Παρότι κάθε φορά που η συζήτηση ερχόταν στους Πυξ Λαξ και την καλλιτεχνική αξία του έργου τους ήμουν πάντα –και εξακολουθώ να είμαι– στην «αντιπολίτευση», έτρεφα ανέκαθεν μια συμπάθεια για τον Μάνο Ξυδούς. Ήταν κυρίως κάποια δικά του τραγούδια και η δική του φωνή που προτιμούσα, η δική του φυσιογνωμία και στάση την οποία έβρισκα πιο ενδιαφέρουσα. Ο ξαφνικός θάνατός του, πριν λίγους μήνες, σόκαρε τους πολυπληθείς φίλους των Πυξ Λαξ αλλά και τους μουσικόφιλους γενικότερα και δεν τον άφησε να ολοκληρώσει τη δισκογραφική δουλειά που ετοίμαζε εκείνο τον καιρό. Αλλά για κάτι τέτοια υπάρχουν οι φίλοι… Ο Φίλιππος Πλιάτσικας και ο Μπάμπης Στόκας, σε συνεννόηση με τα μέλη της οικογένειας του Ξυδούς, ανέλαβαν λοιπόν να τελειώσουν τη δουλειά και να τη δώσουν στο κοινό. Κάλεσαν γι’ αυτό τον λόγο «τους πιο κοντινούς και αγαπημένους φίλους του (τραγουδοποιούς)», σύμφωνα και με το δελτίο τύπου, ώστε να συνοδεύσουν τη φωνή του Μάνου Ξυδούς στα 10 τραγούδια που περιέχονται στο Όταν Θα Φύγω Ένα Βράδυ Από ’Δω. Τα οποία τραγούδια, αν και διατηρούν ένα σχετικό επίπεδο, δεν προσθέτουν σχεδόν τίποτα στα όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για τον Ξυδούς ακολουθώντας –τα περισσότερα– το γνωστό, μπαλανταδόρικο στυλ του. Στις καλές στιγμές συγκαταλέγονται το «χασικλίδικο» “Ραβαΐσι”, σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, το “Gardilu” με τη συμμετοχή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, το οποίο αφηγείται την ιστορία ενός δολοφόνου στο Εδιμβούργο, ο “Βυθός” με τη γραφή του Κώστα Παρίση να ξεχωρίζει και τους Νίκο Πορτοκάλογλου, Διονύση Τσακνή, Κατερίνα και Νέλλυ Ξυδούς να μοιράζονται το μικρόφωνο και το “Δεν Ένιωσα Από Σένα Αγάπη”, με τη συμμετοχή του Μίλτου Πασχαλίδη. Επίσης συμπαθητικά είναι το “Μαίρη, Μη Λυπάσαι Πια” (μεταγλώττιση του αμερικανικού παραδοσιακού “O Mary Don’t You Weep” που μάς ξανασύστησε πριν λίγα χρόνια ο Bruce Springsteen στο άλμπουμ We Shall Overcome: The Seeger Sessions) και το ομώνυμο του δίσκου, το οποίο πια ακούγεται τραγικά προφητικό… Στα υπόλοιπα υπάρχει σαφώς λιγότερο ενδιαφέρον, με την αχρείαστη επανεκτέλεση του “Υπάρχουν Χρυσόψαρα Εδώ;” από τους Στόκα, Πλιάτσικα, Μύρωνα Στρατή και Νάντια Σπηλιωτοπούλου να πιάνει το ναδίρ. Ίσως αν ο Μάνος Ξυδούς είχε προλάβει να ολοκληρώσει τις ηχογραφήσεις, το Όταν Θα Φύγω Ένα Βράδυ Από ’Δω να είχε αποδειχθεί πολύ διαφορετικό. Με τη μορφή που έφτασε στα χέρια μας, όμως, πρόκειται για μια μάλλον μέτρια δουλειά. Η οικογένεια και οι φίλοι του είχαν βέβαια κάθε δικαίωμα να αποτίσουν φόρο τιμής στο αγαπημένο τους πρόσωπο με τον τρόπο που έκριναν αυτοί. Η δική μου αίσθηση πάντως είναι ότι, όταν στο μέλλον θα θέλουν να θυμηθούν τον Ξυδούς και τα τραγούδια του, οι πραγματικοί φίλοι της μουσικής του σπάνια θα ανατρέχουν σε αυτόν τον δίσκο…
