Αν η πρώτη μας ουσιαστική επαφή με τα πράγματα γίνεται με το να τα ορίζουμε, να τους δίνουμε ένα όνομα (άρα και να αναμένουμε απ’ αυτά κάποιες ιδιότητες), τότε αυτός ο δίσκος μοιάζει αρκετά δυσπρόσιτος, έτσι όπως αντιστέκεται σε ονομασίες και χαρακτηρισμούς. Μπορούμε βέβαια να τον πούμε «avant garde», γνωρίζοντας πως οι εύσχημες λέξεις προσφέρουν πάντα ένα πιο εύκολο καταφύγιο –δύσκολο, άλλωστε, να γίνουμε σαφέστεροι. Διότι τι να περιμένει κανείς όταν διαβάζει ότι όργανα όπως το γαλλικό κόρνο, η κλασική κιθάρα, η άρπα, το γιουκαλίλι, το φλάουτο, το πιάνο, η μελόντικα ή ένα «spring drum» συμπράττουν με τα ηλεκτρονικά στο πλαίσιο αυτοσχεδιασμών;
Με έδρα το Ελσίνκι και με πολυεθνική σύνθεση (στην οποία συγκαταλέγεται και η «δικιά μας» Έλενα Κακαλιάγκου, στο γαλλικό κόρνο), οι Rank Ensemble υπάρχουν από το 2009, ασκούμενοι είτε σε αυτοσχεδιασμούς είτε σε ερμηνείες έργων πειραματικών συνθετών –λ.χ. του John Cage. Το Papilio Noblei περιέχει 7 αυτοσχεδιασμούς, επιλεγμένους από τα έτη 2009/2013, οι οποίοι, μαζί με τις κατηγοριοποιήσεις, συνήθως αρνούνται και τη σχηματοποίηση της οποιασδήποτε κανονικότητας.
Δεν μιλάμε ακριβώς για αποδόμηση, γιατί, για να αποδομήσεις κάτι, πρέπει πρώτα να παραδεχθείς την ύπαρξη μιας κάποιας δομής. Κι εδώ οι Rank Ensemble δεν ασχολούνται με τέτοια προβλήματα. Ξεκινούν από τη σιωπή και προχωρούν αφοσιωμένοι περισσότερο σε απείθαρχες παραλληλίες, παρά στην αναζήτηση ενός κέντρου. Γραμμές που δρούνε σε κατάσταση σχετικής αυτονομίας, οι οποίες ακολουθούν το σκεπτικό τους ακόμα κι όταν αυτό μοιάζει κάπως παράδοξο και κομματάκι ασύμπτωτο. Στη μεγάλη εικόνα είναι που δένουν όλα· εκεί όπου ουσιαστικά διεξάγεται και η «συνομιλία», απαραίτητη προϋπόθεση στην περίπτωση ενός ομαδικού αυτοσχεδιασμού. Και, παρά τα φαινόμενα, αν κάτι ψάχνει το Papilio Noblei είναι η αρμονία. Μόνο που την ψάχνει μέσα στο αντίθετό της.
Να όμως που βρήκαμε επαφή και αρχίζουμε να αποκωδικοποιούμε ό,τι πριν φαινόταν ενοχλητικά ανοίκειο. Μπαίνουμε λοιπόν σ’ έναν χώρο όπου η νότα έχει την ίδια αξία με την παύση, ο ήχος την ίδια βαρύτητα με τον απόηχο. Όπως στο “The Promise”, όπου, μέσα στις σποραδικές και σχεδόν δραματικές φράσεις του πιάνου, φαίνεται ένας ολόκληρος μικρόκοσμος, που σφύζει από ζωή. Ή στο “Weitersfeld”, όπου μέσα σε έναν διαρκή βόμβο μπλέκονται ελλειπτικοί κιθαρισμοί, διάφοροι μικροήχοι κι ένα θέμα στο γαλλικό κόρνο, θαρρείς παρμένο από τα μοναχικά φυσήματα κάποιου ορεσίβιου στην άκρη ενός βουνού.
Χτίζουν λοιπόν οι Rank Ensemble έναν ηχητικό χώρο με σπάνιες –και γι' αυτό αυξημένης βαρύτητας– μελωδικές εκλάμψεις· έναν δίσκο ο οποίος συνηθέστερα αναπνέει μέσα στις ρωγμές του, διατηρώντας εξαιρετικές αποστάσεις με τη σιωπή. Τούτο δεν τον κάνει λιγότερο παιχνιδιάρικο, αφενός γιατί το κουαρτέτο από το Ελσίνκι αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευρηματικό στις χροιές που χρησιμοποιεί (ανακατεύοντας το αναμενόμενο με το αναπάντεχο), αφετέρου γιατί, ενώ οι εντάσεις είναι λιγοστές, οι δυναμικές διακυμάνσεις μόνο ισοπεδωμένες δεν είναι. Και ορίστε, από το δυσπρόσιτο της εισαγωγής, έχουμε καταλήξει να συζητούμε για παιχνίδι. Δεν τη λες και μικρή μια τέτοια απόσταση…
{youtube}gjprSr2NBG4{/youtube}
