Ξεσκονίστε τις γνώσεις σας περί μινιμαλισμού και οπωσδήποτε τους έναν-δυο δίσκους του Philip Glass που έχετε στη δισκοθήκη σας. Το θέτω ως θέσφατο και ζητώ συγγνώμη, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν νοείται σοβαρός ακροατής χωρίς παρακαταθήκες του Αμερικανού στη δισκοθήκη του. Φαντάζομαι άλλωστε ότι δουλειές σαν τα 1000 Airplanes On The Roof και Einstein On The Beach έχουν τύχει θερμής υποδοχής στα πικάπ/CD players πολλών από εδώ μέσα. Την ίδια όμως στιγμή, ίσως έχετε την άποψη ότι δεν μπορείτε να παρακολουθήσετε το πραγματικά κολοσσιαίο έργο του συνθέτη. Κι αυτό είναι αλήθεια, παρότι ο Glass συνθέτει μεν με ρυθμούς που φέρουν πάντα τον κίνδυνο της επανάληψης ιδεών (αν όχι μοτίβων), αλλά κάθε φορά η υπογραφή του διαθέτει ένα άρωμα επίπονης εργασίας και ποτέ μα ποτέ αρπακόλλησης· ακόμα και σε περιπτώσεις όπως η όπερα Heroes, που προσωπικά με δυσαρέστησε.
Σε αυτήν την καταγραφή συναυλίας από τις 19 Μαΐου του 1968, στο Film Makers Cinematheque στο Σόχο της Νέας Υόρκης, έχουμε κάτι πολύ ιδιαίτερο· και ιστορικά, αλλά και μουσικά. Για να το πάρουμε αντίστροφα: εδώ φιλοξενούνται 2 έργα του Glass από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, σε δομές τελείως διαφορετικές από το Music In Twelve Parts, το οποίο παρουσίασε μεταξύ 1971 και 1974. Εκεί δηλαδή εξερευνούσε τη σχέση που μπορούσε να αναπτύξει με την ευρωπαϊκή παράδοση ορχήστρας, ενώ εδώ χρησιμοποιεί ως εφαλτήριο τον Στοκχάουζεν και τη music concrète, προκειμένου να προσεδαφίσει τις μινιμαλιστικές του ιδέες. Σχεδόν αναγκαία μινιμαλιστικές, προσθέτω, μέσα σε έναν μαξιμαλισμό στον πειραματισμό, που είχε τότε αρχίσει να εξαπλώνεται με ταχύτητα ιού, καθιστώντας το είδος ολοκληρωτικά απρόσιτο στους μη δοκιμασμένους ακροατές. Ο Glass, δηλαδή –όσο κι αν ακούγεται αντιστικό– παρουσίασε μια εκδοχή περί πειραματισμού που ακόμα και στις πιο ακραίες του εκφάνσεις (όπως θα διαβάσετε παρακάτω) έμενε προσβάσιμος από το κοινό αυτί.
Στην Α βινυλιακή πλευρά, το "How Now" μπορεί να σας φανεί σαν χαλασμένο midi, αλλά μετά θα αντιληφθείτε ότι πρόκειται για organ –το παίζει μάλιστα ο ίδιος ο Glass. Επίσης αλήθεια είναι ότι θα σας εκνευρίσει στη διάρκεια της εκτέλεσής του (είναι 31:38), διότι θα νομίζετε ότι έχετε να κάνετε με προϊστορικό Nokia, το οποίο ξεχάστηκε στην τσέπη της γιαγιάς και βαράει μετά τον θάνατό της μέσα από το φέρετρο, χωρίς κανείς να μπορεί να το σταματήσει. Όμως επειδή τη μουσική πρέπει να την αντιμετωπίζουμε (και) με ιστορικότητα, καλό θα ήταν να βάλετε στον λογαριασμό σας το πώς ακούστηκε πίσω στο 1968 η συγκεκριμένη σύνθεση. Avant-garde, είπατε; Ε, ναι, γιατί τα ηλεκτρονικά της εποχής εκείνης δεν εξέπεμπαν τέτοιους ήχους, παρεκτός και ήταν ήχοι από εχθρούς του κάπταιν Κερκ στο Σταρ Τρεκ.
Στην άλλη πλευρά, όπου βρίσκουμε το "Strung Out" –σύνθεση για ενισχυμένο βιολί που εκτελείται από τη Dorothy Pixley Rothchild– τα πράγματα είναι ελαφρώς πιο βατά (αν και στην αρχή εκνευρίστηκα με αυτό). Με λίγη πάντως υπομονή εκ μέρους του ακροατή, θα διαπιστωθούν οι βασικές αρχές που διέπουν μετέπειτα έργα του Glass για κουαρτέτα και ορχήστρες, με τη μελωδία να έχει ίσους ρόλους με τις αλλαγές ταχύτητας της παρτιτούρας.
Μην περιμένετε βέβαια να ακούσετε χειροκροτήματα ένεκα ζωντανής ηχογράφησης, διότι τα δύο έργα έχουν καταγραφεί κατ' ευθείαν μέσω της κονσόλας. Ως αποτέλεσμα, ο ήχος βγαίνει ξερός και χωρίς αίσθηση του χώρου –ειδικότερα στο "How Now" είναι σαν να τοποθετείται ο ακροατής στα ενδότερα ενός τσιπ. Παρ' όλα αυτά ο συγκεκριμένος δίσκος στέκει κατ' εμέ ως μία από τις σημαντικότερες κυκλοφορίες των τελευταίων μηνών, μιας και αποκαλύπτει μια πλευρά του συνθέτη πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, την οποία απλώς εικάζαμε πως υπήρχε, αφού δεν ήμασταν σε θέση να παρακολουθήσουμε εκτελέσεις παλαιότερων έργων του (που έτσι κι αλλιώς σπανίζουν).
{youtube}egIDFYb0xNE{/youtube}
