Wilco - Ode To Joy

O Jeff Tweedy και η μπάντα του μεγαλώνουν πολύ όμορφα. Τα τελευταία χρόνια, έχοντας αφήσει πίσω τον ψυχαναγκασμό της ροκ διαλέκτου και των ελλειπτικών μηνυμάτων, ο Αμερικανός τραγουδοποιός εισήλθε σε έναν δημιουργικό κύκλο στον οποίον όλα είναι πιο απλά στην επικοινωνία τους και πολύ πιο ουσιαστικά στην αποκωδικοποίησή τους. Κάποτε χρειάζονταν δηλαδή μετά-αποκαλυπτικές εικόνες καμένων αμερικάνικων σημαιών και πειραματισμοί για να περάσει το μήνυμα, τώρα πια αρκεί μόνο ο στίχος «Remember when wars would end/ Now when something’s dead/ We try to kill it again» και μερικά ευθύβολα, μα και πυκνά σε νόημα (και κυρίως σε συναίσθημα) folk rock τραγούδια.

Όχι, δεν έγιναν ξαφνικά διδακτικοί οι Wilco. Δεν θέλουν να μας μιλήσουν πατερναλιστικά –με τα χρόνια σοφίας τα οποία κουβαλούν– για τον κόσμο που οδεύει προς την καταστροφή του, το χάος των καιρών μας και τα λευκά ψέματα που λέμε στους εαυτούς μας για να νιώσουμε καλύτερα. Για την ακρίβεια, θέλουν μας μιλήσουν και για όλα αυτά, αλλά χρησιμοποιούν ένα πολύ πιο οικείο γλωσσάρι.

Για ποιους λόγους χαιρόμαστε; Πώς αφήνουμε την αγάπη να μπει στη ζωή μας; Αφήνουμε χώρο στην προσωπική αλλαγή; Ζούμε όπως θέλουμε ή απλώς επιβιώνουμε; Να τα νέα ερωτήματα που απασχολούν πια τον Tweedy και κορυφώνονται στο εξής, όπως το έθεσε σε μία πρόσφατη συνέντευξή του: «Πώς διαχειρίζεσαι τα προσωπικά σου συναισθήματα, όταν ξέρεις ότι κάθε μέρα οι ζωές άλλων ανθρώπων διαλύονται;». Με άλλα λόγια, πώς γίνεται μια σκέψη για τον εαυτό μας να μην είναι εγωιστική, όταν συμβαίνουν τόσα πολλά άσχημα τριγύρω μας;

Η απάντηση σε αυτήν την κρίσιμη διασταύρωση ερωτημάτων, είναι ο 11ος δίσκος των Wilco, με τον πλέον ταιριαστό τίτλο Ode To Joy. Και είναι ακριβώς αυτό: μία Ωδή στην Ευτυχία, ένας ύμνος για την πιθανότητα της αλλαγής, της ελευθερίας των επιλογών και της αναζήτησης των στιγμών εκείνων όπου το προσωπικό και το οικουμενικό θα συναντηθούν, ώστε να βγάλει νόημα η θέση μας στον κόσμο.

Η ιδέα της αλλαγής βρίσκεται παντού διάσπαρτη στον δίσκο: είτε μιλάμε για τη δίψα γι’ αυτήν στο τρυφερό “One & A Half Stars” («I’m left only with my desire to change»), είτε για την απώλειά της στο μυστηριακό, εναρκτήριο “Bright Leaves” («I never change / You never change / There’s no decision / Sometimes I’m just a hole for you to get in»), μεταφράζεται ως η δύναμη που κινεί τις σκέψεις και τις πράξεις. Όπως και η αγάπη. Η οποία μέσα από τους στίχους του Tweedy στο συνθετικό αποκορύφωμα της νέας Wilco εποχής, “Love Ιs Everywhere (Beware)”, αναδεικνύεται σε όπλο που μπορεί να σκοτώσει, αλλά και να μας σώσει, όλους· αρκεί να καταλάβουμε επιτέλους πώς λειτουργεί.

Δεν θα μπορούσε λοιπόν να υπάρξει ιδανικότερη αλλαγή ηχητικής κατεύθυνσης για να φωτίσει όλα τα παραπάνω, από αυτήν που επέλεξαν οι Wilco για τη νέα τους δουλειά. Εδώ, δηλαδή, μας συστήνονται ως σύγχρονοι folk αγωνιστές, υιοθετώντας έναν απέριττο μα συνάμα πολυδιάστατο ήχο, ενώ μας πείθουν ακριβώς για το τι μπορεί να συμβεί αν ενωθεί ένας ιδιοφυής συνθέτης που ποντάρει πάνω στην υποτιμημένη, αρχέγονη δύναμη της ακουστικής κιθάρας, μαζί με πέντε εξαιρετικούς μουσικούς που συνεννοούνται πια σε ενστικτώδες επίπεδο.

Ο Jeff Tweedy περισσότερο ψιθυρίζει μελωδικά παρά τραγουδάει, οι κιθάρες ακούγονται σαν λιλιπούτεια έντομα που μπορούν να κουβαλήσουν δυσανάλογα μεγάλους όγκους στις πλάτες τους, τα κρουστά παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γήινη υφή των τραγουδιών, ο ηλεκτρισμός είναι λίγος αλλά χτυπάει ακριβώς εκεί που πρέπει, ενώ τα synths είναι εξίσου στρατηγικά τοποθετημένα· διαμορφώνοντας τελικά έναν ήχο που μοιάζει τόσο προσεκτικά φιλοτεχνημένος, όσο και συνειρμικά παραδομένος. Ακούστε λ.χ τα “Quiet Amplifier”, “Citizens” και “We Were Lucky”: τρεις φαινομενικά απλές συνθέσεις, οι οποίες κρύβουν ωστόσο πλούσιο συναισθηματικό υπέδαφος. Με κάθε νέα ακρόαση το εκτόπισμά τους πολλαπλασιάζεται, όπως άλλωστε συμβαίνει και με ολόκληρο τον δίσκο.

«Σε αυτόν τον δίσκο ακούτε ποιοι είμαστε πραγματικά σαν άνθρωποι», αναφέρει κάπου αλλού ο Jeff Tweedy. Και, πράγματι, έχει δίκιο· το προσωπικό στοιχείο του κάθε μέλους ακούγεται και το άθροισμα των μερών καταλήγει μεγαλύτερο από το σύνολο. Όπως ακριβώς συμβαίνει δηλαδή και με τα ερωτήματα που βρίσκονται στην ψυχή του Ode To Joy: ξεκινούν από το ατομικό, με κάποιον τρόπο συντονίζονται με το οικουμενικό και τελικά γίνονται ένα. Οι δε απαντήσεις στη συγκεκριμένη διασταύρωση ερωτημάτων μεταφράζονται ως τον τρόπο με τον οποίον επιλέγουμε να ζούμε σε αυτούς τους περίεργους καιρούς. Ναι, οι Wilco μεγαλώνουν πολύ όμορφα.

{youtube}VamTQr4kcKA{/youtube}