45 χρόνια μετά την αποχώρηση του από τους Sex Pistols ο John Lydon συνεχίζει να αποτελεί την μόνη σταθερά στους Public Image Ltd που δοκίμασαν δεκάδες lineup και στυλιστικές προσεγγίσεις, έμειναν όμως σταθεροί στο γρύλισμα του frontman τους και κάποιες φορές έχασαν, κάποιες όχι.
Κι ενώ ο ελληνικός λαός προετοιμαζόταν για τον εορτασμό της μεγαλόχαρης και διαφωνούσε για το αν υπάρχει η ευχή «Καλή Παναγιά» ή όχι, ο αντιφατικός τύπος που δεν μπορούμε να αποφασίσουμε αν συμπαθούμε ή όχι (ποτέ δεν θα ξεπεράσουμε ότι υποστηρίζει τον Trump) και η παρέα του που αποτελείται από τον drummer Bruce Smith, τον κιθαρίστα Lu Edmonds και τον μπασίστα Scott Firth επέστρεψαν ύστερα από 8 χρόνια και κυκλοφόρησαν το 11ο album τους End of World, που σαν κάτι να αποκαλύπτει από τη δυστοπία που ζούμε.
Τίμιο, ειλικρινές και αμφιλεγόμενο θα το πεις. Σε κάποια σημεία καλό, σε άλλα όχι, ένα σμίξιμο rock, dance, folk, pop και dub ήχων σε μια φωνή, έναν «θόρυβο», 15 χρόνια συνεργασία και επαγγελματισμός μαζί και ένα line-up για τους PiL που έχει κρατήσει περισσότερο από κάθε άλλο.
Το "Hawaii" ακούσαμε πρώτο που αποτέλεσε και το lead single του άλμπουμ και το τραγούδι της Ιρλανδίας για την Eurovision. Ένα κομμάτι που ξεδιπλώνει τη συναισθηματική πλευρά του Lydon και την μεγάλη καρδιά του, ο οποίος στο εν λόγω κομμάτι αναπολεί τις διακοπές με την γυναίκα του Nora Foster -την οποία σημειωτέον έχασε τον Απρίλιο ύστερα από 44 χρόνια συμβίωσης- στο εξοχικό τους στο τροπικό Oahu, όπου το ζευγάρι περνούσε τον χρόνο του "drinking mushroom tea and watching them dangerous waves all day long". Ένα ρομαντικό τραγούδι ανάμεσα σε όργανα που τρεμοπαίζουν που συνδυάζει τον πόνο που του προκάλεσε η νόσος Alzheimer που βασάνιζε την γυναίκα του και η απώλειά της, όπως το 1979 στο "Death Disco" που είχε γράψει με αφορμή τον καρκίνο της μητέρας του και τον θάνατό της. Ένα υπέροχο love song, love letter, πες το όπως θες, ένας τρόπος να γιορτάσει ο Lydon και να καταγράψει για πάντα το τεράστιο αυτό κομμάτι της ζωής του, τον έρωτα του και τη βαθιά αγάπη του για την Nora. "Don’t fly too soon / No need to cry, in pain / You are loved / Again again / Hawaii / You and me / All those good times".
Στο εναρκτήριο "Penge" με τον heavy rock και post-industrial rock ήχο του που παραπέμπει σε Laibach η στεντόρεια φωνή του Lydon μεταφέρει τον δυσοίωνο στίχο ("Welcome to Penge!"), σίγουρα όχι μια ωδή στο εν λόγω προάστειο , αλλά ένα τραγούδι για το χρήμα -οι Δανοί ονομάζουν έτσι το αγγλικό νόμισμα. Η τόλμη και η τραχιά απάθεια του Lydon καλά κρατούν, ένα αγχωμένο, σκοτεινό και κάπως μοχθηρό συναίσθημα στο αργόσυρτο "Strange" με πρωταγωνιστή τον Bruce Smith στα drums ("Between the lines / There is the evil / That jealous fate / Before you reason / Life’s strange").
Στο "End of World" το θέμα σαν να είναι το τέλος, η καταδίκη κι η μοιραία κατάληξη και γύρω από αυτό έντεχνα πλέκεται ένα κουβάρι ήχων που περιλαμβάνει funky μελωδίες στο "Walls", μια σκοτεινή electro στο "Being Stupid Again" κι έναν industrial rock ρυθμό στο "North West Passage", φτάνει δε μέχρι και τον πιο σύγχρονο ήχο που έχουμε ακούσει από του PiL στο electro "L F C F" (“Liars, Fakes, Cheats, and Frauds”) κομμάτι-επίθεση στους Pistols. “Give yourself a story, empty of history / And wrap it up in Mickey Mouse”, αναφορά στο Pistol, την mini σειρά της Disney που προβλήθηκε το 2022. Ο Lydon τραγουδά πόσο απολαμβάνει το μίσος εναντίον του, θα ήταν ωστόσο προτιμότερη μια αξιοπρεπής σιωπή, γιατί ακούγεται κάπως νευρικός. Το "L F C F" που θυμίζει DEVO, αποτελεί πραγματικά μάθημα θεατρικότητας και σε καλεί στην πίστα, ενέργεια που διακρίνουμε, επίσης, με μια pop-rock κατεύθυνση στο "Pretty Awful". Ξεχωριστό, αλαζονικό και δυνατό "End of the World" που συνδυάζει την ένταση της φωνής του Lydon με ένα σχεδόν disco beat, τις γνωστές μπασογραμμές και τα διαπεραστικά punk κιθαριστικά ριφάκια και θυμίζουν παλιούς κλασικούς PiL. "No surrender / No cowards here / The End of the World", ουρλιάζει ο Lydon και ναι, να ένα γνήσιο και αψεγάδιαστο PiL κομμάτι .Το "Do That" ξαφνιάζει, αφού σαν να δανείζεται κάτι από swing jazz, και σαν η μπάντα να απελευθερώνεται εδώ. Στο "Being Stupid Again" ο Lydon βάζει στο ίδιο «σακί» μαθητές και χίπις- τους τελευταίους φαίνεται να μην συμπάθησε ποτέ- ίσως θα ήταν καλύτερο instrumental, "All maths is racist" τραγουδά και προσωπικά το βρίσκω κάπως παιδαριώδες. Το "Car Chase" σφαλιάρα στα ‘80s και μια στιγμή του άλμπουμ που πραγματικά αξίζει, τα θολά synth θυμίζουν The Human League, στους στίχους η ιστορία κάποιου που δραπετεύει νύχτα από μια ψυχιατρική κλινική. Κλασικός 80s rock ήχος στο "Pretty Awful" με ξεθωριασμένα και βαρετά back vocals, "Down On The Clown" με dub συντελεστή και μια αίσθηση ερασιτεχνισμού.
Καινoτόμο δεν θα το πεις, ούτε, εντυπωσιακό, αλλά είναι ένα εγχείρημα που αξίζει να ακούσεις. Μείξη διαθέσεων, στυλ και ρυθμών μια ισορροπία κάπου την κατακτά κάπου την χάνει, τον στόχο ωστόσο τον δείχνει. Μια δυστοπία στον ορίζοντα κι ένα -καταφύγιο η Χαβάη στο κλείσιμο, που πόσο τραγικό, κάποτε θα έφερνε στο νου μας παράδεισο και τώρα σκούρο κι αυτό. Σχεδόν 50 χρόνια στο μικρόφωνο κι αν μη τι άλλο John Lydon ξέρει τι σημαίνει οργή, πόνος, συμπόνοια, θεατρικότητα, δύναμη.
Ένα διαολεμένα αντιφατικό άλμπουμ που ακούγοντας το διχάζεσαι, μια λες «ναι», μια σκέφτεσαι «όχι», μια σε κερδίζει με την ξεχωριστή ενορχήστρωση και τη φωνή του Lydon που ό,τι και να τραγουδήσει, αξίζει να ακουστεί, σε κάποια σημεία φαντάζει ακυβέρνητο, ερασιτεχνικό, σαν να λείπει σε κάποιο σημεία το φινίρισμα, θα το ήθελα ίσως λίγο μικρότερο και πιο μαζεμένο. Μια φήμη λέει ότι η Nora το λάτρευε και μάλλον αυτό ήταν αρκετό για τον Lydon και την παλιοπαρέα για να το κυκλοφορήσουν ατόφιο.
Η γνώμη μας λοιπόν λίγο μετράει.
Άλλωστε μην ξεχνάμε το σκεπτικό του:
“I’m not here for your amusement. You’re here for mine”
John Lydon
