Χωρίς αξιολογική σειρά:
Alain Damasio - Οι αθέατοι
Εκδόσεις Πόλις, μτφρ. Δημήτρης Δημακόπουλος
«Γαλλία, έτος 2040. Το κράτος έχει πτωχεύσει και προβαίνει στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, με εξαίρεση αυτές που αφορούν τη δημόσια ασφάλεια. Ακόμα και οι πόλεις περιέρχονται στην ιδιοκτησία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Οι φτωχοί θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ σημαντικά προνόμια απονέμονται σε όσους έχουν την οικονομική ευχέρεια να τα αγοράσουν. Η δημοκρατία τύποις λειτουργεί, έχοντας όμως τεθεί υπό αυστηρή επιτήρηση. Ένας εκτεταμένος έλεγχος μέσω της γενικευμένης χρήσης της πιο προηγμένης ψηφιακής τεχνολογίας επιβάλλεται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, επιτρέποντας τον εύκολο εντοπισμό των ανεπιθύμητων. Ρωγμές, ωστόσο, εμφανίζονται στο σύστημα και δυνάμεις αντίστασης ξεπροβάλλουν. Οι αποκλεισμένοι οργανώνουν την εξέγερσή τους, ενώ οι μυστηριώδεις «Αθέατοι», απροσδιόριστα πλάσματα μεταξύ ζώου και ανθρώπου, κατορθώνουν να ξεφύγουν από την επιτήρηση, παρά τον ανελέητο διωγμό τους από τις Αρχές»
Ο Alain Damasio συνθέτει μια δυστοπία αντάξια των καλύτερων στιγμών του J.G. Ballard και του Philip K. Dick. Στον πυρήνα της σκέψης του, το “Επιτήρηση και Τιμωρία” του Φουκώ και, προπάντων, τα «χίλια πλατώματα» στο “Καπιταλισμός και σχιζοφρένεια” του Gilles Deleuze.
Cormac McCarthy - Τέκνο του Θεού
Εκδόσεις Gutenberg, μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς
Στην αμερικανική κοινωνική κουλτούρα, ο χαρακτηρισμός white trash (λευκά σκουπίδια) προσλαμβάνει έντονα υποτιμητική σημασία. Οι συνδηλώσεις του είναι κυρίως ταξικές. Η επιστήμη της κοινωνιολογίας, πάντως, ορθά δεν αναγνωρίζει επισήμως τα «λευκά σκουπίδια» ως κοινωνική υποκατηγορία∙ θεωρεί τον όρο αυθαίρετη κατασκευή, με ρατσιστική πρόθεση. Οι πληθυσμοί αυτοί δεν είναι αυθύπαρκτοι, ούτε προέκυψαν εξαιτίας κοινωνικής παρθενογένεσης. Υπάρχουν αιτίες για την κοινωνική τους περιθωριοποίηση. Τις αιτίες αυτές διερευνά σε αρκετά βιβλία του ο Cormac McCarthy: στον “Ματωμένο Μεσημβρινό”, στο “Καμία πατρίδα για τους μελλοθάνατους”, στην “Τριλογία των συνόρων” και στο “Τέκνο του θεού”, που εκδόθηκε το 1973. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Μπάγιαρντ (κλείσιμο του ματιού στον Φώκνερ), είναι απλώς ένα σύμπτωμα του συστημικού μηχανισμού αναπαραγωγής απόκληρων. «Δεν θέλει να μείνει αλλά δεν θέλει και να φύγει», σημειώνει στον “Δρόμο”. Η υποκουλτούρα του white-trash είναι βαθιά μοιρολατρική, διαμορφωμένη από ένα σύστημα αδιεξόδων, που αφαιρούν τη δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών. Πέρα από το ιστορικό και κοινωνικό συγκείμενο, ο McCarthy, κληρονόμος του Χέρμαν Μέλβιλ και του Ουίλιαμ Φώκνερ, πρώτα απ’ όλα ενδιαφέρεται για την ανθρώπινη κατάσταση∙ το “Τέκνο του Θεού” είναι μια τολμηρή καταβύθιση στο «σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής».
Fernanda Melchor – Πάρανταϊς
Εκδόσεις Δώμα, μτφρ: Αγγελική Βασιλάκου
Στo “Πάρανταϊς”, όπως και στην “Εποχή των τυφώνων”, το προηγούμενο βιβλίο της Fernanda Melchor, η φτώχεια είναι ενδημική, η διαφθορά πανταχού παρούσα και η βία εκδηλώνεται σε όλες τις δυνατές μορφές της (λεκτική, σωματική, σεξουαλική)∙ την υφίστανται λίγο-πολύ όλοι, όμως συνηθέστερα οι γυναίκες. Η τοξικη αρρενωπότητα δεν οφείλεται μόνο σε ατομικούς ψυχολογικούς παράγοντες, αλλά αναπαράγεται μέσα από τα νέα κοινωνικά πρότυπα. Ο βίαιος συμμορίτης που πλούτισε με το εμπόριο ναρκωτικών και έχει σπορ αυτοκίνητα και «όμορφες γκόμενες», είναι αντανάκλαση του επιτυχημένου, νεοφιλελεύθερου αρσενικού επιχειρηματία∙ απλώς ο πρώτος είναι τυπικά παράνομος, ενώ ο δεύτερος όχι. Η Μελτσόρ μιλάει έμμεσα για τις «μεταρρυθμίσεις» που «απελευθέρωσαν» την οικονομία της χώρας από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90. Οι νέοι νόμοι έσπασαν τα λιμενικά συνδικάτα, αποδυνάμωσαν το τοπικό εμπόριο, η περιφερειακή οικονομία στραγγαλίστηκε και οι αντίπαλες συμμορίες άρχισαν να κυριαρχούν στις κερδοφόρες διαδρομές λαθρεμπορίου που συνδέουν τα μεξικανικά λιμάνια. Σε αυτήν την περίοδο, οι θανατηφόρες μορφές βίας έγιναν εμφατικά ορατές. Γι’ αυτές τις ολέθριες επιπτώσεις στη δημόσια ζωή του Μεξικού γράφει η Μελτσόρ, που ακολουθεί με το βλέμμα της την ολοένα και αποτρόπαια εισβολή της βίας στην καθημερινότητά. Ο Παράδεισος είναι όμορφος, όμως δίπλα του παραμονεύει η Κόλαση.
Joan Sales - Αβέβαιη δόξα
Εκδόσεις Άγρα, μτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός
Ο Ισπανικός Εμφύλιος (επαν)εμφανίζεται με δραματική ένταση στη λογοτεχνία. Δεν αναφέρομαι σε κατά βάση ιστοριογραφικά δοκίμια (που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά), όπως το Φόρος τιμής στην Καταλωνία του Τζορτζ Όργουελ, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, το Οι Ισπανοί αναρχικοί 1868-1936 του Μάρεϊ Μπούκτσιν ή το Ντουρούτι του Αμπέλ Παζ, αλλά σε καθαυτό έργα μυθοπλασίας. Αφήνοντας στην άκρη μυθιστορήματα αγγλόφωνων συγγραφέων, όπως το Ο πόλεμος του Πικάσο του Ράσελ Μάρτιν ή το περίφημο Για ποιον χτυπά η καμπάνα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, το δράμα και τα τραύματα του πολέμου και της δικτατορίας του Φράνκο έχουν καταγραφεί σε μυθιστορήματα όπως οι Ασκήσεις Επιβίωσης του Χόρχε Σεμπρούν, το Μέρες και νύχτες του Αντρές Τραπιέγιο, το αμφιλεγόμενο Στρατιώτες της Σαλαμίνας του Χαβιέ Θέρκας ή τα Στοιχεία ταυτότητας και Δον Χουλιάν του Χουάν Γκοϊτισόλο. Ωστόσο, οι παραπάνω συγγραφείς δεν πήραν μέρος στη σύγκρουση∙ ο Γκοϊτισόλο ήταν μόλις πέντε χρονών όταν ξέσπασε ο Εμφύλιος, ο Σεμπρούν ήταν δεκατριών και διέφυγε αμέσως στη Γαλλία όπου και έγραψε, όπως επίσης και ο Τραπιέγιο. Ο Ζοάν Σάλες, αντίθετα, συμμετείχε ο ίδιος ενεργά στον πόλεμο. Σ’ αυτό έγκειται η σημασία της Αβέβαιης δόξας, πέρα από τη λογοτεχνική αξία του έργου, που γράφτηκε το 1956 και ύστερα από διαδοχικές εκδόσεις, πήρε την οριστική του μορφή το 1971. Η Αβέβαιη δόξα είναι κατεξοχήν πολυφωνικό μυθιστόρημα. Η αφήγηση ξεδιπλώνεται μέσα από την αλληλογραφία των κεντρικών χαρακτήρων, μέσα από ημερολογιακές καταγραφές τους, μέσα από διαλόγους δουλεμένους στην εντέλεια και με υψηλή φιλοσοφική πρόζα. Παρακολουθούμε τον Λιουίς, νεαρό στρατιώτη στο μέτωπο των Δημοκρατικών· την αναρχική σύντροφό του Τρίνι που έχει μείνει στη Βαρκελώνη με το παιδί τους· τον ουμανιστή Σολεράς, που γοητεύει όσους τον συναντούν· και τον Κρουέλς, νεαρό ιεροσπουδαστή, στον οποίο οι συμπολεμιστές του εμπιστεύονται τις εσωτερικές μάχες τους. Οι πρωταγωνιστές -εθελοντές μαχητές ή μη, στο μέτωπο της Αραγώνας- ζουν μια κατάσταση που τους ξεπερνά και τους μεταμορφώνει σε πιόνια ενός παιχνιδιού που δεν γνωρίζουν. Όπως σημειώνει και ο Χουάν Γκοϊτισόλο στην εισαγωγή, «οι δοκιμασίες, οι αμφιβολίες, οι ηρωισμοί, οι θυσίες τους ενσαρκώνουν “την αβέβαιη δόξα μιας απριλιάτικης μέρας” (από τους “Δύο άρχοντές της Βερόνας” του Σαίξπηρ» - απ’ όπου και προέρχεται και ο τίτλος του βιβλίου).
Paul Auster - Φλεγόμενο αγόρι
Εκδόσεις Μεταίχμιο, μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη
Ένας φόρος τιμής στον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα Stephen Crane, το φλεγόμενο αγόρι, που στη σύντομη μα όλο ένταση ζωή του, έγραψε το αριστουργηματικό “Το κόκκινο σήμα του θάρρους”, και ανταποκρίσεις από το μέτωπο δύο πολέμων. Πέθανε από φυματίωση σε ηλικία μόλις 28 ετών. ο Paul Auster, καταβυθίζεται στις πολλαπλές μορφές του μεγαλείου του Crane και μας αφηγείται την ταραχώδη και δραματική ζωή του. Από τη συντριπτική φτώχεια του ως νεοφερμένου στο Μανχάταν κατά τη διάρκεια της χειρότερης οικονομικής κρίσης στην ιστορία της χώρας, στη διεθνή φήμη στα είκοσι πέντε του χρόνια, που την ακολούθησε μια διαμάχη με το Αστυνομικό Τμήμα της Νέας Υόρκης για την άδικη σύλληψη μιας πόρνης, ένα ναυάγιο στα ανοιχτά των ακτών της Φλόριντας που παραλίγο να τον οδηγήσει στον θάνατο, ένας γάμος με την ιδιοκτήτρια του πιο γνωστού οίκου ανοχής του Τζάκσονβιλ, μια θητεία ως ανταποκριτής κατά τη διάρκεια του Ισπανοαμερικανικού Πολέμου στην Κούβα, και η αποστολή του στην Ελλάδα για να καλύψει ως πολεμικός ανταποκριτής τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Και τέλος, τα χρόνια στην Αγγλία, όπου ο Joseph Conrad γίνεται ο πιο στενός του φίλος και ο Henry James θρηνεί για τον πρόωρο θάνατό του.
Graham Greene – Ο επίτιμος πρόξενος
Εκδόσεις Πόλις, μτφρ: Αχιλλέας Κυριακίδης
Στα σημαντικότερα έργα του Graham Greene (1904 – 1991), είτε πρόκειται για τα καθαυτό κατασκοπικά του είτε για τα πιο υπαρξιακά, ο μεγάλος αυτός συγγραφέας υποβάλλει τους βασικούς χαρακτήρες σε μια δοκιμασία, η οποία βασάνιζε και τον ίδιο: σε μια εσωτερική αντιπαράθεση ανάμεσα στα ιδεώδη του σοσιαλισμού και στις αρχές του καθολικισμού. Ο Graham Greene τοποθετεί συνήθως τις ιστορίες σε «εστίες υψηλής έντασης», σε χώρες που βίωσαν αποικιοκρατικά καθεστώτα ή σκληρές δικτατορίες (Ινδοκίνα, Νότια Αφρική, Λατινική Αμερική, Κούβα πριν από την επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο). Στον “Επίτιμο πρόξενο” επιλέγει μια επαρχιακή πόλη της Αργεντινής, στον ποταμό Παρανά, κοντά στα σύνορα με την Παραγουάη, που βρίσκεται υπό το «αιώνιο» (1954-1989), σκληρό δικτατορικό καθεστώς του «Στρατηγού» Αλφρέδο Στρέσνερ. Η υπόθεση: μια αντάρτικη ομάδα σχεδιάζει την απαγωγή του Αμερικανού πρεσβευτή, για να ζητήσει ως αντάλλαγμα την απελευθέρωση φυλακισμένων συντρόφων. Από λάθος, όμως, στη θέση του συλλαμβάνει τον επίτιμο πρόξενο της Μεγάλης Βρετανίας, Τσάρλι Φόρτναμ. Ο γιατρός Εδουάρδο Πλαρ, γιος ενός εξόριστου Άγγλου που πέρασε δεκαπέντε χρόνια στη φυλακή πριν δολοφονηθεί, μπλέκεται σχεδόν άθελά του στην προσπάθεια απελευθέρωσης του ομήρου, αντιμετωπίζοντας γραφειοκρατικά εμπόδια, κρατική διαφθορά, διπλωματικές συμπαιγνίες, καθώς και τη συναισθηματική εμπλοκή του με τους απαγωγείς, των οποίων ηγείται ένας πρώην ιερέας.
Louise Kennedy – Υπερβάσεις
Εκδόσεις Ψυχογιός, μτφρ. Δέσποινα Δρακάκη
Το μυθιστόρημα της Λουίζ Κένεντι αναφέρεται στη Βόρεια Ιρλανδία της περιόδου των Ταραχών, με επίκεντρο το πολύπαθο Μπέλφαστ – που τότε το αποκαλούσαν «Βηρυτό της Δυτικής Ευρώπης». Η ίδια η συγγραφέας, γεννημένη το 1967, μεγάλωσε σε μια μικρή πόλη έξω από το Μπέλφαστ, ενώ σήμερα ζει στο Σλάιγκο, στη βορειοδυτική Ιρλανδία. Οι “Υπερβάσεις” είναι το πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο διακρίθηκε ως το “Ντεμπούτο της Χρονιάς” στα British Book Awards, ως το “Μυθιστόρημα της Χρονιάς” στο πλαίσιο των An Post Irish Book Awards, ενώ συμπεριλήφθη στη βραχεία λίστα για το Women’s Prize for Fiction. «Οι Ταραχές» ήταν στην ωμή τους πραγματικότητα ένας απελευθερωτικός αλλά και συγχρόνως εμφύλιος πόλεμος: Ιρλανδοί εναντίον Βρετανών, Ιρλανδοί εναντίον Ιρλανδών, Καθολικοί εναντίον Προτεσταντών, Εθνικιστές εναντίον Ενωτικών, ρεπουμπλικάνοι (όχι με την αμερικανική έννοια) εναντίον μοναρχικών, σοσιαλιστές εναντίον συντηρητικών, ο IRA εναντίον του Βρετανικού Στρατού, της Βασιλικής Αστυνομίας και των εξοπλισμένων παραστρατιωτικών ομάδων του Όλστερ. Ταυτόχρονα ένας υπόγειος εμφύλιος σοβούσε και στο εσωτερικό του IRA και της πολιτικής του εκπροσώπησης, δηλαδή του κόμματος Sinn Féin (Εμείς οι ίδιοι): μετά την πρώτη διάσπαση της δεκαετίας του ’50 σε «αυθεντικό» (original) και «προσωρινό» (provincional) IRA, ο Ιρλανδικός Απελευθερωτικός Στρατός γνωρίζει μια ακόμα διάσπαση στη δεκαετία του ’70, με την ίδρυση από τα σπλάχνα του και από μια ομάδα διαφωνούντων, του πιο σκληροπυρηνικού Irish National Liberation Army (INLA). Αυτό είναι το συγκείμενο, δηλαδή το ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο που περιβάλλει τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος της Λουίζ Κένεντι. Βόρεια Ιρλανδία, μέσα της δεκαετίας του ’70. Σε έναν τόπο και μια εποχή όπου περισσότερη σημασία έχει η προέλευση παρά οι πράξεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων. Στη σκιά των Ταραχών, μέσα σε καθημερινές αναφορές περιστατικών βίας, η 24χρονη Κούσλα ζει με τη μάλλον αλκοολική μητέρα της μια ήσυχη ζωή σε μια μικρή πόλη κοντά στο Μπέλφαστ. Την ημέρα διδάσκει σε ένα Καθολικό δημοτικό σχολείο και τα βράδια σερβίρει στην παμπ της οικογένειας, την οποία κουμαντάρει ο αδερφός της. Εκεί συναντά τον Μάικλ Αγκνιού, Προτεστάντη, δικηγόρο, παντρεμένο, με τα διπλάσια χρόνια της. Σε ένα μέρος όπου η αγάπη δεν απέχει πολύ από τη βία, η συνάντησή τους θα αλλάξει για πάντα τη ζωή και των δύο.
Bernardine Evaristo - Ξανθές ρίζες
Εκδόσεις Gutenberg, μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς
H Μπερναρντίν Εβαρίστο, Βρετανίδα με καταγωγή από τη Νιγηρία, βραβευμένη με Booker για το μυθιστόρημα “Κορίτσι, γυναίκα, άλλο”, καταθέτει μια αντεστραμμένη ιστορία της δουλείας, Τι θα γινόταν αν οι λευκοί ήταν δούλοι των μαύρων; Πώς θα ένιωθαν; Γυρίζοντας ανάποδα την ιστορία της δουλείας, σαν να προβάλλει μια ταινία στο αρνητικό της, κυκλώνει το μείζον ζήτημα του ρατσισμού, που υφέρπει στις σύγχρονες κοινωνίες, σε όλες τις μορφές του (φυλετικός, έμφυλος, ταξικός).
Ursula Le Guin - Ανταποκρίσεις από άλλες διαστάσεις
Εκδόσεις Αίολος, μτφρ. Βαγγέλης Προβιάς
Η μεγάλη συγγραφέας του φανταστικού, βραβευμένη με 5 βραβεία Hugo και ισάριθμα Nebula, στις «Ανταποκρίσεις από άλλες διαστάσεις» συγκεντρώνει 16 ιστορίες, ανταποκρίσεις της, όπως τις αποκαλεί η ίδια, δοσμένες με σατιρική και στοχαστική διάθεση. Αποτελούν μια σύγχρονη εκδοχή των Ταξιδιών του Γκιούλιβερ ή των Χρονικών του Άρη του Ray Bradbury, και αποκαλύπτουν δυσάρεστες αλήθειες για τη δική μας ανθρώπινη κοινωνία. Με τη γνώριμη, διεισδυτική και παιγνιώδη γραφή της η Λε Γκεν προσεγγίζει κι εδώ τα θέματα που την απασχολούν διαχρονικά: τον φεμινισμό, την τυραννία, τη θνητότητα και την αθανασία, εν τέλει το νόημα -και το μυστήριο- της ανθρώπινης ύπαρξης.
Όπως σημειώνει στο εισαγωγικό της σημείωμα, κάπως σκωπτικά, η ίδια η συγγραφέας, «έγραψα αυτό το βιβλίο όταν για τα προβλήματα και τις δυσκολίες στα αεροπορικά ταξίδια ευθύνονταν ακόμα μόνο οι ιδιοκτήτες των αεροπορικών εταιρειών [...] Σε τελική ανάλυση επρόκειτο μόνο για κάτι ενοχλητικό. Το σώμα που εξαναγκάζεται σε περιορισμό αναγνωρίζει και εκτιμά την ελευθερία του νου».
Ray Bradbury - Το κρασί του θέρους
Εκδόσεις Άγρα, μτφρ. Βασίλης Δουβίτσας
“Το κρασί του θέρους” είναι το κρασί από πικραλίδες που ο νεαρός ήρωας Ντάγκλας Σπώλντινγκ, το μυθιστορηματικό προσωπείο του συγγραφέα, εμφιαλώνει κάθε χρόνο με τον παππού του. Στη ζεστή και μαγευτική φύση του Ιλλινόι, αυτό το καλοκαίρι δεν είναι ίδιο με τα άλλα, έχει ιδιαίτερη γεύση, είναι το τελευταίο από τα παιδικά του καλοκαίρια. Ζαλισμένος από τη γλυκιά μέθη του κρασιού, ο αφηγητής παρατηρεί όντα και πράγματα που το περίγραμμά τους φαίνεται ξαφνικά διαφορετικό. Η μαγεία και η συναισθησία εισβάλλουν σε αυτή τη λαμπερή φύση. Και γίνεται η μεταμόρφωση, το τέλος της αθωότητας, η αρχή της εφηβείας. Μια ποιητική αφήγηση από τα θραύσματα της αποσπασματικής μνήμης που προσπαθεί να ξαναβρεί το θαύμα της παιδικής ηλικίας μέσα στις ξεχασμένες αναμνήσεις.
Το μυθιστόρημα γράφτηκε το 1957, αφού είχαν προηγηθεί τα μεγάλα έργα που καθιέρωσαν τον Bradbury ως έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους της λογοτεχνίας του φανταστικού.
Joshua Cohen - Οι Νετανιάχου
Εκδόσεις Gutenberg, μτφρ; Παναγιώτης Κεχαγιάς
Τo 2021 ο Τζόσουα Κόεν τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για το μυθιστόρημά του Οι Νετανιάχου. Πρόκειται για ένα campus novel, με πολυδιάστατες ιστορικές και πολιτισμικές επισημάνσεις.
Ο συγγραφέας έγραψε το βιβλίο βασισμένο σε αληθινά γεγονότα που του εκμυστηρεύτηκε ο επιφανής Αμερικανός κριτικός λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ λίγο πριν από τον θάνατό του. Το κυριότερο θέμα που διαπραγματεύεται είναι ο διάλογος των Εβραίων με το παρελθόν τους.
Ο αφηγητής της ιστορίας είναι ο Ρούμπεν Μπλουμ, καθηγητής οικονομικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κόρμπιν. Ο Μπλουμ είναι ένας Εβραίος του Μπρονξ, που έχει εγκαταλείψει τον παραδοσιακό εβραϊκό τρόπο ζωής για να αναζητήσει την ενσωμάτωση στην αμερικανική κουλτούρα (και τον ακαδημαϊκό κόσμο).
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ο Ισραηλινός Μπεν-Σιων Νετανιάχου, ιστορικός με ειδίκευση στην ιστορία της Ιεράς Εξέτασης, δίνει διάλεξη σε αμερικανικό πανεπιστήμιο με σκοπό την πρόσληψή του. Στην επιτροπή αξιολόγησης συμμετέχει και ο Αμερικανοεβραίος καθηγητής Ρούμπεν Μπλούμ. Ο Μπλουμ φιλοξενεί σπίτι του τον Νετανιάχου και την οικογένειά του. Τους χωρίζει ιδεολογικό χάσμα και η συνύπαρξη των δύο οικογενειών θα οδηγήσει σε εξωφρενικές καταστάσεις. Ό ένας από τους τρεις γιους του Ισραηλινός είναι ο νεαρός -τότε- Μπενιαμίν (Μπένγιαμιν) Νετανιάχου, ο σημερινός ακροδεξιός, μιλιταριστής πρωθυπουργός του Ισραήλ.
Με αφορμή λοιπόν αυτή την επίσκεψη των Νετανιάχου ο Τζόσουα Κόεν σκαρφίζεται έναν χειμαρρώδη πολιτισμικό και ιδεολογικό διάλογο, που καταλήγει άλλοτε σε φάρσα και άλλοτε σε σύγκρουση. Το κυριότερα ζητήματα που θίγονται είναι η αυτά της εβραϊκής θρησκευτικής παράδοσης (Τορά), που προσλαμβάνει διστάσεις ιστορίας στις συνειδήσεις των υπερορθόδοξων και των εθνικιστών, η ιστορία του σιωνισμού στην Αμερική καθώς και οι διακρίσεις μεταξύ των μεταναστών στις ΗΠΑ.
Roberto Bolaño – H Νυχτωδία της Χιλής
Εκδόσεις Άγρα, μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος
Ο πρόωρα χαμένος Χιλιανός Ρομπέρτο Μπολάνιο (1953 – 2003) υπήρξε ο μεγάλος ανανεωτής της σύγχρονης λατινοαμερικανής λογοτεχνίας. Ο φρέσκος αέρας που επέφερε με τον τρόπο γραφής του ανακάτωσε την τράπουλα, υπέσκαψε και υπερέβη καθετί λογίζεται ως «κλασικό» στα πέριξ της λογοτεχνίας της υποηπείρου: τον μαγικό ρεαλισμό του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, τον μοντερνισμό του Μάριο Βάργκας Λιόσα, την τεχνική του κολάζ του Χούλιο Κορτάσαρ, την πατριαρχική σκιά που έριχνε στην ποίηση η φιγούρα του Πάμπλο Νερούδα. Μόνο με τον Χόρχε Λούις Μπόρχες θα μπορούσαν να αναζητηθούν παραλληλισμοί ως προς την σπάνια έφεση και των δύο στην αφηγηματικότητα. Σε αντίθεση πάντως με τον Αργεντίνο δεξιοτέχνη της μικρής φόρμας, ο Μπολάνιο επεξέτεινε αυτές τις τεχνικές και στις πλέον μεγάλες και φιλόδοξες φόρμες. Το τελευταίο από τα μεταθανάτια έργα του Μπολάνιο που εκδόθηκε στα ελληνικά είναι η νουβάλα η “Νυχτωδία της Χιλής”. Θέτει στο προσκήνιο τον Χιλιανό Σεμπαστιάν Ουρούτια Λακρουά, ιερέα και κριτικό λογοτεχνίας, μέλος του Opus Dei και μέτριο ποιητή, ο οποίος, κατά τη διάρκεια μιας νύχτας αγωνίας, προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του από τις κατηγορίες που ακούει και οι οποίες πιθανώς είναι μια τελευταία εκδήλωση της συνείδησής του πριν απ’ το θάνατό του. Καθώς η ιστορία πλησιάζει στο τώρα, ο ιερέας διολισθαίνει στην κόλαση, χωρίς να χάνει καθόλου τη μεγαλομανία η την τύφλωσή του, που φτάνουν στο αποκορύφωμά τους όταν δέχεται να παραδώσει μαθήματα μαρξισμού στον Πινοτσέτ και συμμετέχει σε πάρτυ στο σπίτι της Μαρίας Κανάλες, της οποίας ο Βορειοαμερικανός σύζυγος βασανίζει στο υπόγειο του αχανούς σπιτιού τους αντιπάλους της δικτατορίας
Ben Lerner - Αμερικανική αγωγή
Εκδόσεις Δώμα, μτφρ: Παλμύρα Ισμυρίδου
Το μυθιστόρημα του Ben Lerner καταγράφει, με άξονα την ιστορία μιας οικογένειας, μια εποχή τεκτονικών μετατοπίσεων στο εσωτερικό της αμερικανικής κοινωνίας: βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του ’90, εποχή κατά την οποία, με ιδεολογικό όχημα το υποτιθέμενο, διακηρυγμένο «τέλος της Ιστορίας» και τον θρίαμβο του νεοφιλελευθερισμού, αναδύεται μια νέα κουλτούρα τοξικής αρρενωπότητας, ως αποτέλεσμα της αναβίωσης του συντηρητισμού που επιβεβαιώνεται με την εκλογική άνοδο της ετικέτα της «νέας Δεξιάς» ή, αλλιώς, Alt-Right – φαινόμενο που θα κορυφωθεί με την εκλογή του Τραμπ στην προεδρία της χώρας. Το μυθιστόρημα δομείται σε τρεις αλληλένδετες αφηγήσεις, που εναλλάσσονται. Η μία αφορά τον Άνταμ και τις προοπτικές που ανοίγονται στη ζωή του, οι άλλες δύο τους γονείς του, τον Τζόναθαν και την Τζέιν, που είναι παιδιά της Αντικουλτούρας του ‘60. Ο Τζόναθαν και η Τζέιν είναι ψυχίατροι της Νέας Υόρκης που μετακόμισαν στην Τοπέκα για να εργαστούν σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα που αποτελεί προοδευτικό θύλακα σε μια κατά τα άλλα συντηρητική πόλη. Η Τζέιν είναι αναγνωρισμένη επιστήμονας και συγγραφέας σε εθνικό επίπεδο, χάρη σε ένα βιβλίο της σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις και την τοξική αρρενωπότητα. Ο Τζόναθαν είναι θεραπευτής ο οποίος φέρεται να ανακάλυψε το φαινόμενο της «σκίασης του λόγου». Η αφήγηση είναι πυκνή με ακριβείς περιγραφές αλλά και με μικροδοκίμια που αφορούν διάφορα θέματα, από οπτικά φαινόμενα (που παραπέμπουν σε τεστ κηλίδων μελάνης Rorschach) μέχρι κριτικούς σχολιασμούς των «ανταγωνιστικών συζητήσεων». Αγώνες ρητορικής, μονομαχίες ραπ αυτοσχεδιασμού, ψυχαναλυτικές συνεδρίες, ποίηση, εν μέσω της κυριαρχίας των macho προτύπων και της ανόδου της Alt-Right: μια δυναμική αυτοπροσωπογραφία των ΗΠΑ, που εξερευνά τη γλώσσα ως εργαλείο χειραγώγησης και πολιτικό όπλο.
Caleb Azumah Nelson - Ανοιχτή θάλασσα
Εκδόσεις Μεταίχμιο, μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς
Είναι σκληρή η καθημερινότητα στο Νοτιοανατολικό Λονδίνο. Πέκαμ, Γούλγουιτς, Ντάλγουιτς, Κρίσταλ Πάλας, Μπρίξτον... Ειδικά αν είσαι μαύρος, απόγονος μεταναστών από την Αφρική, στην περίπτωσή μας από την πολύπαθη αλλά και τιμημένη Γκάνα (το άλλοτε επίκεντρο του δουλεμπορίου, αλλά και η πρώτη χώρα της υποσαχάριας Αφρικής που απέκτησε την ανεξαρτησία της υπό την καθοδήγηση του «κόκκινου» Κβάμε Νκρούμαχ) ή από την Τζαμάικα και την Καραϊβική. Στο δρόμο οι λευκοί νοικοκυραίοι σε κοιτάνε με μισό μάτι, οι ευκαιρίες για εργασία που σου προσφέρονται είναι β’ διαλογής, οι μπάτσοι σε σταματάνε για εξακρίβωση, ως πιθανό ύποπτο για κάτι αδιευκρίνιστο, χωρίς λόγο. Αυτή την καθημερινότητα περιγράφει ρεαλιστικά στο πρώτο του μυθιστόρημα ο Caleb Azumah Nelson, Ο Nelson γεννήθηκε στην Αγγλία το 1993. Η καταγωγή του είναι από την Γκάνα. Ζει στο Λονδίνο. Η “Ανοιχτή θάλασσα” κέρδισε το βραβείο Costa 2021 και το Dylan Thomas Prize. Ήταν ένας από τους «5 under 35» συγγραφείς του National Book Award. Ο Nelson αφηγείται την ιστορίας μιας ερωτικής σχέσης που συντρίβεται από τον ρατσισμό. Δυο νέοι μαύροι γνωρίζονται σε μια πολύβουη λονδρέζικη παμπ. Και οι δύο είναι καλλιτέχνες -φωτογράφος εκείνος, χορεύτρια εκείνη-, και οι δύο προσπαθούν να αφήσουν το ίχνος τους σε μια πόλη που πότε τους τιμά και πότε τους απορρίπτει. Διστακτικά, τρυφερά, ερωτεύονται. Μα δυο άνθρωποι, ακόμα κι αν φαίνονται προορισμένοι να είναι μαζί, μπορεί να χωριστούν από τον φόβο και τη βία.
Robert Pirsig, Το Ζεν και η τέχνη συντήρησης της μοτοσικλέτας
Εκδόσεις Οξύ, μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς
Ο Robert M. Pirsig γεννήθηκε στη Μινεάπολη to 1928. Σπούδασε βιοχημεία. Ταξίδεψε στην Ινδία για να μαθητεύσει στα φιλοσοφικά συστήματα της Ανατολής. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, έκανε μεταπτυχιακά́ στη φιλοσοφία και στη δημοσιογραφία, κι έπειτα δίδαξε δημιουργική́ γραφή́ στο Πολιτειακό́ Πανεπιστήμιο της Μοντάνα και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο.Το βιβλίο του «Το Ζεν και η τέχνη της συντήρησης της μοτοσικλέτας» βασίζεται σε ένα ταξίδι με μοτοσικλέτα από τη Μινεάπολη μέχρι το Σαν Φρανσίσκο, παρέα με τον γιο του Κρις. Το ταξίδι διήρκεσε δεκαεπτά μέρες.
Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και ο λόγος του συγγραφέα μακροπερίοδος. Ο Pirsig μιλάει για τη ζωή́ του, όμως διανθίζει το κείμενο με στοχασμούς πάνω στη φιλοσοφία και την επιστημολογία, σε μια απόπειρα να καταρτίσει μια προσωπική κοσμολογία. Ο Pirsig συνδέει αρμονικά τη «συλλογική συνείδηση» με τη «συλλογική μνήμη», την αναγκαιότητα της διαφύλαξης των πολιτισμών που προϋπήρχαν. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από το φυσικό περιβάλλον, που απειλείται (όπως και η συλλογική συνείδηση) από «τη σπάταλη εκπλήρωση της -ατομιστικής- εσωτερικής ορμής», γίνεται, εκών άκων, ήδη από το 1974, ένας μακρινός κοινωνός του κινήματος της αποανάπτυξης – που, ούτως ή άλλως, δεν αφορά μόνο την οικολογία. Ο αφηγητής είναι σχολαστικός σε ό,τι αφορά την αναγκαιότητα της συντήρησης της μοτοσυκλέτας, με παρόμοιο τρόπο με τον οποίο ένας στοχαστής του Ζεν συντηρεί το σώμα του ώστε να διαφυλάξει την διαύγεια του νου του. Η μοτοσυκλέτα του, μια Honda Superhawk του 1964, γίνεται ουσιαστική προέκταση του σώματος του καβαλάρη-φιλοσόφου. Πρέπει να της συμπεριφέρεται κανείς με ενάργεια και προσήνεια, αντιμετωπίζοντάς τη ορθολογικά́. Ο Pirsig, με αυτή την προσέγγιση, συλλαμβάνει μια «οντολογία της μοτοσυκλέτας». Όπως σημειώνει και ο Σπήλιος Λαμπρόπουλος στο συνοδευτικό κείμενο της έκδοσης, «στο βιβλίο υπάρχει μια διαλεκτική “σύγκρουση” ανάμεσα στις κλασικές αξίες, εκείνες που οδηγούν τον άνθρωπο στο να δημιουργήσει μια μηχανή -εν προκειμένω μια μοτοσικλέτα- και στις ρομαντικές αξίες, που θυμίζουν μια ανέμελη διαδρομή σ’ έναν μακρύ επαρχιακό δρόμο. Από τη μία, λοιπόν, η μοτοσικλέτα λειτουργεί ως σύμβολο της τεχνολογικής εξέλιξης της Δύσης και απ’ την άλλη ως σύμβολο της διερεύνησης των αξιών που φωτίζουν διαχρονικά τη ζωή του ανθρώπου…». Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί ο ταιριαστός πίνακας «Μοτοσυκλετιστής» (1978) του κορυφαίου μοντερνιστή Δημήτρη Μυταρά, που φιλτράρει τον φωτογραφικό ρεαλισμό μέσα από την εξπρεσιονιστική έκφραση.
Lazzlo László Krasznahorkai - Herscht Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ
Εκδόσεις Πόλις, μτφρ. Μανουέλα Μπέρκι
«Xερστ 07769: αυτό γράφει μόνο, ως αποστολέας, στους φακέλους των επιστολών που στέλνει στην Άνγκελα Μέρκελ, ο καθαριστής τοίχων που ζει σε μια μικρή πόλη της Θουριγγίας, λέγοντας ότι η υπόθεση είναι εμπιστευτική, ενώ σε περίπτωση απάντησης ο ταχυδρόμος έτσι κι αλλιώς θα τον βρει με βάση το επίθετό του και τον ταχυδρομικό κώδικα. Το μεγαλόπνοο έργο του Λάσλο Κρασναχορκάι διαδραματίζεται στη Γερμανία των ημερών μας, και μάλιστα στο μελαγχολικό ανατολικό τμήμα της, το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα την πηγή των έργων του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και την όλο και λιγότερο μυστική βάση των νεοναζιστικών κινημάτων.
Στην γκρίζα καθημερινότητα, συμβαίνουν όλο και περισσότερα ανεξήγητα και τρομακτικά γεγονότα: στην αρχή, αλλόκοτα γκράφιτι στους τόπους προσκυνήματος του Μπαχ, κάτοικοι που εξαφανίζονται, αργότερα ένα πικνίκ που παραλίγο να αποβεί μοιραίο, και τελικά, έπειτα από μια έκρηξη, είναι πλέον αναπόφευκτες οι περαιτέρω καταστροφές: στη Θουριγγία αρχίζει το κυνηγητό».
Η επική μορφή και η δυναμική του “Χερστ 07769” αποτελούν κοντσέρτο. Η “Βοή και η μανία» του Φώκνερ συναντά τον “Δρ. Φάουστους” του Τόμας Μαν, ενώ στο πιάνο παίζει το “A Song of Ice and Fire”: Winter is coming. =
