Θέμος Σκανδάμης - Χειμερία Νάρκη

Το 2008 ο Θέμος Σκανδάμης μπήκε στο ελληνικό τραγούδι με ...Μακροβούτι, καταθέτοντας ένα ντεμπούτο-μάρτυρα του ταλέντου, της φρεσκάδας και της ιδιαίτερης ματιάς του. Εντός υπήρχαν πολλά αξιόλογα κομμάτια, και ένα, η “Ξώβεργα”, ξεχώρισε ακόμα πιο πολύ, εξαιτίας της μεστής μελωδίας και του ποιητικού τρόπου με τον οποίον μιλούσε για τον έρωτα. Θα τολμούσα να πω ότι είναι ένα από τα ομορφότερα τραγούδια που ακούσαμε από δημιουργούς που έκαναν την πρώτη εμφάνισή τους μέσα στην τελευταία 20αετία.

Έκτοτε ο Σκανδάμης κυκλοφόρησε 4 ακόμα δίσκους, με τη Χειμερία Νάρκη να είναι ο πιο πρόσφατος ανάμεσά τους. Και είναι δουλειά που συνεχίζει την απόλυτα προσωπική διαδρομή του Αθηναίου τραγουδοποιού, η οποία μοιάζει να αψηφά έξωθεν προσταγές, εξυπηρετώντας (μάλλον αποκλειστικά) τη δική του ανάγκη για έκφραση και δημιουργία. Τούτη τη φορά, όπως υπαινίσσεται και ο τίτλος, είναι μια νωχελική διάθεση που τον οδηγεί· μια τάση απομόνωσης, αλλά και μια «σπαρτιάτικη» λογική στα της ενοργάνωσης, με λίγα και ευκρινή ηχοχρώματα (πλήκτρα, μπάσο, κρουστά, φωνητικά) να προστίθενται στο κατά βάση κιθάρα/φωνή σχήμα.

Δεν θα εκπλαγεί κανείς γνώστης της τραγουδοποιίας του Σκανδάμη διαβάζοντας ότι η Χειμερία Νάρκη ζητά χρόνο από τον ακροατή, προκειμένου να αποκαλύψει τις χάρες της. Άλλωστε οι λύσεις του πάντα απέφευγαν την τακτοποίηση και το προφανές για χάρη μιας ελευθεριάζουσας μελωδικότητας, ενώ η ιδιοσυγκρασιακή του ματιά τον οδήγησε σταθερά σε πυκνά και συχνά ελισσόμενα νοήματα. Τα ίδια ισχύουν κι εδώ, με επιπλέον «εμπόδιο» τη ράθυμη ανάπτυξη, εξαιτίας της οποίας οι πρώτες ακροάσεις κυλούν με κάποια δυσκολία.

Όμως οι καρποί δρέπονται εν καιρώ και δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητοι. Η ψυχαναλυτική πραγματεία του “Πρέπει Να Πονέσεις”, οι εναργείς ποιητικές εικόνες στο “Νυχτερινό” και στα “Άγρια Παιδιά”, το meta- παιχνίδι με τις προσδοκίες του ακροατή στο “Μικρός Ερωτικός”, η πικρή συνειδητοποίηση που κρύβεται στο “Τραγούδι Του Παρόντος”, όλα αποτελούν ψηφίδες μιας πλούσιας συνολικότερης εικόνας, διατηρώντας συνάμα την αυτονομία τους. Μόνη ίσως «παραφωνία», η οπτική του “Μάμα Γκρεκ”, η οποία πότε μοιάζει να ρέπει στο μελό και πότε σε μια κάπως ενοχλητική συγκατάβαση.

Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου, το άλμπουμ «είναι ένα αφιέρωμα στις χαμηλές φωνές της τραγουδοποιίας, ελληνικής και ξένης»· και αναφέρονται στη συνέχεια τα ονόματα των Nick Drake, Tom Waits, Μάνου Λοΐζου, Μάνου Χατζιδάκι και Leonard Cohen. Και, όντως, μπορεί κανείς να ανιχνεύσει κάποιες από τις εν λόγω αναφορές στη Χειμερία Νάρκη. Όμως, από αυτό το σημείο μέχρι την ανακήρυξη του Σκανδάμη, από κάποιους δημοσιογραφούντες, σε «Έλληνα τάδε» ή «δείνα της Μεσογείου», διατρέχεται μια απόσταση αβυσσαλέα –αν υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρξει στ' αλήθεια ένας τέτοιος «προορισμός». Τέτοιες αναγορεύσεις δεν βοηθούν ούτε τον συγκεκριμένο δημιουργό, ούτε τον όποιον άλλο δημιουργό: κανείς δεν είναι, ούτε μπορεί ποτέ να γίνει, μια τροποποιημένη εκδοχή κάποιου άλλου.

Περιπτώσεις σαν του Θέμου Σκανδάμη αδικούνται, βεβαίως, όχι μόνο από την απουσία σοβαρής κριτικής, μα και από τους τρόπους με τους οποίους διαχρονικά λειτουργεί ο μουσικός χώρος στα μέρη μας. Ευτυχώς ο ίδιος λίγο μοιάζει να νοιάζεται για όλα αυτά και συνεχίζει απτόητος. Έτσι, η Χειμερία Νάρκη του έρχεται ως μία ακόμα αξιόλογη προσθήκη, τόσο στην προσωπική του δισκογραφική διαδρομή, όσο και στο ευρύτερο τοπίο του ελληνικού τραγουδιού. Μπορεί να μην είναι ένα άλμπουμ αποκαλυπτικό, με δεδομένα τα όσα έχει προηγουμένως καταθέσει o δημιουργός του ή προφανώς εντυπωσιακό, με δεδομένη την ηχητική ατμόσφαιρα που επικρατεί τριγύρω, όμως κρύβει εντός του συναισθηματικό πλούτο, ευαισθησία, φαντασία, χιούμορ, εκφραστικότητα... Πράγματα που μάλλον σπανίζουν, αν το καλοσκεφτείτε.

{youtube}oRa2ei5QkCI{/youtube}