Οι Protomartyr υπήρξαν πραγματικοί πρωτεργάτες της post-punk (ανα-)αναβίωσης που διανύουμε μέχρι και τις μέρες μας. Όταν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας οι Joe Casey (φωνητικά), Greg Ahee (κιθάρα), Scott Davidson (μπάσο) και Alex Leonard (ντραμς) από το Ντιτρόιτ σχημάτισαν τη μπάντα, η αναβίωση της post-punk των '00s είχε ήδη παρέλθει προ πολλού, και κανείς δεν υποψιαζόταν ότι πάνω από δέκα χρόνια αργότερα θα παρέμενε μια από τις επικρατούσες τάσεις στην ανεξάρτητη μουσική σκηνή. Το πρώτο τους άλμπουμ, δίχως την προβολή ή διανομή που θα εξασφάλιζε κάποια μεγαλύτερη «ανεξάρτητη» δισκογραφική εταιρία, αλλά και στο οποίο η μπάντα ακόμη έψαχνε τα πατήματά της πέρασε μάλλον απαρατήρητο, όμως όταν λίγο αργότερα ήρθε το Under Color of Official Right ήταν πια αδιαμφισβήτητο πώς θα ξεχώριζαν ή ακόμη και θα έθεταν το παράδειγμα ανάμεσα στους ομοίους τους.
Η post-punk φυσικά δεν ήταν καινούργια στο σκοτάδι, το θάνατο, την αποξένωση, και την υπαρξιακή αγωνία. Οι Protomartyr όμως, πέρα από τον τρόπο που τα αναδείκνυε ο ήχος τους, μια εφιαλτική χορωδία γραναζιών και πιστονιών κάποιας βιομηχανικής κλάσης μηχανής βασανιστηρίων της Dis (της μητρόπολης των κατώτατων κύκλων της κολάσεως του Δάντη, στην οποία κάνουν μάλιστα και αναφορά στο "Son of Dis"), είχαν στο πρόσωπο του Casey όχι μόνο κάποιον που αποτυπώνει όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα σε λέξεις, όπως μόνο ένα παιδί μιας δυστοπικής μεταβιομηχανικής πόλης σαν το Ντιτρόιτ θα μπορούσε, ενίοτε κάτω από πολιτικό πρίσμα, αλλά και να το κάνει με την τόσο μαγνητική, άλλοτε ανέκφραστη κι άλλοτε βιτριολική ερμηνεία του.
Κι αν το σκοτάδι κι η οξύτητα της οργής του Under Color of Official Right στις επόμενες κυκλοφορίες τους έδινε σταδιακά όλο και περισσότερο χώρο στην οξύνοια των πολιτικών παρατηρήσεων και φιλοσοφικών αναζητήσεων που πραγματεύονταν οι στίχοι του Casey, κι η μουσική ακολουθούσε μετριάζοντας μεν την σκληρότητα αλλά χωρίς ποτέ να χάνει την κλειστοφοβική ατμόσφαιρα ή τη δυσπροσιτότητά της, στο Formal Growth in the Desert βρίσκουμε τους Protomartyr, έπειτα από την υπαρξιακή κρίση που πέρασαν σαν συνέπεια της κυκλοφορίας του Ultimate Success Today εν μέσω πανδημίας, πρόθυμους να ανοιχτούν έξω από τα ερμητικά όρια που καθόριζαν μέχρι σήμερα την ηχητική ταυτότητά τους.
Όπως όταν πρωτοσυστάθηκε η μπάντα, οπότε και ο χαμός του πατέρα του Casey, που τον ώθησε να ασχοληθεί με τη μουσική, χρωμάτισε με τόσο σκοτεινή παλέτα τις πρώτες τους δουλειές, ηταν και αυτή τη φορά μία προσωπική τραγωδία, ο θάνατος της μητέρας του που καθόρισε το Formal Growth in the Desert. Σε αντίθεση όμως με τον ξαφνικό, αναπάντεχο χαμό του πατέρα του, του οποίου το σοκ πυροδότησε όλη αυτή την οργή απέναντι στην ίδια την ύπαρξη που έβραζε και ξεχείλιζε από τη θεματική και την ερμηνεία του Casey, στο θάνατο της μητέρας του, ή οποία βίωνε τη μακροχρόνια και άνιση μάχη με την νόσο του Αλτσχάιμερ, το προδιαγεγραμμένο τέλος φάνταζε περισσότερο σαν λύτρωση.
Ο Casey, όπως εξομολογείται στο "The Author", θέλοντας να τιμήσει την μνήμη της και παίρνοντας μάθημα από την δική της οπτική, προσπάθησε να αρχίσει να επιτρέπει στον εαυτό του να ανακαλύπτει αυτές τις έστω και ελάχιστες κρυμμένες στιγμές θαλπωρής ή ομορφιάς μέσα στην γεμάτη απόγνωση καθημερινότητα, κι η μπάντα συνέθεσε τα κομμάτια τους σε καθρέφτισμα αυτού, αφήνοντας κάποιες διστακτικές αχτίδες φωτός να διαπεράσουν το μέχρι πρότινος ανήλιαγο μπουντρούμι της μουσικής τους. Ακόμη κι άν θεωρεί κανείς ότι το σκοτάδι των πρώτων ημερών της μπάντας τους έκανε πιο ξεχωριστούς και το προτιμούσε ηχητικά ή αισθητικά, δεν μπορούμε να είμαστε τόσο σκληροί και άδικοι ώστε να απαιτούμε από τους καλλιτέχνες μας να παραμένουν για πάντα βασανισμένοι και «καταραμένοι».
