης σύνθεσης που περιέχεται στο album, το ¨+-¨ του Γιαπωνέζου Takehisa Kosugi το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο από μία σειρά σημείων συν και πλην κατά τα οποία ο ερμηνευτής πρέπει να ανεβάζει τονικότητες και να κατεβάζει αντίστοιχα, έχοντας απόλυτη ελευθερία του τί είδους ανεβάσματα θα κάνει ή τι όργανα μπορεί να χρησιμοποιήσει. Καλό? Tι σημαίνει αυτό για τον Thurston, την Kim και τους υπόλοιπους μουσικούς? Ευκαιρία για αυτοσχεδιασμό. Και αν ξέρετε απο Sonic Youth, πανω-κάτω καταλαβαίνετε τι εννοώ.
Μία ακόμα χαρακτηριστική στιγμή του κλίματος, είναι το Four6, η μία από τις δύο συνθέσεις του John Cage, η άλλη είναι το Six. Ο συνθέτης σε αυτήν την περίπτωση παρουσιάζει σε δύο διαφορετικά κουαρτέτα το ίδιο σχεδόν κομμάτι και το ερμηνεύουν με μία μικρή χρονική διαφορά. Το αποτέλεσμα από αυτή την ηχογράφηση είναι ένα συνοθύλλεμα ήχων, διάρκειας 30 λεπτών, χαώδες αλλά και ταυτόχρονα γοητευτικό. Με κάθε κουαρτέτο να ακούγεται σε διαφορετικό ηχείο...
Το Edges, που ανοίγει και το album, μία σύνθεση του Christian Wolff, είναι και η πιο προσιτή στιγμή, με μελωδικές παραμορφώσεις και κρουστά να εμφανίζονται σιγά σιγά για να οδηγήσουν σε ένα τέλος εντελώς διαφορετικό από την έναρξη. Τα πιο περίεργα και δυσκολα στην ακρόαση είναι τα Voice Piece for Soprano και Piano Piece #13 (Carpenter’s Piece) For Nam June Paik. Το πρώτο είναι μία σύνθεση (ο Θεός να την κάνει) της πιο αντιπαθητικής χήρας της Pop/Rock κουλτούρας, Yoko Ono, με όχι φωνητικά, αλλά ουρλιαχτά. Το δεύτερο είναι μία σύνθεση (η λέξη εχεί αρχίσει να χάνει το νόημά της πλέον), του George Maciunas, της οποίας το βασικό στοιχείο ήταν το κάρφωμα μίας πρόκας σε κάθε πλήκτρο ενός πιάνου(!!!).
Όπως μπορεί να καταλάβει κανείς, αυτός ο δίσκος δεν απευθύνεται σε πολλούς. Η ακροασή του απαιτεί ανοιχτά μυάλα, περίεργα αυτιά ή φλιπαρισμένα μυαλά. Πιστεύω ότι ακόμα και πολύ από τους φανατικούς ακροατές των Sonic Youth, αυτοί που θεώρησαν το set του Rockwave Festival καταπληκτικό και δεν βαρέθηκαν ούτε λεπτό, δύσκολα θα ακούσουν πάνω από τρεις τέσσερις φορές σε όλη τους τη ζωή το SYR4. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα ενδιαφέρον album και σίγουρα δεν έχει ηχογραφηθεί άλλο παρόμοιο. Αξίζει μία ακρόαση από φίλους της μουσικής απλά για την εμπειρία.
Για να επιστρέψω σε αυτά που έλεγα στην αρχή…, ναι, ίσως κάποιοι αποχαιρετήσουν τον 20ο αιώνα ακούγοντας Steps ή Άννα Βίσση, ίσως κάποιοι άλλοι θα λένε Goodbye 20th Century με τo SYR4, αλλά εγώ επειδή πιστεύω ότι στέκομαι καλά και πνευματικά και ψυχικά θα επιλέξω κάτι άλλο….
Μπορώ να επιστρέψω τώρα στην Ella Fitzerald και στον Antonio Carlos Jobin αγαπητέ αρχισυντάκτη?
