«Η επιβεβαίωση για τον καλλιτέχνη είναι σκοπός ζωής», γράφει ο Μίκης Θεοδωράκης στο μικρό σημείωμά του για τον παρόντα δίσκο. Κι άσχετα αν στη συνέχεια τα φέρνει έτσι ώστε να καταλήξει στη μόνιμη επωδό –το πόσο ορθές είναι οι απόψεις του– παραμένει μάλλον ως μία από τις πιο εύστοχες δηλώσεις του τα τελευταία χρόνια. Τη θέλει πράγματι διακαώς αυτή την επιβεβαίωση ο Θεοδωράκης: τόσο διακαώς, ώστε παραμένει έτοιμος να ορμήσει με κάθε τρόπο στη δημοσιότητα· τόσο διακαώς, επίσης, ώστε συχνά ματώνει πάνω στο αμφίστομο ξίφος της τελευταίας, εμπιστευόμενος υλικό μεγάλης σπουδαιότητας σε ερμηνευτές ανήμπορους να το υπηρετήσουν (Φωτεινή Δάρρα πρόσφατα, Αλέξια στο παρελθόν, θυμάστε βέβαια και τον Σάκη Ρουβά ανάξιος να εστί στην Πλατεία Νέας Σμύρνης).
Το άλμπουμ Φύλαξα Τ' Όνειρο οφείλεται σε πρωτοβουλία της Μαρίας Φαραντούρη και είναι, τρόπον τινά, ένα δώρο της για τα 90 χρόνια του μεγάλου μας συνθέτη. Το βασικό του concept, ωστόσο, δεν πρωτοτυπεί ιδιαίτερα. Πάλι δηλαδή παραδίδεται το δεδομένο θεοδωρακικό corpus σε νεότερα χέρια, για να το κοινωνήσουν μέσω προσωπικού φίλτρου στο δικό τους κοινό –απλά τώρα δεν έχουμε έναν κεντρικό τραγουδιστή, μα τρεις τραγουδοποιούς με μεγάλη δημοτικότητα (Αλκίνοος Ιωαννίδης, Σωκράτης Μάλαμας, Γιάννης Χαρούλης), οι οποίοι καλούνται να λειτουργήσουν ως ερμηνευτές, με τη Φαραντούρη να τους πλαισιώνει σαν guest star.
Ένα πρώτο πράγμα που μου έκανε καλή εντύπωση, ήταν το εξώφυλλο· όχι κάτι σπουδαίο μεν, μα επιτέλους σε μια διαφορετική λογική συγκριτικά με τη βαρετή ευθεία στην οποία κινείται η εγχώρια δισκογραφία. Ένα πρώτο πράγμα που μου έκανε κακή εντύπωση, από την άλλη, ήταν η ...διανομή των ρόλων· δόθηκαν γενναιόδωρα 2 CD, χώρεσαν 13+9=22 τραγούδια κι όμως οι 4 συντελεστές συνάντησαν ο ένας τον άλλον μόνο για τις promo φωτογραφίες, πλην του Αλκίνοου Ιωαννίδη, που τραγούδησε το "Ματωμένο Φεγγάρι" με τη Μαρία Φαραντούρη (πρώτη διδάξασα, 1965). Γιατί άραγε; Την καλύτερη πάντως «γεύση», την αφήνει η tracklist: επιτέλους, μια βουτιά στα βαθιά θεοδωράκεια νερά, με τραγούδια τα οποία δεν ακούμε συχνά σε ζωντανά προγράμματα/ραδιόφωνα κτλ. και αξίζει να επανεπισκεφθούμε, τόσο οι καλλιτέχνες, όσο και το κοινό.
Τα αποτελέσματα, ωστόσο, έμειναν κατά τη γνώμη μου σε εκείνο το κομψί/κομψά στο οποίο κυμαίνεται δυστυχώς μεγάλο πια κομμάτι της εγχώριας δισκογραφίας. Κι αν συνήθως λέμε ότι φταίει το υλικό, εδώ το υλικό είναι πασιφανώς αθώο και δεδομένα «χυμώδες»: είναι οι ερμηνευτές που δεν κατάφεραν να τρυγήσουν τα δώρα του, με την εξαίρεση του Ιωαννίδη, ίσως και της Φαραντούρη. Και λέω ίσως, γιατί η δική της παρουσία είναι μάλλον εκτός συναγωνισμού. Τριάμισι τραγούδια λέει συνολικά, προσαρμόζοντάς τα σε αυτό το jazz/world πεδίο στο οποίο αρέσκεται εδώ και χρόνια· λίγο συντηρητικά πράγματα, υπέρ το δέον τακτοποιημένα, που δίνουν όμως βάσεις για ερμηνείες ολοκληρωμένες και με μια σπάνια κλάση. Μένεις έτσι ικανοποιημένος.
Μεγάλος κερδισμένος αναδεικνύεται ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. Είναι ο μόνος που μπήκε στον κόπο να κάνει έναν εκ βαθέων διάλογο με το ρεπερτόριο του Θεοδωράκη και προσπάθησε αφενός να χωρέσει στα τραγούδια του κι αφετέρου να τα φέρει κοντά στις προσωπικές του ανησυχίες, με περίτεχνες και φροντισμένες στην εντέλεια ενορχηστρώσεις, οι οποίες φωτίζουν το υλικό αυτό από μια οπτική γωνία συγγενή με τις δισκογραφικές του περιπέτειες από τη Νεροποντή κι ύστερα. Ακούστε λ.χ. πώς κάνει δικό του το "Διότι Δεν Συνεμορφώθην", αρνούμενος να το μεταχειριστεί ως μαυσωλείο μιας παρελθούσης πολιτικοποιημένης εποχής ή πώς φρεσκάρει επιλογές σαν το "Φύλαξα Τ' Όνειρο" και το "Τ' Όνειρο Καπνός".
Ο Σωκράτης Μάλαμας, από την άλλη, δίνει την εντύπωση ότι το προσπάθησε, τελικά όμως μάλλον το πασάλειψε. Έχει μερικούς πολύ καλούς μουσικούς στο πλάι του (π.χ. Φώτης Σιώτας στο βιολί), φαίνεται να αιτείται κι εκείνος μαζί τους για μια ενορχηστρωτική ανατροπή, μα αρκείται εν τέλει σε δυο-τρία νόστιμα τρικ, τα οποία απλώς προσαρμόζουν επιλογές σαν την "Όμορφη Πόλη", τον "Επιβάτη" και το "Ποιος Τη Ζωή Μου" στα μέτρα της φωνής του και των δεδομένων μονοπατιών στα οποία αρέσκεται να περπατά. Κάποιες φορές του βγαίνει αυτή η προσέγγιση (ας πούμε στον "Επιβάτη"), άλλες τον προδίδει εξόφθαλμα ("Απόστημα"), μένεις όμως με μια γενική αίσθηση ότι ο πήχης των τραγουδιών χαμήλωσε, ώστε να προσαρμοστούν σε έναν κόσμο με στενότερους ορίζοντες από εκείνον που τα γέννησε. Δεν φτάνουμε βεβαίως σε προκρούστεια αποτελέσματα, αλίμονο· εντούτοις η κατάσταση θυμίζει καλοκαιρινή σαιζόν στην οποία προσπαθείς να μπεις στην περσινή σου βερμούδα, ενώ έχεις βάλει 5-6 κιλά τον χειμώνα.
Στο άλλο άκρο, του μεγάλου χαμένου, βρίσκεται ο Γιάννης Χαρούλης. Φοβάμαι ότι τα 7 τραγούδια που λέει αποτελούν δοκιμασία για τα αυτιά (τα δικά μου, τουλάχιστον) και το "Χάθηκα" ειδικά στάθηκε νομίζω ως ξεκάθαρο ναδίρ του δίσκου. Κι αυτό γιατί ο τραγουδοποιός δεν μπήκε σε καμία διαδικασία συνδιαλλαγής με το υλικό: το έκοψε απλώς και το έραψε στα μέτρα του, με αποτέλεσμα να τον ακούμε επί 7 να ανθυποξυλουρεύει στο μικρόφωνο με τον γνώριμό του τρόπο. Έτσι, όμως, τα κομμάτια ισοπεδώνονται και μένεις με την απογοητευτική αίσθηση ότι ακούς ένα πολύ μεγάλο τραγούδι, με διαφορετικούς στίχους. Είχε το μεγαλύτερο στοίχημα απ' όλους τους συμμετέχοντες να κερδίσει ο Χαρούλης, γιατί η δημοτικότητά του διαθέτει μεν διαστάσεις φαινομένου, μα οι καλλιτεχνικές του περγαμηνές δεν είναι ανάλογες, μέχρι στιγμής. Μια τέτοια λοιπόν ευκαιρία θα έλεγες πως θα τον ωθούσε να δώσει ό,τι καλύτερο έχει, αντί να βάλει το όλο πράγμα σε έναν βολικό «αυτόματο πιλότο».
Στη σούμα, έτσι, μένουμε με λίγα. Ίσως και με πολύ λίγα, αν αναλογιστούμε πως ζητούμενο εδώ δεν ήταν η παραγωγή φρέσκου και επίκαιρου υλικού, μα η φρέσκια διαπραγμάτευση δοκιμασμένων μελωδιών, με κεκτημένη διαχρονικότητα. Αν δεν γίνεται δηλαδή να πετύχουν κι αυτό μερικές από τις «μεγάλες δυνάμεις» της σύγχρονης έντεχνης έκφρασης, μάλλον η όλη υπόθεση πάει πια και με τη βούλα για τον γκρεμό, ειδικά αν λάβουμε υπόψιν ότι οι απόπειρες του Ιωαννίδη –του μόνου που βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση– ηχούν διανοουμενίστικες ακόμα και για μερίδα του δικού του κόσμου.
{youtube}V9SR-T97UvE{/youtube}
