Θεσσαλονικιός κιθαρίστας της τζαζ, με έδρα εδώ και χρόνια στη Ζυρίχη (έδρα εν προκειμένω και πανεπιστημιακή, στην εκεί Ακαδημία Τεχνών), ο Θόδωρος Καπηλίδης κυκλοφορεί το τρίτο του άλμπουμ ως leader, το πρώτο μέσω του φιλόξενου αθηναϊκού label της Puzzlemusik. Το Εν είναι επίσης η πρώτη δισκογραφική εμφάνιση του νέου σχήματος του Καπηλίδη, του Neoplatonic Trio, όνομα που μας φέρνει απευθείας σε ένα πεδίο ευρύτερο της μουσικής.
Οι νεοπλατωνικές προεκτάσεις, βέβαια, δεν σταματούν στο όνομα. Ο τίτλος του άλμπουμ δανείζεται μία από τις βασικές έννοιες της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας –το Εν– δείχνοντας προς το υπερβατικό εκείνο όλον που μας μεταφέρει από μια φαινομενολογική ή υλιστική αντίληψη του αισθητού κόσμου στη μεταφυσική ενότητα του υπεραισθητού κόσμου, στη μήτρα όλων των πραγμάτων. Αυτήν την πορεία σημειώνει ο Καπηλίδης και με την ονοματοδοσία των συνθέσεών του, ξεκινώντας τον δίσκο από τη σύνθεση “Conceivable World” και καταλήγοντας στο “En”. Υπονοώντας δηλαδή πως ό,τι μεσολαβεί, φιλοδοξεί να σημάνει την εν λόγω υπέρβαση.
Τώρα, θα μπορούσαμε να πούμε διάφορα για την ίδια τη φιλοσοφική προσέγγιση, φερ’ ειπείν ότι ίσως να αποτελεί μια φαντασμαγορική πιρουέτα με την οποία αποφεύγεται η οποιαδήποτε αναμέτρηση με την υλιστική πραγματικότητα. Εδώ, όμως, δεν κάνουμε ασκήσεις φιλοσοφίας: σημασία έχει το πώς η προσέγγιση ενημερώνει τη μουσική, τι κατεύθυνση της δίνει. Κι εδώ θα μπορούσαμε να σημειώσουμε μια πρώτη, μικρή αστοχία.
Θα περιμέναμε δηλαδή –αν διαβάζουμε σωστά τις βασικές αρχές του νεοπλατωνισμού– η εισαγωγική σύνθεση που θεωρητικά αναπαριστά τον αισθητό κόσμο να φέρνει στο προσκήνιο τη φθαρτότητα, τη μερικότητα ή την κακοφωνία και τις στρεβλώσεις του υπαρκτού (ίσως και αλλοτριωμένου) παρόντος· να αναπαριστά κάτι από το οποίο θα πρέπει να λυτρωθούμε, προσεγγίζοντας το υπερβατικό Εν. Αντί αυτού, το “Conceivable World” είναι μια σύνθεση που μας εισάγει σε πλήρη αρμονία στον δίσκο, κι έτσι χάνεται μια χρήσιμη αντίθεση, η οποία θα μπορούσε ίσως να δώσει αρκετή τροφή στη διαλεκτική της μουσικής επιτέλεσης.
Κατά τα λοιπά, το κομμάτι δεν αποτυγχάνει καθόλου· αντίθετα, μας εισάγει εύστοχα στο μικροκλίμα στο οποίο ευδοκιμεί η μουσική του Καπηλίδη. Μια μουσική δηλαδή που μπορεί να συνταιριάξει τους πολύ ευρωπαϊκούς δρόμους της τζαζ με τη ζεστασιά των μεσογειακών χρωμάτων. Μια μουσική επίσης που συνήθως αφήνεται στις ρομαντικές και στοχαστικές προδιαθέσεις της (δικαιώνοντας τη γενική σημειολογία), δεν παραλείπει όμως κάπου-κάπου να ακολουθεί τις ρυθμικές ορμές της: το κομμάτι “Metanoia” με την εξαιρετική του κλιμάκωση είναι χαρακτηριστικό των τελευταίων.
Σε γενικές γραμμές, το άλμπουμ κυλάει σε ήρεμους τόνους, σαν να θέλει να αφήσει τη μουσική να αφουγκραστεί τον εαυτό της. Ή, ίσως, σαν να προσπαθεί να γίνει το ηχητικό πεδίο μιας ενδοσκόπησης, στην οποία στόχος είναι η ειρήνη του ακροαστικού υποκειμένου με το περιβάλλον του (είτε αυτό το ονομάσει Εν, είτε όπως αλλιώς), παρά οι νοσταλγικές του προδιαθέσεις. Το αν όντως θα συμβεί κάτι τέτοιο είναι πάντοτε στο χέρι (ή καλύτερα στο αυτί) του ακροατή και της ακροάτριας –στον τρόπο με τον οποίον θα υποδεχτεί και θα συνδεθεί με το εκάστοτε ακρόαμα.
Κι αν στο διάβα του συγκεκριμένου δίσκου βρίσκονται ορισμένα σημεία στα οποία η μουσική φαίνεται ίσως κάπως ακαδημαϊκίζουσα, δηλαδή τυπικώς σωστή αλλά συναισθηματικώς λιγάκι άοσμη και άκαμπτη, υπάρχουν και άλλα (μάλλον περισσότερα) όπου οι μελωδικές διαπλοκές της ηλεκτρικής κιθάρας του Καπηλίδη και των πνευστών (άλτο σαξόφωνο και άλτο κλαρινέτο) του Florian Egli φαίνεται ότι κερδίζουν το στοίχημα. Το τρίο συμπληρώνει ο ντράμερ Maxim Paratte, ο οποίος αναδεικνύεται ως ιδανικός team player, παίζοντας όμορφα και με προσεκτικές δυναμικές μέσα στον χώρο, στις αντηχήσεις, στις πυκνώσεις και στις σιωπές του.
Ίσως από τον δίσκο να λείπει η έκπληξη, το στοιχείο εκείνο που, συμφωνώντας με τις πολυεστιακές καταβολές του, θα δώσει βήμα στο απροσδόκητο. Ίσως πάλι η έκπληξη και το απροσδόκητο να μην έχουν κάποια αυταξία, καθώς, εκτός από τις ευχάριστες, υπάρχουν και οι δυσάρεστες εκπλήξεις. Η μουσική του νεοπλατωνικού τρίο είναι μετρημένη και πειθαρχημένη –για το καλό ή το κακό. Ίσως να μην είναι μουσική για μεγάλες συγκινήσεις, αλλά σίγουρα δικαιώνει τις προθέσεις και τις προσδοκίες της. Κι ίσως αυτή της η ειλικρίνεια μπορεί να μας επαναφέρει στην αρχική συζήτηση για τη νεοπλατωνική φιλοσοφία και τις αλήθειες που υπερβαίνουν τα φαινόμενα. Διότι, ως γνωστόν, η ειλικρίνεια είναι βασική προϋπόθεση στην αναζήτηση της οποιασδήποτε αλήθειας.
{youtube}IFQTYToIN0A{/youtube}
