Περίπου έναν χρόνο νωρίτερα, στην αντίστοιχη αποτίμηση των 95ων βραβείων την Αμερικανικής Κινηματογραφικής Ακαδημίας είχαμε αναφέρει σαν κατακλείδα πως «…η νέα σεζόν σηματοδοτεί τις μεγάλες επιστροφές των Martin Scorsese, Christopher Nolan, David Fincher, Dennis Villeneuve, Greta Gerwig, Michael Mann και Γιώργου Λάνθιμου στα κινηματογραφικά δρώμενα. Πολυαναμενόμενες ταινίες μεγάλων δημιουργών με μεγάλους stars, οι οποίες προμηνύουν μια άκρως καυτή επερχόμενη οσκαρική κούρσα». Τελικά, η σεζόν 2023 όχι μόνο ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες αλλά τις ξεπέρασε κιόλας – και πιθανότατα θα παραμείνει στις μνήμες μας ως μια χρονιά με μια από τις σπουδαιότερες «σοδειές» ταινιών των τελευταίων πολλών ετών.
Τα 96α βραβεία Oscars κατάφεραν για δεύτερη φορά να σταθούν στο ύψος τους, μοιράζοντας ικανοποιητικά την πίτα και κάνοντας ακόμα πιο ξεκάθαρο το γεγονός ότι το φιλμικό diversity που κυριαρχεί πλέον στις τάσεις δεν θα παραγνωριστεί για κανένα CODA ή Green Book: Το Anatomy of a Fall με τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών στις αποσκευές πρωταγωνίστησε σε βασικές κατηγορίες βραβείων, ο Γιώργος Λάνθιμος έφερε τα πάνω κάτω με μια επίσης ευρωπαϊκής λογικής «σεξοκωμωδία» που δεν μπορεί να μπει σε κανένα καλούπι, το αριστούργημα του Jonathan Glazer, Zone of Interest «έσπασε» ακόμα και τους πιο στενόμυαλους ψηφοφόρους και κατέκτησε δικαιωματικά δύο σπουδαίες διακρίσεις, ενώ τέλος οι ιαχές του Godzilla δεν πέρασαν απαρατήρητες -ούτε όμως και οι μελαγχολικές νότες που έντυσαν το «δύστροπο» και απαιτητικό για το ευρύ κοινό κύκνειο άσμα του μεγάλου Hayao Miyazaki.
Και κάπου εκεί, ο Αμερικανός Προμηθέας του Christopher Nolan ήρθε για να κορυφώσει μια πορεία που ξεκίνησε το μακρινό 1998 με το Following, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Βρετανός σκηνοθέτης είδε τις ταινίες του να επαναδιαμορφώνουν και να αλλάζουν άρδην το πρόσωπο των σύγχρονων blockbusters. Αφού η Ακαδημία τον σνόμπαρε επιδεικτικά επί σειρά ετών -και ας άλλαξε για χάρη του The Dark Knight το format των 5 υποψηφίων ταινιών για το Oscar Καλύτερης Ταινίας σε 10- με το Oppenheimer πάτησε όλα τα σωστά κουμπιά της, παραδίδοντας ένα σαρωτικό biopic που έσπασε ταμεία και χώρεσε όλες τις αρετές της μακροχρόνιας καριέρας του.
Εμφανώς συναισθηματικά φορτισμένος ο Christopher Nolan αλλά και με μια ώριμη αυτοσυγκράτηση που φανερώνει στιβαρό δημιουργό, ο οποίος έχει βαθιά γνώση της τέχνης του αλλά και της σημασίας που αυτή παίζει -ή ενδέχεται να διαδραματίσει- στην ευρύτερη κινηματογραφική ιστορία, πήρε δικαιωματικά το βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας, μαζί με τα βραβεία για Καλύτερη Ταινία – μαζί με τον Charles Roven και τη σύζυγό του Emma Thomas, «παραγωγό της ταινίας και παραγωγό των παιδιών μας» όπως αρκετά συγκινημένος ανέφερε κατά τον λόγο του. Το βραβείο του Μοντάζ για την Jennifer Lame στέρησε από τον δικό μας Γιώργο Μαυροψαρίδη μια μεγάλη στιγμή, όμως κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει πραγματικά, το πόσο δύσκολο έργο είναι να αναμετρηθεί κανείς με το αφηγηματικό σταυρόλεξο μιας ταινίας σαν το Oppenheimer. Η εξαιρετική φωτογραφία του Ηοyte van Hoytema, αλλά και το φανταστικό soundtrack του δις πλέον 39χρονου οσκαρικού νικητή Ludwig Göransson ήρθαν να δέσουν ιδανικά με το πατατράκ που δημιούργησε το έπος του Nolan, ενώ τέλος τα φαβορί επιβεβαιώθηκαν και οι Cillian Murphy και Robert Downey Jr. επικράτησαν στους Α’ και Β’ Ανδρικούς ρόλους, αντίστοιχα, με τους δύο ηθοποιούς να ξεσηκώνουν το Dolby Theatre, ο πρώτος με το χαμηλό τόνων και κάπως ντροπαλό του βλέμμα, ο δεύτερος με την uber cool περσόνα του.
Ο έτερος μεγάλος πρωταγωνιστής της βραδιάς ήταν το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου: αφού σάρωσε στα Production Design, Makeup and Hairstyle (έναντι του Kazu Hiro του Maestro) και Costume Design -βραβεία που επικύρωσαν το ακράδαντο οπτικό ντελίριο της ταινίας- η Emma Stone έκανε την έκπληξη και επικράτησε στη κατηγορία ‘Α Γυναικείου Ρόλου του έτερου φαβορί Lily Gladstone -γλυκύτατες και οι δύο ηθοποιοί, με μια μοναδική εκδήλωση συμπαράστασης η μια στην άλλη σε όλο τον βραβειακό μαραθώνιο των τελευταίων μηνών, που τις έφερνε απανωτά αντιμέτωπες- καθιστώντας πλέον και νομοτελειακά τον Λάνθιμο ως ο σκηνοθέτης που κάθε ηθοποιός θα θέλει στο μέλλον να συνεργαστεί μαζί του -υπενθυμίζουμε το Oscar Α’ Γυναικείου Ρόλου που επίσης χάρισε πριν μερικά χρόνια το The Favourite στην Olivia Coleman.
Από κει και πέρα, τα Oscar Καλύτερου Σεναρίου και Πρωτότυπου Σεναρίου μοιράστηκαν ανάμεσα στο Anatomy of a Fall και το American Fiction, φαβορί και τα δύο στις παραπάνω κατηγορίες -με το πρώτο να προέρχεται από τη Γαλλία και να πραγματεύεται με ώριμο, κοφτερό και κυρίως «μη Αμερικάνικο» τρόπο ένα δύσκολο και πολύπλευρο θέμα, το δεύτερο να αποτελεί την κορύφωση μιας μικρής έκπληξης που χτίστηκε τους περασμένους μήνες στις πλάτες της Barbie που φάνταζε το φαβορί όταν πρωτό-ανακοινώθηκαν οι κατηγορίες. Ο Β’ Γυναικείος Ρόλος πήγε δικαιωματικά στην υπέροχη Da'Vine Joy Randolph του The Holdovers – η οποία συγκίνησε τους πάντες με την ευχαριστήρια ερμηνεία της- ενώ αξίζει να σημειωθεί το πόσο ευτυχές υπήρξε το γεγονός της επαναφοράς παλαιότερων νικητών στο να προλογίζουν τον υποψήφιο κάθε κατηγορίας ερμηνείας, με τον Nicolas Cage σε μια εντελώς Nicolas Cage στιγμή να κλέβει την παράσταση στον πρόλογό του για τον Paul Giamatti -ποιος πλέον δεν θέλει διακαώς μια μελλοντική συνεργασία των δύο στην οθόνη;- και την Charlize Theron να προκαλεί γνήσια γέλια με τις ασυναρτησίες της γύρω από την ερμηνεία της Anette Bening.
Στις υπόλοιπες βραβεύσεις, ξεχώρισε η νίκη της ομάδας των ειδικών εφέ του Godzilla Minus One στην αντίστοιχη κατηγορία -μια νίκη που ξεσήκωσε κύματα ενθουσιασμού, τους Guillermo Del Toro και John Carpenter να τιμούν στο twitter με συγκινητικό τρόπο την αναγνώριση του μυθικού Kaiju ως σημαντικό αναπόσπαστο κομμάτι του ευρύτερου σινεμά του φανταστικού- αλλά και εκείνη του Hayao Miyazaki στη κατηγορία του Καλύτερου Animation -έναντι του επίσης εξαιρετικού Spider-man: Across the Spider-Verse- ο οποίος διάλεξε να κλείσει ( ; ) την τεράστια καριέρα του με έναν μοναδικό τρόπο -κάνοντας μια τελική αποτίμηση ζωής με τρόπο που προάγει τη συνέχιση της τέχνης του, εμφυσώντας όλα εκείνα τα ιδανικά που τη σμίλευσαν στην επόμενη γενιά με τρόπο οργανικό και όχι πατρονάροντάς την. Αν κάποιος θέλει να αναζητήσει ηττημένους από την άλλη, αυτό ήταν σίγουρα το Killers of the Flower Moon του Martin Scorsese, το οποίο έφυγε με άδεια χέρια παρά τις 11 υποψηφιότητές του -μια ταινία η οποία επίσης τόλμησε όσο λίγες με την ευθύτητα και την ευαισθησία που επέδειξε απέναντι στους αυτόχθονες κατοίκους της χώρας και την εκμετάλλευση που υπέστησαν.
Αδιαμφισβήτητα όμως, από τις πιο σημαντικές στιγμές – βραβεύσεις της βραδιάς υπήρξε οι βράβευση του Jonathan Glazer με το Oscar Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας για το συγκλονιστικό Zone of Interest, η βράβευση των Tarn Willers και Johnnie Burn με το Best Sound Oscar για την ηχητική συμφωνία φρίκης που έντυσε το προαναφερθέν έργο, καθώς και η βράβευση των Mstyslav Chernov, Michelle Mizner και Raney Aronson-Rath για το 20 Days in Mariupol στη κατηγορία Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Ο Glazer μίλησε ευθέως για τον πόλεμο στη Γάζα και κατά του Ισραήλ -αν και ο ευχαριστήριος λόγος – καταγγελία του ερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως από διαφόρους- ενώ ο σκηνοθέτης του 20 Days in Mariupol Mstyslav Chernov με τη σειρά τους, παραλαμβάνοντας το βραβείο του ευχήθηκε να μην είχε συμβεί ποτέ η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και το ντοκιμαντέρ του να μην είχε υπάρξει ποτέ. Τέλος, αρκετοί από τους stars της βραδιάς εμφανίστηκαν με συμβολικές καρφίτσες για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, κάποιοι δε από αυτούς -όπως τα μέλη του cast του Anatomy of a Fall- φόρεσαν καρφίτσες με την Παλαιστινιακή σημαία στο πέτο. Το πολιτικοποιημένο πρόσωπο της φετινής απονομής ήταν άλλο ένα σημάδι πως οι καιροί προλαβαίνουν τελικά τον θεσμό -ιδίως σε μια χρονιά όπως η φετινή, με απολύσεις ηθοποιών επειδή τόλμησαν να πάρουν θέση κατά του πολέμου και υπέρ της Παλαιστίνης. Θέματα όπως το Black Lives Matter, ο νόμος περί αμβλώσεων και εσχάτως οι διαμαρτυρίες για τον πόλεμο της Γάζας συνεχίζουν να μεταστρέφουν την μετά – Trump Αμερικανική βιομηχανία θεάματος σε κάτι περισσότερο ευαισθητοποιημένο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν – και βραβεύσεις ταινιών όπως οι παραπάνω, αλλά και ταινιών όπως τα Poor Things ή The Anatomy of a Fall ενισχύουν δυναμικά την ελαφρά μεταστροφή των παραδοσιακά συντηρητικών βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, προς μια καλύτερη κατεύθυνση.
Τα highlights όμως της βραδιάς, αναφορικά με αυτή καθαυτή τη διοργάνωση; Έναν χρόνο μετά τον θρίαμβο του RRR στην κατηγορία του Καλύτερου Τραγουδιού και τη ζωντανή εκτέλεση του "Nacho Nacho" που ξεσήκωσε το κοινό των 95ων βραβείων, φέτος το "I’m Just Ken" από την Barbie μπήκε στο πάνθεο των σπουδαιότερων στιγμών του θεσμού -με ένα homage στο Gentlemen Prefer Blondes και έναν Ryan Gosling που παρέα με σύσσωμο το cast των Ken από το Barbie και τη βοήθεια του…Slash, έκανε μέχρι και τα θεμέλια του Dolby Theatre να τρίξουν. Αν συνυπολογίσει κανείς και το "Dance the night" της Dua Lipa που αποτέλεσε το επίσημο μουσικό χαλί των βραβείων, είναι απορίας άξιο πως η Ακαδημία- στη μοναδική της ηχηρή «παραφωνία» φέτος- αποφάσισε να δώσει το Oscar σε ένα τραγούδι της Billie Elish -πάλι για το Barbie- που ξεχνιέται το δευτερόλεπτο μόλις ακουστεί η τελευταία του νότα. Κατά τα άλλα, Arnold Schwarzenegger και Danny DeVito ενώθηκαν εναντίον Michael Keaton στην πιο fun στιγμή απονομής της βραδιάς, o John Mulaney εντυπωσίασε με τις stand up κωμικές του ατάκες κατά την παρουσίαση του Oscar Ήχου, οι περισσότεροι παρουσιαστές ήταν spot on στα, κατά γενική ομολογία, εμπνευσμένα φετινά τους κειμενάκια -με τον Al Pacino στην πιο WTF ανακοίνωση Καλύτερης Ταινίας των τελευταίων ετών- ενώ ο Jimmy Kimmel εδραιώνεται σιγά σιγά ως ένας καλός παρουσιαστής της βραδιάς -και ας μην ήταν πάντα 100% πετυχημένος στο κωμικό του delivery.
Χωρίς λοιπόν μεγάλες εκπλήξεις -πλην της Emma Stone- με έντονο το πολιτικό στοιχείο και με βραβεύσεις ταινιών που αγκάλιασαν την παγκόσμια κινηματογραφική βιομηχανία -και όχι μόνο την εγχώρια, όπως είχε αστειευτεί μερικά χρόνια πριν ο Bong Joon Ho- τα 96α βραβεία Oscars έριξαν αυλαία ως μια από τις πιο ευχάριστες τελετές των τελευταίων ετών. Η τελετή κύλησε χωρίς απρόοπτα -με την Ακαδημία να είναι έξτρα προσεκτική, όπως και πέρυσι, για να μην επαναληφθούν σκηνικά σαν εκείνα του Will Smith με τον Criss Rock- και ανέδειξε μεγάλο νικητή μια larger than life ταινία, το επιστέγασμα της καλλιτεχνικής δεινότητας του κατά γενική ομολογία σημαντικότερου εκπρόσωπου του blockbuster σινεμά των καιρών μας.
Με το βλέμμα στο μέλλον και μια νέα, εντυπωσιακή κινηματογραφική σεζόν στα ξεκινήματά της -στην οποία αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν τα Blitz του Steve McQueen, το Kind of Kindness του Γιώργου Λάνθιμου, τo Bird της Andrea Arnold, το Furiosa του George Miller, το Dune: Part 2 του Dennis Villeneuve, το The End του Joshua Oppenheimer, η νέα Emmanuelle της Audrey Diwan, το Hard Truths του Michael Lee, το μυθικό Megalopolis του Frances Ford Coppola και πάρα πολλές ακόμα ταινίες που συμπληρώνουν, η κάθε μια με τον τρόπο της ένα πολύχρωμο παγκόσμιο φιλμικό παζλ- αναμένουμε και τα 96α βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου να τιμήσουν εκ νέου ένα σινεμά που μεγαλώνει διαρκώς μέσα από τη διαφορετικότητά του.
