Πιο δύσκολα μιλάς τελικά για τα όσα σε κολλάνε στον τοίχο. Για εκείνα που, ωσάν φτερά παγωνιού, ανοίγουν έμπροσθέν σου ένα καλειδοσκόπιο ομορφιών, για τις οποίες συναισθάνεσαι –μόλις σταματήσεις να θαυμάζεις– ότι εμπεριέχουν τον σπόρο του μέλλοντος, τυλιγμένο στο τσόφλι του παρόντος. Τα Εισιτήρια Διπλά της Νατάσσας Μποφίλιου, σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη και Γεράσιμου Ευαγγελάτου, ανήκουν στα παγοθραυστικά της δισκογραφίας. Σε εκείνα δηλαδή τα άλμπουμ που, συνειδητά ή ασυνείδητα (λίγη σημασία έχει), θρυμματίζουν τα κοκαλωμένα τοπία, κάνοντας ξανά τη ζωή να βλαστήσει στα ερημοτόπια. Κάποια νεότερα παιδιά, ιδίως τα μεγαλωμένα με τους ντρίγκι-ντρίγκι ορίζοντες της εναλλακτικής pop/rock κιθάρας και με το φτωχό μουσικό/ερμηνευτικό οπλοστάσιο των τραγουδοποιών, ίσως τα ξενίσει το άλμπουμ: χρειάζεται να έχεις επαφή με το (απαξιωμένο) ελληνικό τραγούδι σε βάθος χρόνου, ώστε να κατανοήσεις σε όλη του τη διάσταση τι συμβαίνει εδώ. Με τις δόξες εννοώ του ελληνικού τραγουδιού, όταν δεν αναγκαζόσουν να κόψεις λίγο από εδώ και λίγο από εκεί εξ’ αιτίας της περιρρέουσας φτώχιας, αλλά έπαιρνες όλο το πακέτο: μουσική, στίχους, και ερμηνείες από φωνές με αληθινές τραγουδιστικές δυνατότητες, όχι από εκφραστικούς άφωνους. Στα Εισιτήρια Διπλά, η καλύτερη κατά τη γνώμη μου θηλυκή φωνή της νεότερης γενιάς (τεχνικά και εκφραστικά) γίνεται όχημα κοινώνησης των στίχων του Ευαγγελάτου, στους οποίους οι προσωπικές εξομολογήσεις και οι μύχιες μνήμες (αδιάφορο αν είναι ατομικές, μιας παρέας, ακόμα και φανταστικές) γεφυρώνονται με το άχρονο και το παγκόσμιο. Σε παράλληλη τροχιά, ο Καραμουρατίδης στήνει έναν σχεδόν κινηματογραφικό λαβύρινθο μελωδιών, στραμμένο προς τη δυτικοευρωπαϊκή αισθητική μα συνάμα και τόσο ελληνικό. Παρά όμως τον πλούτο της, η μουσική δεν προκύπτει παραφορτωμένη με φτιασίδια: οι έξυπνες, λεπτοδουλεμένες ενορχηστρώσεις (προσέξτε π.χ. πώς προσεγγίζεται το ελαφρό τραγούδι του Μεσοπολέμου στο “Μεγάλες Αγάπες”) εξασφαλίζουν διαρκώς κάτι το αέρινο. Αρκούν τα παραπάνω; Σε ένα περιβάλλον τόσο άνυδρο, θα βιαζόταν να πει κανείς πως φτάνουν και περισσεύουν. Γιατί, φίλε Σταμάτη, θα διαφωνήσω δημόσια με τα όσα έγραψες με αφορμή το καθ’ όλα άξιο live της Μάρθας Φριντζήλα: το ελληνικό τραγούδι συνεχίζει να περνάει βαθύτατη κρίση. Μπορούμε να ελπίζουμε ότι, επιτέλους, φάνηκαν τα πρώτα χελιδόνια –ειδικά όταν τα βλέπουμε αντί να τα προφητεύουμε– αλλά ο δρόμος προς την άνοιξη προβλέπεται δύσκολος. Ειδικά σε ένα ΔΝΤ τοπίο, όπου φοβάμαι ότι όλοι οι δίσκοι θα πάνε χαμένοι, ασχέτως αξίας και σπουδαιότητας: πέρναγε που πέρναγε κρίση η δισκογραφία, τώρα γενικεύτηκε το κακό. Και μέχρι να ξαναγίνει η τέχνη φάρος και καταφύγιο, θα υποστεί τη μοίρα της περιττής πολυτέλειας. Αυξημένο λοιπόν το χρέος μας, ημών των κριτικών, να μιλήσουμε για ό,τι δεν πρέπει να σκεπαστεί από τη λήθη. Δεν αρκούν λοιπόν τα παραπάνω, όχι. Έτσι μόνα τους, στοιχειοθετούν απλώς έναν πολύ καλό δίσκο. Τα Εισιτήρια Διπλά είναι βέβαια ένας πολύ καλός δίσκος. Είναι όμως κι ένας σημαντικός δίσκος. Για να το συλλάβει κανείς, θα πρέπει να τον περάσει δια πυρός και σιδήρου, να τον αντιπαραβάλλει ξανά και ξανά στις ευθείες αναφορές του: κόντρα στον Κραουνάκη και στη Νικολακοπούλου, κόντρα στην Τσανακλίδου, κόντρα στον Χατζιδάκι, κόντρα ακόμα και στη Βίκυ Μοσχολιού. Όχι μόνο δεν κλονίζεται κόντρα σε τόσο δύσκολα τεστ, αλλά αποδεικνύει ότι οι επιρροές είναι καλώς αφομοιωμένες και μετασχηματισμένες από το άγγιγμα μιας γενιάς του σήμερα, η οποία επιμένει να αισθάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια της –αντί να λιβανίζει το παρελθόν που δεν έζησε και να αναζητεί βουκολικά ημίμετρα διαφυγής από το άστυ, όπως η νεοπαραδοσιακή έντεχνη μπίχλα των τελευταίων χρόνων. Στα Εισιτήρια Διπλά, η φωνή της Μποφίλιου, οι μελωδίες του Καραμουρατίδη και οι στίχοι του Ευαγγελάτου επαναφέρουν τη δύναμη της παρέας στο ελληνικό τραγούδι, καταργούν τη μεσοβέζικη αμηχανία των πολυσυλλεκτικών δίσκων και παίρνουν τη σκυτάλη από τον Κραουνάκη και τη Νικολακοπούλου, δημιουργώντας προσδοκίες. Από τις πολύχρωμες “Ομπρέλες Του Demy” ως το “Belle Reve”, διαμέσου του “Λύκου”, του “Το Τέλος Στο Σαλόνι”, των “Πρώην” και του “Το Μέτρημα”, τα Εισιτήρια Διπλά κερδίζουν τη μία μάχη μετά την άλλη. Πείθουν ότι το ελληνικό τραγούδι μπορεί να συνεχίσει. Μόνο στο “Αστέρι Μου” ένιωσα τη Μποφίλιου να χάνει το μέτρο και να παρασύρεται σε μια τσανακλιδική υπερβολή, που δεν της πήγαινε καθόλου. Δίχως να υποτιμώ όσους το προσπαθούν ελληνικά από ένα διαφορετικό μετερίζι (αναφέρομαι κυρίως στους Κόρε Ύδρο, στον Socos, πλέον και στον The Boy), όσους παλαιότερους παραμένουν ενεργοί κατ’ ουσιαστικό τρόπο και την ανανεωτική δύναμη της Μάρθας Φριντζήλα, θεωρώ πως η σύμπραξη Ευαγγελάτου, Καραμουρατίδη και Μποφίλιου αποτελεί ό,τι πιο ενδιαφέρον συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο ελληνικό τραγούδι. Ακριβώς γιατί το έργο τους αποτελεί την κοινή συνισταμένη μιας παρέας, κι όχι έκφραση μεμονωμένων δημιουργών υποκείμενη στα γρανάζια της απομόνωσης και των μεταπτώσεων της καθημερινότητας. Οι παρέες έγραψαν άλλωστε τις χρυσές σελίδες της ελληνικής τραγουδιστικής έκφρασης –από την Ξακουστή Τετράδα του Πειραιά κι έπειτα, όταν πάψαμε να ασχολούμαστε αποκλειστικά με ιτιές και αϊτόπουλα. Και κάτι μου λέει πως έτσι θα συνεχίσει να ξετυλίγεται το κουβάρι αυτής της ιστορίας...
