Το Greekadelia είναι αισίως ο πέμπτος δίσκος που συνυπογράφουν η Κρίστη Στασινοπούλου και ο Στάθης Καλυβιώτης και ο πρώτος που κυκλοφορεί από το δίκτυο της World Music Network. Έλαβε δε μία ιδιαίτερα ενθαρρυντική εκκίνηση σε επίπεδο αποδοχής: #1 στα ευρωπαϊκά World Charts για δύο συναπτούς μήνες, θετικότατες κριτικές σε μεγάλα διεθνή μέσα –Guardian, Independent κ.α.
Η ιδιαιτερότητά του, έγκειται στο ότι εδώ Στασινοπούλου και Καλυβιώτης επιχειρούν αποκλειστικά σε παραδοσιακό περιβάλλον· αναπτύσσουν δηλαδή ένα ενδιαφέρον που υπήρχε διάσπαρτο στη δισκογραφία τους, παίρνουν 13 δημοτικά από διάφορα μέρη της επικράτειας (ή καλύτερα του ευρύτερου ιστορικού χώρου όπου έδρασε το ελληνικό στοιχείο –προσθέστε δηλαδή τη Μικρασία και την Ανατολική Θράκη) και προσπαθούν μέσω αυτών να καταλήξουν στο ηχητικό παρόν. Η παραπάνω επιτυχία δεν είναι τυχαία. Το Greekadelia καταφέρνει να ασπαστεί τάσεις που επικρατούν διεθνώς σε σχέση με την ένταξη του παραδοσιακού στοιχείου στη σύγχρονη παγκοσμιότητα, διατηρώντας πάντα τη βάση του στις ρίζες. Ενδύεται –αν προτιμάτε– τον world εξωτισμό δίχως να εκφυλίζει το στίγμα του. Αν μην τι άλλο πρόκειται για δίσκο ο οποίος είναι εμφανώς φτιαγμένος με προσήλωση· οι δυο τους ξέρουν τι θέλουν και πώς να το πάρουν και δεν παρεκκλίνουν στιγμή προς γραφικότητες.
Λογικά, το ενδιαφέρον εστιάζεται στην προσέγγιση, στο πώς πραγματώνουν αυτή τη σύζευξη ενός τοπικού παρελθόντος με ένα υπέρ-τοπικό παρόν. Οι τρόποι δεν είναι ριζοσπαστικοί και ίσως οι προκλήσεις που τίθενται εξ αρχής δεν ανανεώνονται στο διάβα του δίσκου. Οι μητρικές φόρμες είναι που προσφέρουν τα κυρίως στηρίγματα (σε επίπεδο σύνθεσης, ρυθμικών δρόμων κλπ.), με το βάρος της «επικαιροποίησης» να πέφτει σε ενορχήστρωση και παραγωγή· εν τέλει στην εκφορά του λόγου –όχι στον λόγο καθ’ αυτόν. Η διακριτική εισαγωγή ορισμένων ηλεκτρονικών χροιών (η οποία γίνεται κυρίαρχη μόνο στο “Ρόδο Της Πρωτανάστασης”) ή επιλογές που έχουν να κάνουν με το –ας το πούμε– φιλτράρισμα του ήχου, κάθονται αναπαυτικά πάνω στο παραδοσιακό σώμα, δημιουργώντας ένα αποτέλεσμα το οποίο μεταφράζει όμορφα παραδοσιακούς τρόπους με μία εκσυγχρονισμένη γλώσσα (που, όπως υπονοεί κι ο τίτλος, δανείζεται εκφράσεις από μία έννοια της ψυχεδέλειας).
Στασινοπούλου και Καλυβιώτης αποφασίζουν επίσης να αναλάβουν αποκλειστικά οι δυο τους το βάρος της επιτέλεσης, κάτι που βεβαίως επηρεάζει την όλη λογική από την οποία διέπεται η εξέλιξη των θεμάτων. Επαρκείς ως εκτελεστές, με τη Στασινοπούλου να διαπρέπει (αναμενόμενα) στις φωνητικές απαιτήσεις της περίστασης και το λαούτο του Καλυβιώτη να δημιουργεί ένα στέρεο σημείο αναφοράς στο οργανικό μέρος. Φωνή και λαούτο πλαισιώνονται από ινδικό αρμόνιο (μικρό αερόφωνο πληκτροφόρο) και κρουστά –αμφότερα παιγμένα από τη Στασινοπούλου– και βεβαίως ηλεκτρονικά, λούπες και τη διαχείριση αυτών από τον Καλυβιώτη. Λιτοί, δίχως περιττές φιοριτούρες, διεισδυτικοί σε αρκετές στιγμές (λ.χ. “Νεραντζούλα Φουντωμένη”, “Το Πονεμένο Στήθος Μου” ή “Έρχομαι Κι Εσύ Κοιμάσαι”) ή ουσιωδώς ενεργητικοί όπου οι συνθήκες το απαιτούν (ας πούμε στο “Με Γέλασαν Τα Πουλιά”)· κλείνουν δε τον δίσκο με ένα εξαιρετικό σόλο της Στασινοπούλου σε αρμόνιο και φωνή στο θρακιώτικο τραγούδι της τάβλας “Ρόδισε Η Ανατολή”.
Όπως προείπα, το Greekadelia δεν προσπαθεί να γίνει ριζοσπαστικό: να «διαβάσει» το παρελθόν και με την κατεκτημένη γνώση να επιχειρήσει να διαμορφώσει έναν νέο εκφραστικό κώδικα. Η μετάπλαση της παράδοσης έχει να κάνει περισσότερο με αισθητικές παρεμβάσεις, όχι τόσο οντολογικές. Η κατεκτημένη γνώση ωστόσο αναμφίβολα υπάρχει και αν η προσέγγιση δεν είναι τόσο τολμηρή ώστε να θέτει στον εαυτό της διαρκώς νέα ερωτήματα, το «κενό» καλύπτεται από την αμεσότητα με την οποία εντυπώνεται το υλικό. Και βεβαίως από τη συνολική επάρκεια των ίδιων των μεταφράσεων.
{youtube}sq74VwFk8N0{/youtube}
