Richard Dawson - 2020

Το 2014, ο μουσικοκριτικός της βρετανικής εφημερίδας Guardian Michael Hann έγραφε για το Nothing Important του Richard Dawson ότι «είναι ένας δίσκος που ξεβολεύει και υπονομεύει. Το αν είναι αριστούργημα ή απάτη, θα το δείξει το πλήρωμα του χρόνου».

Ο καιρός πέρασε, ο χρόνος πληρώθηκε και ο μουσικός από το Νιούκαστλ πόνταρε με όλες του τις δυνάμεις στην πρώτη επιλογή. Κι αν το φιλόδοξο, νεο-μεσαιωνικό έπος Peasant (2017) μας έκανε να γυρίσουμε για τα καλά κεφάλια και αυτιά στην ιδιότυπη avant-folk του, η κάρτα που μας στέλνει για την ανατέλλουσα δεκαετία κρύβει μέσα της μία ακόμα μουσική έκπληξη. Γιατί με το 2020 ο Richard Dawson κάνει εντυπωσιακή στροφή στον ήχο του και, βαθαίνοντας παράλληλα το στιχουργικό του αποτύπωμα, συμπληρώνει ιδανικά ένα τρίπτυχο κυκλοφοριών που θα μπορούσαν άνετα να είναι οι δίσκοι της ζωής του.

Η εκφραστική δεινότητα και το ποιοτικό εύρος των στιχουργικών συλλήψεων υπήρξαν ανέκαθεν παντοδύναμο χαρτί στο δημιουργικό οπλοστάσιο του Dawson –και το ίδιο ισχύει και εδώ. Με τη διαφορά ότι υπογραμμίζει τώρα με όλα τα διαθέσιμα χρώματα φωσφοριζέ μαρκαδόρων ότι ναι, η απελευθέρωση από τα κλισέ του έρωτα και του θανάτου είναι εφικτή. Ανταμείβοντας τον θαρραλέο που θα την τολμήσει με ένα καλειδοσκόπιο μυριάδων αποχρώσεων της βασικής και βαρετής συναισθηματικής παλέτας του ανθρώπου. Όλες οι νευρώσεις της σύγχρονης ζωής γίνονται λοιπόν εύπλαστο ζυμάρι στις χορδές του Dawson και αναδεικνύονται πολυδιάστατα μέσα από τις 10 ιστορίες του 2020 και τους αφηγητές τους. Συνθέτοντας ένα ευφυέστατο soundtrack/χρονογράφημα της Μέσης Αγγλίας του Brexit, με βλέψεις αναγωγής και στον υπόλοιπο Πρώτο και Δεύτερο Κόσμο.

Ένας δημόσιος υπάλληλος εξωθείται στην υστερία προσπαθώντας να εφαρμόσει τις πολιτικές λιτότητας και τις περικοπές των κοινωνικών κονδυλίων. Ένα ποτάμι πλημμυρίζει την τοπική οικογενειακή pub και μαζί τις ζωές των θαμώνων της –ευφάνταστο σχόλιο στο κόστος των ανύπαρκτων δημόσιων υποδομών και αντανακλαστικών για τα μέλη των αδύναμων κοινοτήτων, όπου η αλληλεγγύη δεν είναι ικανή να σώσει την παρτίδα. Ένας καθημερινός τύπος, ο οποίος δουλεύει ως γραφίστας, βρίσκει διέξοδο από την αγοραφοβία και την τοξικότητα της καθημερινότητας στο τρέξιμο μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι. Μια άλλη «ασήμαντη» φιγούρα προσηλυτίζεται στις τάξεις των ενθουσιωδών πλην γραφικών κυνηγών ΑΤΙΑ, εμπνευσμένος από μια σκιά στον ουρανό ενός υπαίθριου πάρκινγκ· η γυναίκα του, στο μεταξύ, τον εγκαταλείπει.

Σε άλλα σημεία, οικογένειες αποχαιρετούν τα παιδιά τους για το κολέγιο, ενώ άλλοι γονείς απογοητεύονται με τις επιδόσεις των γιων τους στο ποδόσφαιρο. Οι σύγχρονες φάμπρικες των τελευταίων βιομηχανικών επαναστάσεων –πιστές στην παράδοση των προκατόχων τους– συνεχίζουν να τροφοδοτούν τα γρανάζια τους με αναλώσιμους εργαζόμενους, σφίγγοντας γύρω από τον λαιμό τους το λουρί των συνθηκών εργασίας. Και οι άστεγοι συνεχίζουν να τρεντάρουν στη λίστα υποψήφιων σάκων του μποξ για τους μόλις λίγο παραπάνω προνομιούχους, ξυπνώντας από ανώνυμες κλοτσιές στα στενοσόκακα όπου καταλύουν.

Όσο για το προαναγγελθέν twist του 2020, αυτό είναι η μουσική με την οποία ο Dawson επιλέγει να επενδύσει όλη την –ως επί το πλείστον μελανή– εποποιία της καθημερινής ζωής που εκτέθηκε παραπάνω, καθώς τον βρίσκουμε να εξερευνά μια απροσδόκητη pop προοπτική. Όσοι ακροατές είναι εξοικειωμένοι με το δυσπρόσιτο και κάπως ελιτίστικο στιλ του θα αναγνωρίσουν βέβαια με ευκολία (και εδώ) τις ανορθόδοξες συγχορδιακές αλληλουχίες, τους διπολικούς ρυθμούς και τις δύσβατες, μεγάλες φόρμες. Ωστόσο στις παρυφές του δίσκου αναβλύζει ένας φωτεινός πίδακας ηλεκτρικών οργάνων που λούζει τις συνθέσεις του 2020, διαρρηγνύοντας τις δυστροπίες τους και χαρίζοντας σε πολλές εκείνη τη μοναδική ποιότητα που χαρακτηρίζει τα pop τραγούδια: το αόρατο χαρακτηριστικό που τα κάνει να μένουν στη μνήμη και να σιγοτραγουδιούνται.

Για έναν μουσικό με γοητευτικές μεν, μα συχνά αλλόκοτες συνθετικές διαθέσεις αυτό συνιστά ευχάριστη έκπληξη (σημειολογικά, τουλάχιστον), προσφέροντας πολύχρωμο εξώφυλλο σε μια σκοτεινή, υπαρξιακή νουβέλα. Παράλληλα, ο τρόπος με τον οποίον απορροφώνται τα νεοφερμένα mainstream στοιχεία στον ήχο του Dawson και συγχωνεύονται στο τελικό αποτέλεσμα, αποτελεί τρανταχτή απόδειξη για τη μηδενική διάθεση συμβιβασμού. Το 2020 είναι λοιπόν ένα ακόμα κοροϊδευτικό βγάλσιμο της γλώσσας στο απρόσωπο της καθεστηκυίας τάξης, ένα ακόμα –με τον τρόπο του– αντικαπιταλιστικό μουσικό σχόλιο.

Το "Two Halves" αποτελεί έξοχο παράδειγμα αυτής της νέας ηχητικής ταυτότητας του Dawson, μ' ένα υπέροχο riff, με ρεφρέν-κατακτητή και μερικά ταραχοποιά χρωματικά ημιτόνια από άλλο ευαγγέλιο να ανατρέπουν το pop/rock ειδύλλιο, θυμίζοντας ποιος στ’ αλήθεια έχει γράψει το τραγούδι. Το "Heart Emoji" μετέρχεται παιχνιδιάρικα μουσικά κόλπα για να καταπιαστεί με τη σύγχρονη απιστία, όπως αυτή αποδεικνύεται από ένα μήνυμα στο κινητό. Μεταλλικά ρινίσματα πασπαλίζουν από παντού το 2020 σκληραίνοντας τα οριακώς κωμικά φαλτσέτο και τίποτα δεν τελειώνει πριν το τέλος, πριν ο Dawson βάλει δηλαδή την τελευταία (συχνά αναπάντεχη) διχαστική πινελιά στον πίνακα του κάθε τραγουδιού.

Έτσι, παρά τις κινήσεις καλής θέλησης προς το στρατόπεδο του εύληπτου ο στρατηγός του Richard Dawson που συνεχίζει να κερδίζει τις μάχες (και τα αστέρια των κριτικών) παραμένει ο μοναδικός και ακαταμάχητος τρόπος του να λέει την ιστορία. Κι όταν αυτή η ιστορία κινείται σε πολύπαθους κοινωνικοπολιτικούς άξονες καταφέρνοντας όχι μόνο να μην τους ταλαιπωρήσει κι άλλο μα να τους κάνει να δείχνουν και σαν καινούριοι, αξίζει όλα τα εύσημα. Σουρεαλιστικά θεατρικός μα κεραυνοβόλα άμεσος, ιδιοφυής μα και βαθιά ανθρώπινος, ο Richard Dawson παραδίδει εδώ έναν μεγαλειώδη δίσκο πολιτικού τραγουδιού που όμως δεν είναι πολιτικό τραγούδι: είναι ο καθρέφτης που κρέμεται στο μπάνιο μας, στο καθιστικό πάνω από την τηλεόραση, στην είσοδο του γραφείου μας και στις τυφλές στροφές των δρόμων.

Με το 2020 η ταμπέλα «folk» μοιάζει να ξεθωριάζει περισσότερο παρά ποτέ στο πέτο του Dawson. Έστω κι αν η αφοπλιστική και αριστουργηματική λαϊκότητα των μεγάλων βάρδων εξακολουθεί να αστράφτει άσβεστη στο πλατύ μέτωπο ενός αεικίνητου καλλιτεχνικού νου, ο οποίος προσφέρει αφειδώς αποδείξεις του ταλέντου του να εκφράζει συλλογικότητες μέσα από τις ιστορίες των μονάδων που τις απαρτίζουν.

{youtube}NkSvn23fbAg{/youtube}