Όταν ο Κ.ΒΗΤΑ «επισκέφθηκε» τη μυθολογία του Μάνου Χατζιδάκι (στο Transformations του 2003) και φαντάστηκε το "Χάρτινο Το Φεγγαράκι", την "Αθανασία" και τη "Σερενάτα Της Σεξουαλικής Απουσίας" εν μέσω συνθετητών και μαγνητοταινιών, η μεν δική του γενιά –η μεγαλωμένη με Στέρεο Νόβα– πανηγύρισε (ίσως γιατί ένα μέρος της ήθελε να βρει μια γέφυρα προς τον Χατζιδάκι), οι δε του εντέχνου στράβωσαν (ίσως γιατί μερίδα τους ήταν πολύ απασχολημένη με το αγαπημένο σπορ της ομφαλοσκόπησης).
Έχω την αίσθηση λοιπόν ότι, 10 χρόνια αργότερα, η ίδια ιστορία επαναλήφθηκε στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, αντεστραμμένη: η μικρή δηλαδή κοινότητα της Αθήνας που αναζητεί λόγιες συγκινήσεις σε avant garde φόντο, τις βρήκε στην αναδιάταξη μιας ηλεκτρονικής μυθολογίας, μα η γενιά του Κ.ΒΗΤΑ –εκείνη που αισθανόταν «δικό της» τον "Ασύρματο Κόσμο", τη "Νέα Ζωή", ακόμα και τα "Ατέλειωτα Χρυσάνθεμα"– δεν είχε όρεξη να ανοίξει παρτίδες με κάτι που στα αυτιά της δεν σχετιζόταν με την ποπ κουλτούρα (και έθετε όρια στα όσα νόμιζε πως κάτεχε περί μουσικής, καθότι, ως γνωστόν στους υπόλοιπους, η μουσική δεν εξαντλείται σε ό,τι κάθε εποχή ορίζεται ως «ποπ»).
Η δισκογράφηση ωστόσο αυτής της ζωντανής ρετροσπεκτίβας (της πρώτης, για την ακρίβεια, από τις 2 συναυλίες που δόθηκαν στις 28+29 Σεπτέμβρη 2013), πέραν του ότι κατέγραψε κάτι το ιδιαίτερο –το οποίο ίσως να πήγε και λίγο χαμένο στο ιστορικό του πλαίσιο, δεδομένης της καθίζησης που γνώρισαν οι τσέπες, οι ζωές και η ψυχολογία μας– επιτρέπει να βγουν και πιο ξεκάθαρα συμπεράσματα για το όλο εγχείρημα, απαλλαγμένα (ως έναν βαθμό) από τον ορίζοντα προσδοκιών όσων μουσικών «κοινοτήτων» έδωσαν τότε το παρών στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Επιτρέποντάς μας να ορίσουμε τη Συγκατοίκηση ως ένα σημαντικό στιγμιότυπο των εγχώριων '10s, που γενικά πέτυχε, παρά τις επιμέρους αστοχίες.
Την πιο καίρια δουλειά εδώ, την έχει κάνει ο Κορνήλιος Σελαμσής. Γιατί, αν οι «συγκάτοικοι» καταφέρνουν να συνυπάρξουν αρμονικά, δίχως να νιώθει κανείς ότι ο κόσμος του χάνεται μέσα στου άλλου, οφείλεται στις ενορχηστρώσεις του: αυτές έχουν φτιάξει δηλαδή ένα κοινό «σπίτι» για όλους, για να το θέσω σχηματικά. Αντικαθιστώντας τους υπολογιστές του Κ.ΒΗΤΑ με φυσικά όργανα, προέβη σε μια αναδιατύπωση των αρχικών έργων, που από τη μία δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τη συνήθη (από τη δισκογραφία) κοπτοραπτική των διασκευών/επανεκτελέσεων, μα από την άλλη δεν αναγκάζει το πρωτότυπο υλικό να διασχίσει αχαρτογράφητα νερά, διακυβεύοντας τον χαρακτήρα του ή θυσιάζοντάς τον στον βωμό κάποιας αδιόρατα «προωθημένης» καλλιτεχνικής πρότασης.
Κάπως έτσι, τα "Ατέλειωτα Χρυσάνθεμα" και η δοξασμένη "Νέα Ζωή" παραμένουν άκουσμα γνώριμο μα μαζί και διαφορετικό, με τους ARTéfacts Ensemble να δείχνουν την εκτελεστική τους δεινότητα, όπως και την «αντίληψή» τους πάνω σε κομμάτια που οφείλουν να διατηρήσουν και μια ποπ αίσθηση δίπλα στο καινοφανές λόγιο στοιχείο, ενώ το "Δωμάτιο" –η μόνη στούντιο ηχογράφηση που ακούμε εδώ, καθώς είχε προηγηθεί της συναυλιακής συνθήκης– μετατρέπεται ευφυώς σε κάτι σαν liede (ρομαντικά τραγούδια του γερμανόφωνου κόσμου του 19ου αιώνα, που αναπτύχθηκαν παράλληλα με ό,τι ονομάζουμε «κλασική μουσική»), επιτρέποντας στη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα να δείξει την εμπειρία της πάνω στο θέμα.
Από την άλλη, ορισμένα πράγματα –χωρίς να έχει γίνει κάτι λάθος– απλά δεν λειτουργούν· με την έννοια ότι δεν κερδίζουν τη μάχη με τη μνήμη, στην οποία αναπόφευκτα μπαίνουν. Ο "Ασύρματος Κόσμος" και η "Ποπ Κατσαρίδα", ας πούμε, έχουν οπωσδήποτε ενδιαφέρον, αλλά αποτελούν ταυτόχρονα και σημεία τριβής, καθώς οι ισορροπίες με τις στερεονοβικές αποτυπώσεις κινούνται σε μάλλον οριακές περιοχές. Η "Νύχτα", είναι επίσης αμφιλεγόμενη. Μεταπλάθεται άρτια σε ένα ακόμα στιγμιότυπο στο οποίο οι ARTéfacts Ensemble δείχνουν την αξία τους, χάνεται όμως νομίζω εν τέλει η απόκοσμη και κάπως επικίνδυνη αίσθηση με την οποία τη γνωρίσαμε το 2007 στο Άργος. Τέλος, το "Ταξίδι Στη Γη" είναι η πλέον ευδιάκριτη αποτυχία της Συγκατοίκησης: δεν γίνεται να τραγουδιούνται όλα ως lieder, η επιλογή αυτή κονιορτοποίησε φοβάμαι την πρώτη εκτέλεση με την Πόπη Αστεριάδη, μαζί και τις αναμνήσεις των παλιότερων ακροατών από μια εμπειρία που κουβαλούσε μαζί της κάτι από το παγωμένο του Διαστήματος.
Τέτοιες πάντως κριτικές σημειώσεις, απλά θέτουν ταβάνι σε ένα δεδομένα αξιόλογο πείραμα, οπωσδήποτε από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που ακούσαμε σε επίπεδο πρότασης στην εγχώρια δισκογραφία των τελευταίων χρόνων. Προτιμήστε τη CD εκδοχή, αν αναζητήσετε το άλμπουμ σε φυσικό format, καθώς περιέχει 4 κομμάτια παραπάνω από το βινύλιο.
{youtube}gHst38U2-ko{/youtube}
