42 δευτερολέπτα Απόπλους· με κάτι σαν soundtrack του Danny Elfman να ηχεί στο φόντο και με τον παιδικό ενθουσιασμό με τον οποίον η μικρή Διονυσία Κουλουριώτη ρωτά «Πού πας; Άκουσες ποτέ την κραυγή της Θάλασσας;».
Αλλά κι αν όντως δεν την άκουσες ή δεν έδωσες ποτέ βάση, θα βροντήξει μια χαρά, πέφτοντας στο κεφάλι σου σαν κύμα από το Χαβάη 5-0 με το που μπουν φουρτουνιασμένοι ο Xplicit με τον Σίφουνα. Μιλώντας για την αντάρα όσων μυαλών μπέρδεψαν τους παραλλήλους με τους μεσημβρινούς, μα και για τις νοερές φυλακές που κατέληξαν προσωπικές Ιθάκες, υπό μια επικής υφής παραγωγή της Μαρίνας.
Το "Θάλασσα" ξεκινάει λοιπόν εντυπωσιακά τον ομώνυμο 5ο δίσκο των Στίχοιμα, ο οποίος έρχεται 6 χρόνια μετά τις πολυσυζητημένες Μηχανές, να συμπέσει με τα 20 έτη παρουσίας του γκρουπ στο εγχώριο χιπ χοπ. Είκοσι τραγούδια αργότερα, αυτός ο αρχικός ενθουσιασμός λάμπει ακόμα εκεί. Αλλά κατασταλαγμένος, οριοθετημένος· και οπωσδήποτε λιγότερο έντονος.
Ένα συχνό σύμπτωμα της εγχώριας πραγματικότητας, είναι ότι η μουσική βιομηχανία συμπεριφέρεται συχνά ως ...βιοτεχνία. Και δεν είναι απαλλαγμένοι από αυτό ούτε όσοι κινούνται ανεξάρτητα. Ο καιρός περνά, το υλικό μαζεύεται και, όταν βγει τελικά ο πολυπόθητος δίσκος, το φίλτρο του δημιουργού για το τι χωρά και δεν χωρά είναι διαφορετικό από ό,τι του ακροατή. Οι Στίχοιμα τη δούλευαν πολλά χρόνια τη Θάλασσα και ίσως δεν μπόρεσαν να φανούν αυστηροί στο «μοντάζ». Σε κάθε περίπτωση, 21 κομμάτια συνοδευόμενα από άλλες τόσες εμβόλιμες αφηγήσεις, αποδείχθηκαν πολλά. Ο ήδη πυκνός σε λόγο δίσκος πλατειάζει (και κουράζει), χάνοντας μερικές φορές την αιχμή του, με ευδιάκριτο σημείο κόπωσης τη "Σημαία".
Ένα ακόμα ζήτημα με τη Θάλασσα, είναι ότι οι ίδιοι οι Στίχοιμα συμπεριφέρονται ως βετεράνοι. Το χιπ χοπ τους αδιαφορεί δηλαδή για τις εξελίξεις στο διεθνές γίγνεσθαι του είδους: ούτε τα ναρκοληπτικά trap beats δείχνουν λ.χ. να το αφορούν, ούτε η εποχή του Kendrick Lamar. Θα μου πείτε, υποχρεωμένοι είναι; Ασφαλώς και όχι –είναι λάθος κριτήριο αυτό, προωθημένο στον Τύπο από μια προκρούστεια κουλτούρα ταύτισης του «σημαντικού» με ό,τι αυθαίρετα χρίζεται «new».
Κάπου πάντως δημιουργείται η εντύπωση ότι η Μαρίνα βολεύεται σε μια ζώνη ασφαλείας, (εμ)μένοντας στα γνωστά πλήκτρα και σε τζούρες rock ηλεκτρικής κιθάρας. Μόνη έκπληξη, ένα σαξόφωνο που αναδύεται απροσδόκητα από τα "Νερά Του Γάγγη". Ας τονιστεί ωστόσο ότι η δουλειά της παραμένει σε υψηλό επίπεδο, όντας πολύ ταιριαστή και στο στιχουργικό περιεχόμενο μα και στην εκφορά του, με ζηλευτά ακομπλεξάριστη παλέτα στα samples. Προσέξτε λ.χ. τι ωραία κολλάει το "Damn, I Wish I Was Your Lover" της Sophie B. Hawkins (1992) στο "Δίπλα Μαξιλάρι" ή ότι στην αφήγηση με την οποία κλείνει το "Ερωτευμένος" παίζει η μελωδία από το περίφημο ρώσικο τραγούδι του Mark Bernes "Zhuravli" (1969), που στη χώρα μας μάθαμε από τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά ("Οι Γερανοί", 1977).
Όσο πάντως και αν «παίζουν» στο μυαλό σου ενστάσεις σαν τις παραπάνω, τελικά η Θάλασσα μπαίνει (σαν τη θάλασσα) παντού, παρασύροντάς τις κι αυτές στο διάβα της. Γιατί ο νέος δίσκος των Στίχοιμα δεν παύει να είναι μια εντυπωσιακή δουλειά μαχητικού ραπ, που έρχεται να αναδείξει για ακόμα μία φορά την πένα και τις ρίμες του Xplicit. Σε σημείο μάλιστα τέτοιο, ώστε να καταλήγεις αδιάφορος για την εκάστοτε μονοτονία του flow.
Η κοινωνικοπολιτική του ματιά ευτύχησε στις Μηχανές να συμπέσει με την οργή, τα άγχη και τα αδιέξοδα της νεολαίας που δεν χώρεσε στον ολυμπιακό μύθο της Ισχυρής Ελλάδας. Η οποία οριοθέτησε τον εγχώριο 21ο αιώνα το βράδυ της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, πριν κατρακυλήσει κι εκείνη στη δίνη της Κρίσης, δουλεύοντας για μισθούς-σοκ στα delivery της Αθήνας ή στις ιδρωμένες λάντζες της Εθνικής Βιομηχανίας Καλοκαιρινού Τουρισμού, με φόντο ξεδιάντροπες δεξιές και αριστερές διηγήσεις περί success. Παρά ταύτα, ο Xplicit δεν αναπαύθηκε στις δάφνες. Έξι χρόνια μετά, τα λόγια του είναι αναγνωρίσιμα, όμως έχουν προχωρήσει ακόμα περισσότερο. Προς μια χιπ χοπ ποιητικότητα η οποία ξέρει να γίνεται προσωπική και λυρική δίχως να κλαψουρίζει, αλλά και να εκφράζει την ευαισθησία της με συνειδητοποιημένο τσαμπουκά.
Ο πήχης βέβαια αυτός σημαίνει ότι δικαιούμαστε να έχουμε απαιτήσεις. Να μη μένουμε ας πούμε σε πρωτόλειους αντιπολεμικούς συμβολισμούς ("Αετός Και Άρκτος") και να μη λέμε κι εμείς τον Μάνο Χατζιδάκι «Μάνο» ("Ορίζοντας"), όπως μια έντεχνη γενιά που προσπαθεί να τον φέρει στα μετρίως μέτρια μέτρα της, αντί να τα υπερβεί προς εκείνον. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις, όμως, ο Xplicit στέκει αποστομωτικά καταπληκτικός ("Κραυγή Των 9", "Κόκκοι Του Βυθού Μου", "Σιωπηλό", "Ελεύθερη Τέχνη", "Γράμμα", "Βαγόνι", "Παιδιά").
Η Θάλασσα μπορεί λοιπόν να έχει τα ζητήματά της, όμως τονίζει το ποιοι ήταν και παραμένουν οι Στίχοιμα. Παράλληλα, επαναφέρει τη χιπ χοπ έκφραση ως καυλωμένη τέχνη ανελεύθερων παιδιών, «δένοντάς» τη με μια εγχώρια νεολαία που θα πρέπει (πράγματι) να κουνήσει βουνά για να μην χαθεί σε ψίχουλα, οθόνες και καταναλωτικές παροχές. Όποιος χρειάζεται από εκεί και πέρα μια κριτική σαν κι αυτήν για να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι κάτι τέτοιο, μα και πόσο επίκαιρο, ας αρκεστεί στον κάθε 6ix9ine, στους ράπερς του υπαρξιακού τίποτα με τα πολλά YouTube views και στο ανώδυνο, μοδάτο χιπ χοπ της προνομιούχας νιότης της σημερινής Δύσης. Έκαστος εφ' ω ετάχθη.
{youtube}6z-heO04r64{/youtube}
