Υπάρχουν φορές που η παρουσίαση ενός δίσκου μπορεί να κρύβει παγίδες, συνήθως όταν αυτός προέρχεται από καλλιτέχνη με τον οποίον έχεις δεθεί συναισθηματικά. Σε τέτοιες περιπτώσεις η αποστασιοποίηση κρίνεται επιτακτική, ώστε να διασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή αντικειμενικότητα. Μια άλλη δύσκολη κατάσταση εντοπίζεται όταν η μπάντα θέτει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο μέσα στο οποίο οριοθετείται το άλμπουμ της –φερ'ειπείν, να είναι θεματικό και συνέχεια ενός παλαιότερου. Τότε θαρρώ πως ο εκάστοτε κριτικός (κι ο εκάστοτε ακροατής, βέβαια) θα πρέπει να έχει και την ανάλογη οπτική γωνία απέναντί του.
Η σημαντικότερη όμως παγίδα που ενδεχομένως υπάρχει, είναι να δημοσιευτεί υλικό πριν την κυκλοφορία του δίσκου, με ποιότητα τέτοια που να δημιουργεί υψηλές προσδοκίες. Γιατί, αν αυτές οι προσδοκίες εν τέλει δεν ικανοποιηθούν, παρομονεύει ο κίνδυνος να αποτιμηθεί λανθασμένα το περιεχόμενο του συνόλου.
Όλα τα παραπάνω μου τριβέλισαν αρκετά το μυαλό πριν ξεκινήσω να γράφω το παρόν κείμενο. Οι Anathema είναι μεγάλη προσωπική αγάπη, οπότε προσπάθησα να παραμερίσω τους οποιουσδήποτε συναισθηματισμούς για να προσεγγίσω το καινούργιο υλικό ψύχραιμα. Εντωμεταξύ οι Βρετανοί έδωσαν ήδη από τον Μάρτιο στη δημοσιότητα το καταπληκτικό “Springfield”, το οποίο φέρνει στο μυαλό παλιές, καλές εποχές, με αποτέλεσμα κάποιοι ν' αρχίσουν να προφητεύουν το επικείμενο και ταυτόχρονα πολυπόθητο μουσικό πισωγύρισμα. Το κακό της υπόθεσης είναι πως, όταν τελικά «έσκασε» το The Optimist, το συγκεκριμένο κομμάτι αποδείχτηκε το καλύτερό του –η γκρίνια και το θάψιμο ήταν από εκεί και πέρα φυσικό επακόλουθο.
Είναι όμως τόσο κακός ο 11ος δίσκος των Anathema; Εξαρτάται! Εξαρτάται καθαρά από τη γωνία που τον προσεγγίζεις…
Προσωπικά, το πρώτο πράγμα που είχα στο μυαλό μου είναι πως το άλμπουμ διαθέτει ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο. Το The Optimist είναι δηλαδή ένας concept δίσκος, αφετηρία του οποίου είναι η ιστορία του A Fine Day Τo Exit (2001), η οποία συνεχίζεται και ολοκληρώνεται τώρα εδώ. 16 χρόνια πριν, ο ήρωάς της είχε υποστεί μια πνευματική και συναισθηματική κατάρρευση, που τον οδήγησε να σκηνοθετήσει τον θάνατό του, θέλοντας να αφήσει πίσω τη μέχρι τότε ζωή του και να εξαφανιστεί ακόμα κι από την ίδια την οικογένειά του. Το τι συνέβη μετά, δεν το μάθαμε ποτέ. Βέβαια, κακά τα ψέματα, ο θεματικός χαρακτήρας των στίχων πέρασε πολύ στα ψιλά όταν είχε βγει το A Fine Day Τo Exit. Οι ίδιοι οι Anathema δεν τον προώθησαν άλλωστε και τόσο πολύ, ενώ ήταν τέτοια η μουσική τους στροφή στη συγκεκριμένη δουλειά, ώστε μονοπώλησε το ενδιαφέρον της πλειονότητας των οπαδών.
Από την άλλη, η πορεία του ήρωα είχε αποσπασματικά μα προφητικά διαφανεί, τόσο από το εξώφυλλο του A Fine Day Τo Exit, όσο και από το βιντεοκλίπ για το "Pressure". Έτσι, στο intro του The Optimist “32.63N 117.14W” τον ακούμε να βγαίνει από τη θάλασσα, να μπαίνει στο αμάξι του, να βάζει μπροστά και να φεύγει. Οι δε συντεταγμένες του τίτλου μαρτυρούν ότι βρισκόμαστε σε μια παραλία του Σαν Ντιέγκο, εκεί δηλαδή όπου είχαμε αφήσει τον ήρωά μας 16 χρόνια πριν.
Μουσικά, πάντως, τα πράγματα στο The Optimist έχουν ελάχιστες ομοιότητες με το A Fine Day Τo Exit. Οι συνθέσεις συνεχίζουν στη λογική του Distant Satellites (2014), με κύρια χαρακτηριστικά το σταδιακό χτίσιμο της ατμόσφαιρας και τις κορυφώσεις με το έντονο συναισθηματικό βάρος, που πλέον αποτελούν το trademark των σύγχρονων Anathema. Αν κάτι διαφέρει, είναι η προσέγγιση soundtrack την οποία φανερώνουν, πράγμα μάλιστα που έγινε σκόπιμα: σε συνέντευξή του, ο frontman της μπάντας Vincent Cavanagh δήλωσε ότι πρώτα φαντάζονταν σκηνές ταινίας που ακολουθούσε το concept της ιστορίας τους και μετά συνέθεταν τη μουσική. Στο ίδιο πνεύμα έγινε άλλωστε και η επιλογή του παραγωγού, αφού ο Tony Doogan είναι γνωστός για τη συνεργασία του με τους Mogwai, αλλά και με τον συνθέτη scores για ταινίες και τηλεοπτικές σειρές Paul Leonard Morgan (έχει κερδίσει βραβείο BAFTA για το πρώτο του φιλμ, Pineapple).
Το “Springfield” στέκει ως το απόλυτο highlight του άλμπουμ, όντας ένα από τα καλύτερα κομμάτια που έχει γράψει η μπάντα τα τελευταία χρόνια. Σχετικά κοντά ακολουθούν το "The Optimist", το ταξιδιάρικο “Ghosts” και το μελαγχολικό και συνάμα jazzy “Close Your Eyes”. Στιγμές όπως τα “San Francisco” και “Wildfires” ή το ευφορικό "Back To The Start" ξεκινούν ήρεμα και κορυφώνονται κατά τη διάρκειά τους, εξυπηρετώντας τον προαναφερόμενο «κινηματογραφικό» χαρακτήρα του δίσκου. Τα “Can’t Let Go” και “Leaving It Behind” δεν είναι άσχημα, μα δεν δίνουν και κάτι καινούργιο ή διαφορετικό –μάλλον ως «φιλεράκια» θα τα χαρακτήριζα.
Συνολικά ο δίσκος έχει καλή ροή παρά τις μεταβάσεις μεταξύ διαθέσεων, οι οποίες βέβαια ακολουθούν πιστά το concept. Τα ηλεκτρονικά πάλι στοιχεία είναι λιγότερο πειραματικά σε σχέση με το Distant Satellites, με τη χρήση τους αυτή τη φορά να δείχνει περισσότερο εστιασμένη. Ο ρόλος επίσης της Lee Douglas παρουσιάζεται αναβαθμισμένος: αναλαμβάνει ενεργή συμμετοχή σε ακόμα περισσότερα κομμάτια, τα οποία και αναδεικνύει ως έναν βαθμό με την όμορφη φωνή της. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως το άλμπουμ έχει ντυθεί με καταπληκτικό οργανικό ήχο, αποτέλεσμα του γεγονότος πως ηχογραφήθηκε ζωντανά στο στούντιο.
Οι Anathema είναι μπάντα που αρέσκεται να κινείται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Μπορεί το στυλ τους να έχει λίγο ως πολύ κατασταλάξει από το We're Here Because We're Here (2010) κι έπειτα, συνεχίζει όμως να υπάρχει το στοιχείο της διαφοροποίησης, έστω και σε δεύτερο πλάνο. Στο The Optimist επέλεξαν λοιπόν να συνθέσουν υπό ένα συγκεκριμένο πρίσμα, με τη θεματική να κινείται μέσα σε ένα προκαθορισμένο πλαίσιο. Υπό αυτές τις συνθήκες, πρόκειται για δίσκο που εξυπηρετεί άρτια τον σκοπό του.
Τώρα αν είναι καλός ή κακός, αυτό έγκειται στην προσωπική οπτική του καθενός και στο πώς προσεγγίζει κάθε καινούργια δουλειά των Βρετανών. Αν λ.χ. είσαι σκληροπυρηνικός μεταλλάς, τότε, το πιο πιθανό, έχεις να ασχοληθείς μαζί τους από το Alternative 4 (1998). Αν όμως γουστάρεις την prog πλευρά τους, το πιο πιθανό είναι να σου αρέσει, όπως και τα προηγούμενα 3 τους άλμπουμ. Προσωπικά ας πούμε το απόλαυσα το The Optimist, χωρίς βέβαια να νιώσω τη συγκίνηση την οποία δημιουργούσαν κάποιες παλιότερες καταθέσεις τους ή εκείνη που ένιωσα στο πιο πρόσφατο Weather Systems (2012). Αυτό όμως δεν σημαίνει πως εδώ δεν περιέχεται καλή μουσική, όμορφες ιδέες και έξυπνες ενορχηστρώσεις, από μια μπάντα που χαίρεται να δημιουργεί και να μετουσιώνει σε μουσική όσα σκέφτεται και πάνω απ’ όλα νιώθει…
{youtube}8y1ROzCUpbU{/youtube}
