Ο Neil Young ορθώς το έλεγε ήδη από το 1979: “Rock ‘n’ roll is here to stay”. O Καναδός μουσικός μπορεί να άρθρωσε αποφασιστικά το παραπάνω τσιτάτο στο “Hey Hey (My My)”, όταν στα τέλη των 70s ένιωθε πως το punk «καπέλωνε» το ροκ όπως το ξέραμε ως τότε, αλλά, τέσσερις γεμάτες δεκαετίες μετά, κι ακόμη κι αν η ποπ κουλτούρα έχει παρτάρει σε disco, έχει περάσει από τα σύνθια του new wave, έχει χορέψει σε rave parties και ζούμε πλέον στην εποχή της πρωτοκαθεδρίας του χιπ χοπ και γενικότερα της μαύρης μουσικής, το ροκ εξακολουθεί να είναι ένα στιβαρό πολιτιστικό κεφάλαιο που δύσκολα θα βγει ποτέ από τις ζωές μας.
Η ροκ θα ήταν αδύνατο να μείνει μόνο στα στενά της πλαίσια, όντας μια τόσο ισχυρή -η ισχυρότερη μάλλον- κουλτούρα των τελευταίων αρκετών δεκαετιών.
Τι κι αν η ιστορία (και ο Don McLean) θέλει να θυμάται την 3η Φεβρουαρίου του 1959 και την μοιραία πτήση που πήρε μακριά τον Buddy Holly, τον Ritchie Valens και τον Bip Bopper ως «την μέρα που πέθανε η μουσική»; Το γεγονός ότι πολλά χρόνια αργότερα και το 2005 ο Chuck Klosterman αποφάσισε να κάνει ένα μεγάλο οδοιπορικό στην Αμερική και να επισκεφθεί μεταξύ άλλων και την τοποθεσία του παραπάνω συμβάντος για το βιβλίο Killing Yourself To Live, είναι μόνο μια μικρή υπενθύμιση, πως το ροκ μας αφορά, ακόμη και μέσα από τοπόσημα στα οποία «πέθανε» στιγμιαία.
To ροκ υπάρχει ακόμη παντού
Fans στο τριήμερο Desert Trip, με Rolling Stones, Bob Dylan, Paul McCartney, Neil Young, Roger Waters και Who
Πάρτε για παράδειγμα τα μεγάλα φεστιβάλ του εξωτερικού: παρά τον πολυσυλλεκτικό μουσικά χαρακτήρα που υιοθετούν όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, με μια γρήγορη ματιά στο line up τους, δεν νοείται Primavera ή Glastonbury χωρίς κάποιο μεγάλο κιθαριστικό όνομα στα slots «με μεγάλα γράμματα» (και μερικές δεκάδες ακόμη συγκροτήματα στις επόμενες σειρές). Να μην ξεχνάμε, δε, ότι πριν τρία χρόνια το Coachella διοργάνωσε το τριήμερο Desert Trip στην Καλιφόρνια με ένα σχεδόν μυθικό θα έλεγε κανείς line up: Rolling Stones, Bob Dylan, Paul McCartney, Neil Young, Roger Waters και Who δεν είναι ονόματα που βλέπεις εύκολα μέσα σε 72 ώρες. Περιττό να πούμε πως τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν σε χρόνο ντε-τε και προστέθηκε άλλο ένα τριήμερο με το ίδιο line up μια εβδομάδα μετά.
Ο Iggy Pop το καλοκαίρι που μας πέρασε έκανε χιλιάδες κόσμου να χοροπηδάνε φωνάζοντας “I Wanna Be Your Dog”!
Δεν μιλάμε φυσικά για μεμονωμένα περιστατικά. Ο Bruce Springsteen εξακολουθεί μετά από δεκαετίες να είναι ένα από τα ονόματα-εγγύηση που γεμίζει για πλάκα αρένες και στο κοινό του θα βρει κανείς άτομα που ίσως ούτε οι γονείς τους είχαν γεννηθεί όταν το «αφεντικό» μεγαλουργούσε. Αλλά για να μην πάμε μακριά, δείτε και την εγχώρια φεστιβαλική πραγματικότητα: η προσέλευση στα μεγάλα ροκ ονόματα (που υπάρχουν κάθε καλοκαίρι -κι όχι μόνο- στη συναυλιακή ζωή μας) δεν απογοητεύει ποτέ. Ο Iggy Pop το καλοκαίρι που μας πέρασε έκανε χιλιάδες κόσμου να χοροπηδάνε φωνάζοντας “I Wanna Be Your Dog”, οι Muse πριν μερικά χρόνια «βούλιαξαν» την Πλατεία Νερού, οι Iron Maiden αντίστοιχα πέρυσι το Terravibe, ενώ πριν δυο χρόνια αποδείξαμε ότι αγαπάμε τόσο τον Nick Cave που σπεύσαμε κατά χιλιάδες να τον δούμε δύο φορές σε απόσταση μερικών μηνών.
Λαοθάλασσα στους Muse!
Οι παλαίμαχοι δεν τα πάνε καλά μόνο στα στάδια και τις αρένες αλλά και στη δισκογραφία, μιας και δεν είναι λίγες οι φορές που μας εκπλήσσουν με τις πρόσφατες δουλειές τους, αποδεικνύοντας πως η έμπνευση για καλή μουσική δεν στερεύει ακόμη και δεκαετίες μετά τα αριστουργήματά που τους καθόρισαν.
Κι επειδή ροκ σχεδόν δεν νοείται χωρίς στυλ, αν κάνετε μια βόλτα στις μεγάλες αλυσίδες ρουχισμού, θα δείτε πως πλέον σε κάθε κολεξιόν λανσάρονται t-shirts με logos θρυλικών συγκροτημάτων.
Τα δε reunion αγκαλιάζονται πάντα με θέρμη. Πρόσφατο παράδειγμα οι αγαπημένοι των 90s, Supergrass που σε λίγο καιρό βγαίνουν και πάλι σε περιοδεία. Άλλωστε τα έλεγε ο Simon Reynolds για την retromania στο ομώνυμο βιβλίο του και το πόσο μας έλκει το παρελθόν (ήχους που βρίσκουμε ακόμη και σε μπάντες τα μέλη των οποίων βρίσκονται λίγο μετά τα 20)...
Kanye West
Η ροκ θα ήταν αδύνατο να μείνει μόνο στα στενά της πλαίσια, όντας μια τόσο ισχυρή -η ισχυρότερη μάλλον- κουλτούρα των τελευταίων αρκετών δεκαετιών. Για να περάσουμε και στην αντίπερα όχθη, ο Kanye West, ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς του χιπ χοπ της τελευταίας δεκαπενταετίας, πίσω στο 2010 και το My Beautiful Dark Twisted Fantasy σάμπλαρε μεταξύ άλλων King Crimson και Black Sabbath. Καμία εντύπωση που ο δίσκος λατρεύτηκε και από το εναλλακτικό κιθαριστικό κοινό. Φέτος πάλι, ο Post Malone κάλεσε τον «πολύ» Ozzy Osbourne να συμμετάσχει στο κομμάτι “Take What You Want”. Τα είχαν προβλέψει όλα βέβαια εδώ και αρκετά χρόνια οι Aerosmith όταν ένωσαν τις δυνάμεις τους μαζί με τους Run DMC για την τεράστια επιτυχία του “Walk This Way”.
Σινεμά: από το οσκαρικό Bohemian Rhapsody στα πούπουλα και τα στρας του Rocketman
Rocketman
Το σινεμά δεν μένει έξω από αυτό. Τα biopics τελευταία έχουν κερδίσει μεγάλο έδαφος. Τρανότερο παράδειγμα είναι βέβαια το περσινό Bohemian Rhapsody που πέρα από το box office κέρδισε και μια θέση στα Όσκαρ, φεύγοντας με τέσσερα χρυσά αγαλματίδια από την τελετή. Το Netflix μας υπενθύμισε με το The Dirt ότι κάποτε οι Motley Crue ήταν «η πιο επικίνδυνη μπάντα της Αμερικής», ενώ το Rocketman γέμισε με πούπουλα και στρας τις αίθουσες ανά τον κόσμο και μας έκανε να σιγοτραγουδήσουμε για άλλη μια φορά τις επιτυχίες του Elton John.
To ροκ έχει παρόν και μέλλον
Ροκ όμως δεν σημαίνει μόνο παρελθόν, αλλά και παρόν και κυρίως μέλλον. Δεν είναι λίγες οι μπάντες που υιοθετούν στοιχεία περασμένων δεκαετιών στον ήχο τους σήμερα και που όπως φαίνεται από το ηχητικό αποτέλεσμα, το μέλλον τους ανήκει.
Parquet Courts
Oι Parquet Courts έχουν κάνει «δική τους» την παράδοση των Talking Heads, οι Idles που πέρυσι έκαναν το breakthrough τους με το Joy As An Act of Resistance διακατέχονται από punk ενέργεια που αναβλύζει από άλλες δεκαετίες, οι Fontaines D.C. απέδειξαν και με το παραπάνω με το Dogrel ότι πήραν το μάθημα τους από τους Fall (τυχαία η Rough Trade τον ανακήρυξε δίσκο της χρονιάς για το 2019;).
Η femme fatale της ποπ Lana Del Rey, στον φετινό της δίσκο απαριθμεί μια σειρά από καλλιτέχνες όπως οι Crosby, Stills, Nash & Young μέχρι τους Led Zeppelin...
Η δε ψυχεδέλεια, συνεχίζει να κάνει ακατάπαυστα κτήμα της ήχους του παρελθόντος (θυμηθείτε τους «δικούς μας» Acid Baby Jesus που χαίρουν διεθνούς αναγνώρισης). Και για να πάμε και σε καθαρόαιμα παλαιοροκάδικα λημέρια, οι Greta Van Fleet δεν θα μπορούσαν να ακούγονται περισσότερο σαν τα εγγόνια των Led Zeppelin.
Όλες αυτές οι μπάντες «συμβαίνουν τώρα» και δεν σταματούν εδώ μιας και βρίσκονται ακόμη στα πρώτα τους σχετικά βήματα και συνεχίζουν ακατάπαυστα ατενίζοντας το μέλλον. Όπως άλλωστε τόσες ακόμη μπάντες που ξεφυτρώνουν μέσα από το γκαράζ και το δωμάτιό τους κάθε μέρα και με ένα ιντερνετικό κλιπ φτάνουν σε κάθε δωμάτιο αυτού του κόσμου.
Η ροκ πίσω από την ποπ!
Billie Eilish
Το όνομα-αποκάλυψη για το 2019, που δεν είναι άλλη από την Billie Eilish, έχει δηλώσει πολλές φορές πως οι Green Day ήταν ένα από τα σχήματα με τα οποία μεγάλωσε και την διαμόρφωσαν. Η femme fatale της ποπ Lana Del Rey πάλι, στον φετινό της δίσκο, Norman Fucking Rockwell!, απαριθμεί μια σειρά από καλλιτέχνες όπως οι Crosby, Stills, Nash & Young μέχρι τους Led Zeppelin, ενώ η αγάπη της για περασμένες δεκαετίες και τους κλασικούς singer-songwriters της ροκ είναι πλέον πιο εμφανής από ποτέ στον ήχο της.
Η καλή μουσική έχει πολλές διαφορετικές αφετηρίες
Daughters
Στην περσινή λίστα με τα κορυφαία άλμπουμ για το Avopolis, πριν από το punk Joy As An Act Of Resistance των Idles με τον κοινωνικοπολιτικό λόγο του (και επίκαιρο, μιλώντας με μοναδικό τρόπο για την ξενοφοβία, τη σύγχρονη ηθική παρακμή, το Brexit), βρίσκουμε το You Won't Get What You Want των Daughters να φιγουράρει στην πρώτη θέση. Και δίκαια, αφού και το άλμπουμ ανοίγει εποικοδομητικά τη συζήτηση για την εξέλιξη της rock και προβάλλει θέματα σύγχρονων προβληματισμών, όπως άλλωστε μας έχει συνηθίσει το είδος.
Όσοι παλεύουν να κλείσουν κάποιες από τις μουσικές αφετηρίες παρασυρμένοι από κάποιο trend, μάλλον χάνουν... Κι αυτό είναι κάτι που οι νέες γενιές έχουν εμπεδώσει για τα καλά.
Και τα δύο αυτά άλμπουμ είναι απτά παραδείγματα της ζωντάνιας και της δύναμης του είδους. Κι ας μην περιμένουμε τα άλμπουμ-σταθμούς, κι ας μην είμαστε τόσο φανατικοί ως προς τα είδη που θα μας φέρουν το μήνυμα, κι ας υπάρχουν στις ίδιες playlist οι προαναφερθέντες, το διονυσιακό stoner και το progressive heavy rock του Age Of Aquarius των δικών μας Villagers Of Ioannina City και παράλληλα η μαύρη μουσική της Janelle Monae, η neo-soul της Kali Uchis, το Invasion Of Privacy της Cardi B. Η καλή μουσική έχει πολλές διαφορετικές αφετηρίες και όσοι παλεύουν να κλείσουν κάποιες από αυτές παρασυρμένοι από κάποιο trend, μάλλον χάνουν οι ίδιοι... Κι αυτό είναι κάτι που οι νέες γενιές έχουν εμπεδώσει για τα καλά.
Rock 'n' Roll (life)style: από τον Jimmy Page στον εναπροσδιορισμό!
Κι επειδή ροκ σχεδόν δεν νοείται χωρίς στυλ, αν κάνετε μια βόλτα στις μεγάλες αλυσίδες ρουχισμού, θα δείτε πως πλέον σε κάθε κολεξιόν λανσάρονται t-shirts με logos θρυλικών συγκροτημάτων.
Και φυσικά, μην ξεχνάμε το ποτό που έχει συνδεθεί όσο κανένα άλλο -διαχρονικά- με την ευρύτερη ροκ κουλτούρα, που δεν είναι άλλo από το Jack Daniels Old No 7, το logo του οποίου κοσμεί κι αυτό πολλά t-shirts. Και πράγματι, διάσημοι μουσικοί, από τον Jimmy Page των Led Zeppelin και τον Keith Richards των Rolling Stones, έως τον Mick Jagger και τον Tom Petty έχουν φωτογραφηθεί σε στιγμές απόλαυσης του Jack Daniel's. O Lemmy δεν το αποχωριζόταν και, ομοίως, είναι τόσο αναπόσπαστο μέρος της εικόνας του Slash όσο και το καπέλο του.
Η καλή μουσική του παρελθόντος έρχεται στο σήμερα, ως αυθεντική, κλασική και -όποτε χρειάζεται- επίκαιρα επαναστατική, να εκφράσει ακόμα και διαχρονικές ανησυχίες.
Ακόμα κι αυτό, όμως, στη σύγχρονη θεώρηση των ειδών της μουσικής, παίρνει τη θέση που ταιριάζει σε κάθε ανήσυχο, ανεξάρτητο, αυθεντικό πνεύμα και αγκαλιάζει όλα όσα αναφέρουμε σ' αυτό το άρθρο: η καλή μουσική του παρελθόντος, εν προκειμένω η rock, έρχεται στο σήμερα, ως αυθεντική, κλασική και -όποτε χρειάζεται- επίκαιρα επαναστατική, να εκφράσει ακόμα και διαχρονικές ανησυχίες.
Έρχεται στο σήμερα, όμως, όχι ως μουσειακό είδος, αλλά για να εκφράσει παλιές και νέες γενιές, για να επαναπροσδιοριστεί, να αναμιχθεί με πολλά άλλα είδη, να αγαπηθεί ξανά, να αποδομηθεί, να δώσει νέα μηνύματα και να μιλήσει και για σύγχρονα θέματα, γι' αυτά που πραγματικά έχουν αξία. Και εν τέλει, να γίνει -στο μυαλό των περισσότερων σύγχρονων ακροατών- απλά καλή μουσική, πέρα από φόρμες. Και όλο αυτό στηρίζεται στις βάσεις και τις αξίες της δημιουργίας της, στην πραγματική διάσταση της κληρονομιάς της, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το Jack Daniel's που εδώ και πάνω από ενάμιση αιώνα παραμένει αυθεντικό και πιστό στις βασικές αξίες του και τον τρόπο παραγωγής του.
Ανεξάρτητο πνεύμα, αυθεντικότητα και καλή μουσική: βίοι παράλληλοι
Αν κάτι, λοιπόν, μπορούμε να διδαχτούμε από το Jack Daniel's και την παράλληλη, αλλά πολλαπλάσια σε χρόνια πορεία με rock, είναι ότι κράτησε τις αξίες και το πνεύμα του και περισσότερο αγκαλιάστηκε από τις κουλτούρες που ταίριαζαν σ' αυτό, παρά προσπάθησε να δημιουργήσει ένα πλασματικό trend ή να συνδεθεί με αυτό που συμβαίνει. Παραμένει και θα παραμένει, λοιπόν, επίκαιρο, διαχρονικό, ζωντανό και σημερινό, γιατί οι άνθρωποι όχι μόνο απολαμβάνουν τη μοναδική γεύση του που παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο, αλλά συνδέονται μ' αυτό και το πνεύμα του και δεν επιχειρείται το αντίθετο.
Ο ίδιος ο Jack Daniel, άλλωστε, μπορεί να μην ήταν μουσικός, κατάλαβε όμως πολύ γρήγορα ότι η μουσική φέρνει τους ανθρώπους κοντά. Γι' αυτό και το 1892 χρηματοδότησε τα όργανα της Silver Cornet Band στο Lynchburg και από τότε το πνεύμα αυτό, της στήριξης της καλής μουσικής, της αυθεντικότητας, της μουσικής ως μέσου, παραμένει επίκαιρο, πέρα από είδη.
Σήμερα, το να πει κανείς ό,τι το τάδε ή το δείνα είδος μουσικής (εν προκειμένω το ροκ) "έχει αποδημήσει εις Κύριον", μπορεί να φέρνει με προβοκατόρικο τρόπο clicks και αναγνώσεις, αλλά πέραν του ότι δεν προκύπτει ακόμα και από τις έρευνες για τις προτιμήσεις του κοινού, είναι εκτός θέματος: στην εποχή της πολυσυλλεκτικότητας, της online ακρόασης της μουσικής με γνώμονα το mood περισσότερο και λιγότερο τη φόρμα, ιδιαίτερα στη μετά-90s εποχή που όλα τα είδη άρχισαν να μπλέκονται και να παράγουν δεκάδες έως εκατοντάδες υποείδη.
Αυτό που κάποτε -σε μια εποχή που οι περιγραφές και οι κατηγοριοποιήσεις ήταν απαραίτητες για τη διακίνηση του μουσικού προϊόντος- ήταν βοηθητικό, σήμερα δεν μπορεί να είναι δεσμευτικό: είναι απλά ακόμα μια αφετηρία, μία φόρμα ζωντανή, με τεράστια κληρονομιά. Μια δεξαμενή για να αντλήσει κανείς έμπνευση, με δεκάδες παρακλάδια που αναπτύχθηκαν όλες τις δεκαετίες της ζωής της, κι ένα τεράστιο όχημα που παραμένει επίκαιρο όσο πολλά από τα θέματά μας παραμένουν άλυτα... Μαζί με την ποπ και τα παρακλάδια τους, είναι οι δύο μεγαλύτερες, από τις πολλές (πάνω από 1.000) καταγεγραμμένες φόρμες στις υπηρεσίες online ακρόασης. Ζωντανή, λοιπόν, και με μέλλον, όσο δεν εγκλωβίζεται...
