"Η πόλις των πόλεων, η αιώνια ουρανία πόλις - ομφαλός της γης, η πόλις - άξονα, η πόλις - δέντρο της ζωής με ρίζες βαθειά στα έγκατα, με κλαδιά και φύλλωμα στον θόλο τ'ουρανού, δεν κυριεύεται, δεν κακτιέται, ούτε διαβρώνεται"Αυτός ο δίσκος είναι αφιερωμένος στην "σκοτεινή πόλη", που το μυστήριο της μαρτυρεί "συνουσία και συνεννόηση με το βαθύ σκότος και την απύθμενη σιωπή". Μια συνεργασία των δικών μας, εξαιρετικών μουσικών Mode Plagal, που χρόνια τώρα επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη, και των Τούρκων μουσικών της ορχήστρας Βόσπορος, εν είδει σπονδής στο κοινό πνεύμα που συνδέει τους δύο λαούς, με την απαραίτητη νοσταλγία, προερχόμενη κυρίως από τους στίχους της (ερμηνεύτριας επίσης) Βασιλικής Παπαγεωργίου."Χρυσή, λάμπεις στο ηλιόγερμα, χλωμή φέγγεις στο φωσφόρισμα, βαθύ χάραγμα πόνου στη γη. Σοφή, δέχεσαι στους κόλπους σου το φως" (Konstantiniye) Κατά πόσο στίχοι σαν τους παραπάνω μπορεί να αφορούν τον βιαστικό και κυνικό άνθρωπο του σήμερα; Σας μιλά καταρχήν ο κατεξοχήν άνθρωπος που δουλεύει όλη μέρα, που ο χρόνος του είναι υπερπολίτιμος, οπότε γιατί να μη συμβεί και σε σας; Αν φυσικά του διαθέσετε τον ανάλογο χρόνο και δεχθείτε ότι έχει και τις αδύναμες στιγμές του, ανάμεσα σε πραγματικά διαμάντια πρωτοποριακών αναζητήσεων σε βαλσαμωμένες φόρμες. Προϊον ένος πολιτισμού, περισσότερο καλειδοσκοπικού από ποτέ θα έλεγε κάποιος, μα όχι από κάποια ανάγκη έθνικ συνταιριάσματος. "Είναι τα μάτια της μπλαβιά από τον πόνο, είναι τα χέρια της δεμένα προσευχή. Μετρά την άβυσσο νομίζεις κόμπο κόμπο" (Δρομολόγιο) Τι είναι λοιπόν αυτό "Του Βοσπόρου το Πέρα"; Απαντώ αμέσως: Ένας δίσκος που συνταιριάζει τη λόγια Οθωμανική και Βυζαντινή παράδοση, το αλεβίτικο τραγούδι των λαϊκών βάρδων και το σύγχρονο κλασικό δυτικό. Και για να γίνουμε πιο σαφείς σε ένα πιο ευρύ κοινό, ένας δίσκος που περιέχει μερικά από τα καλύτερα τραγούδια που μπλέκουν τη νοσταλγία και τον πόνο που έχει εμφυτευμένα ο ανατολικός ήχος και τις αυτοσχεδιαστικές, τζαζοειδείς διαθέσεις των Mode Plagal, μόνο που προειδοποιώ ότι αυτή τη φορά κλίνει προς την πρώτη πλευρά, γι' αυτό να είσαι προετοιμασμένος όταν θα ακούσεις κομμάτια σαν και τα "Των χειμάρρων η βοή", "Μέχρι νεωτέρας", "Ey Zahit", "Μνήμη Σαπφούς", "Ερωτικός χορός", "Ωκεανία". Από την τρίτη φορά και μετά έχουν να σου πουν πολλά. Να είσαι προετοιμασμένος, όμως, φίλε αναγνώστη, για να ακούσεις και ...τραγούδι της παράδοσης της Αλεβί-Μπεκτασί ("Duvaz: I Imam") που μνημονεύει και επικαλείται τους Δώδεκα Ιμάμηδες: Τον προφήτη Αλή -συγγενή και γαμπρό του Μωάμεθ- και τους απογόνους του που θεωρούνται ιερά θρησκευτικά πρόσωπα ή την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη κάτω από ένα ονειρικό ανατολικό πέπλο. Τι άλλο χρειάζεται; Να είσαι έτοιμος να απολαύσεις στο μέγιστο τα jazz και φανκ ηχοχρώματα που έχουν τα "Μοτοράκια" ή τα αυτοσχεδιαστικά όργια στα "Ταταυλα" (ηρέμησε, όμως, γιατί σε ένα πανηγύρι θα πέρναγες την ώρα σου αδιάφορα). Παράλληλα, μην πτοηθείς σε κομμάτια σαν το ομώνυμο και το Δρομολόγιο, που μοιάζουν αμήχανα για τους δικούς τους, ξεχωριστούς λόγους. Να ξέρεις ότι οι τολμηροί μουσικοί παίζουν και χάνουν και κάποτε σταματούν να παίζουν, γιατί όλο αυτό το παιχνίδι της αναζήτησης μπορεί να συνεχίζεται επ'άπειρον, και τίποτα να μην τους αρέσει, και τελικά να μην φτάσει όλος αυτός ο πλούτος στα χέρια μας. Οπότε, να τι παίρνουμε: Μια φωτογραφία, μιας δεδομένης στιγμής, την οποία ερχόμαστε εμείς να "κρίνουμε" αυστηρώς, για να πούμε ότι έχει και τις μη λειτουργικές στιγμές της. Μα πείραμα είναι... Όχι ακριβώς το "αιρετικό κράμα ανατολικοδυτικής παράδοσης" που έχεις στο μυαλό σου, αλλά κάτι που μπορεί μεν να ενώνει το ρεμπάμπ, το νέυ και το μπεντίρ με ηλεκτρικές κιθάρες, βαρύτονα σαξόφωνα και μπάσο, αλλά τόσο διακριτικά και με ένα μη ελιτίστικο αεράκι να θροϊζει τις γειτονιές μιας σύγχρονης ανατολικής πόλης, με τις αναμνήσεις χαραγμένες στα αλώβητα ακόμη σοκάκια της, που τελικώς, ναι, σε συγκινεί. Και τι καλύτερο θα περίμενες για επιβράβευση. Βγάλε όμως για λίγο τον κόσμο αισθητικών αξιών που αιωρείται άθελά σου στα δωμάτια των ηχητικών ερεθισμάτων που έχεις πάρει μέχρι τώρα και ίσως τον απολαύσεις καλύτερα. Δεν θα σου πω το "απαραίτητο" γιατί σίγουρα δεν είναι. Δεν θα σου αλλάξει τίποτα, απλά θα σου χαρίσει μια διαφορετική νότα στα ίδια ακούσματα και θα ξέρεις ότι και σαν έκδοση στο σύνολο σε σέβεται (θα το καταλάβεις μόλις πάρεις στα χέρια σου το βιβλιαράκι). Δίσκος που δεν κάνει: Για σένα που ακούς "εθνικ", πήγες στη δεύτερη συναυλία των Hun-Huur-Tu, κι ακούς Κόσμος γιατί σου δίνει στυλ, για σένα, καθαρολόγε, που θεωρείς αχταρμά τη ζωντανή απόδειξη της εξέλιξης της μουσικής η οποία πορεύεται με τον δέοντα σεβασμό στην τέχνη που υπηρετεί και την παράδοση, όπως την μελέτησε και έμαθε, για σένα που ξεφυσάς με κάθε παρουσίαση τέτοιου δίσκου εξ αρχής και είσαι ακόμη πιο προκατειλημμένος όταν τον πάρεις και στα χέρια σου, για σένα που δεν θα του αφιερώσεις χρόνο, για σένα που οι βυζαντινοί ήχοι σου προκαλούν αναγούλα.Δίσκος που κάνει: Για σένα που λησμόνησες την ευβλαβική εξέταση ενός έργου στο σύνολό του, για σένα που ακούς στίχους σαν και το "υπηρετώ την Ομορφιά / των σταφυλιών η ρώγα ραίνει γλυκά τα δάχτυλα στα χείλη μου δροσιά" (Μνήμη Σαπφούς) ή το "ν'ανταμοιφθούμε απ'το Θεό πίνουμε το κρασί μας / αμα δεν πιούμε άξιοι είμαστε τιμωρίας" (Ey Zahit) και βλέπεις τη νοσταλγία με χαμόγελο κι όχι ως μιζέρια, για σένα που αδιαφορείς και για την ύπαρξη της Πόλης (το πολύ πολύ να σε συγκινήσει), για σένα που είσαι τόσο διαστροφικός ώστε μετά το Yanqui των Godspeed να πιάσεις στα χέρια σου τον αυτοσχεδιασμό "Ταξίμι: Rebab - Cello" και για σένα που θα ψάξεις τη λεπτομέρεια...
