Είναι γνωστό (και χιλιοειπωμένο, με διάφορες διατυπώσεις), ότι η ενασχόληση με την παράδοση βάζει τον μουσικό ενώπιον αρκετών διλημμάτων. Με σημαντικότερο το ότι τον καλεί να επιλέξει –περίπου εν είδει προγραμματικών δηλώσεων– τι πρόκειται να υπηρετήσει, το γράμμα ή το πνεύμα της. Αν δηλαδή πρόκειται να αρκεστεί σε μια μορφολογική αναπαράσταση ή αν είναι διατεθειμένος να κάνει τις προσαρμογές που εκείνος θεωρεί απαραίτητες, ώστε η μουσική να εκφράζει στο τώρα, αυτό (ή περίπου αυτό) που εξέφραζε και στο τότε.
Οι Monsieur Doumani, ένα πολύ ενδιαφέρον τρίο από τη Λευκωσία, έχουν κάνει τις επιλογές τους ήδη από τον πρώτο δίσκο, το Grippy Grappa του 2013. Και μάλιστα τις προχωρούν ακόμα περισσότερο, στηριζόμενοι πλέον κυρίως σε δικά τους τραγούδια και λιγότερο σε μεταφορές παραδοσιακών: μόνο τα 4 από τα 13 κομμάτια του Sikoses στηρίζονται σε παραδεδομένους σκοπούς. Μ’ έναν τρόπο, δηλαδή, έχουν ενσωματώσει τα κυπριακά δημοτικά στο corpus της δικής τους δημιουργικής σκέψης, μορφοποιώντας αυτό που σε μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται οξύμωρο: τη σύγχρονη παραδοσιακή μουσική.
Ασχολούνται έτσι (μεταξύ άλλων) και με την επικαιρότητα: με την κρίση, τη χυδαιότητα και τις ψευδαισθήσεις της καταναλωτικής ευμάρειας που προηγήθηκε, την πολιτική διαφθορά… Δεν μεμψιμοιρούν, όμως. Ένα από τα στοιχεία που δανείζονται από την παράδοση (πέραν των μουσικών), είναι ίσως και η σκωπτική διάθεση με την οποία τοποθετούνται επί τέτοιων ζητημάτων. Το ομότιτλο “Σήκωσες” (βλέπε σημείωση) ή το “Έτσι Θέλει το Καττίν” είναι δύο θαυμάσια δείγματα αυτής της τοποθέτησης. Σημειώστε πως οι Monsieur Doumani τραγουδούν στην κυπριακή διάλεκτο –δηλαδή στην «προφορική γλώσσα που χρησιμοποιεί η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων»– γεγονός που φαντάζομαι τους δίνει μεγαλύτερη αμεσότητα.
Κερδίζουν βέβαια αυτή την αμεσότητα και από τη μουσική: αισθάνονται οικεία στους παραδοσιακούς δρόμους, αρκετά τουλάχιστον για να μπορούν να τους διαβαίνουν με τη δική τους περπατησιά και να ξεφεύγουν από την ανακύκλωση του προφανούς. Αρκετά, επίσης, ώστε να πάρει η επιτέλεση τον απαιτούμενο χώρο και να αναδείξει τις γεμάτες σχέσεις από τις οποίες διέπεται. Δεν κάνουν κάτι φοβερό οι Monsieur Doumani, κάτι που θα ξαφνιάσει σε επίπεδο νεωτερισμού (και ό,τι υπάρχει προς αυτήν την κατεύθυνση σπάνια παρεμβαίνει στην κεντρική συλλογιστική). Φαίνεται όμως πως είναι τρεις μουσικοί οι οποίοι αισθάνονται καλά όταν παίζουν μαζί και άρα εύκολα υποτάσσουν το ατομικό για χάρη του συλλογικού, βρίσκοντας τις κατάλληλες ισορροπίες στο μεταξύ τους.
Ο Αντώνης Αντωνίου (γνωστός μας και από το Trio Tekke) σε τζουρά, φωνητικά και τα όσα ηλεκτρονικά περιέχονται, ο Άγγελος Ιωνάς σε κλασική κιθάρα και φωνητικά και ο Δημήτρης Γιασεμίδης σε φλάουτο, τρομπόνι και φωνητικά, δίνουν πολλά όμορφα παιξίματα και στήνουν εδώ ένα μουσικό παιχνίδι γεμάτο μπρίο και ζωηράδα. Τραγούδια όπως τα δύο προαναφερθέντα καθώς και η “Βαλίτσα”, το “Ραφτίν” ή η “Μαυρομμάτα” είναι αρκετά να πείσουν και τους γκρινιάρηδες…
Θα μπορούσε ίσως το Sikoses να πάει και παρακάτω, να εμβαθύνει δηλαδή περισσότερο στις φυγόκεντρες (ή τις πιο απείθαρχες) τάσεις που ούτως ή άλλως περιέχει: εκείνες λ.χ. που του δίνουν μια ψυχεδελική εσάνς. Και μέχρις εδώ όμως που φτάνει, είναι μια χαρά. Διότι και καλλιτεχνικά επαρκές αποδεικνύεται και τον στόχο του –το μπόλιασμα της παράδοσης με την τρέχουσα πραγματικότητα– πετυχαίνει με σχετική ευκολία.
Σημείωση:
“Σήκωσες”, παρεμπιπτόντως, ονομάζεται στην Κύπρο η τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και άρα «η τελευταία μέρα των εορτασμών και της κρεατοφαγίας πριν την περίοδο της νηστείας», όπως γράφει η εθνομουσικολόγος Νικολέτα Δημητρίου στο σημείωμά της στο εσώφυλλο. Αργότερα, σχολιάζοντας την εύστοχη στιχουργική του Αντώνη Αντωνίου στο συγκεκριμένο κομμάτι, περιγράφει αυτή τη μετάβαση ως «το πέρασμα από τις υπερβολές της προηγούμενες περιόδου στη νηφαλιότητα και την περισυλλογή, από το μασκάρεμα κάποιου στην αποκάλυψη του πραγματικού του προσώπου».
{youtube}sM-OW5foVRI{/youtube}
