Αφού σας ευχηθώ καλή χρονιά και καλά μυαλά για το επόμενο έτος, να καταθέσω κάποιες σκέψεις πριν σας αφήσω με ηρεμία να διαβάσετε τις 25 καλύτερες στιγμές του 2023, όπως τις κατέγραψε ο ταπεινός εγκέφαλος του Επιτρόπου. Η χρονιά που φεύγει ήταν μια κακή χρονιά σε όλα τα επίπεδα, με πολλές και βίαιες δυστυχίες που χάραξαν ακόμα πιο βαθιά αυλάκια στην ελληνική κοινωνία.
Όχι πως περιμένουμε κάτι πιο ευοίωνο για το 2024 αλλά ας μην χάνουμε τις ελπίδες μας. Σε μουσικό επίπεδο, ο κατακερματισμός του ενδιαφέροντος είναι το thing της δεκαετίας που διανύουμε, με αυτό να σημαίνει ΑΠΕΙΡΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ αναγνώρισης για τις μπάντες που εδρεύουν στο underground. Το τι απαιτείται για να γίνει το step up, δεν το γνωρίζω. Επίσης δεν γνωρίζω ακριβώς και τον τρόπο που η αναγνώριση θα μετουσιωθεί σε επιτυχία. Εάν διαθέτετε χρήματα, τέτοιες επαγγελματικές συμβουλές πακετάκι με άλλου είδους υπηρεσίες, μπορείτε να τις αγοράσετε εύκολα πλέον από τα πιο τρελά μέρη. Εγώ παραμένω ένα τρολ του Ίντερνετ επί 7 συναπτά έτη.
Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα, είναι πως η ελληνική σκηνή βράζει. Καλλιτεχνικά και Ψυχολογικά. Για το πρώτο σκέλος, μπορείτε να το διαπιστώσετε εύκολα μέσα από τις λίστες όλων των ελληνικών μέσων. Σε όλα τα είδη μπορείς να βρεις first class products για όλη την οικογένεια. Για το δεύτερο, δεν μπορώ να σας δώσω μια συνολική και ευκρινή εικόνα γιατί θα χρειαστούμε αρκετά παρατηρητήρια (ίσως και δικηγορικά έξοδα) και είναι κάτι που δεν επιθυμώ. Ψυχραιμία και Επιμονή θα συμβουλεύσω όσους είναι στα πρόθυρα της εγκατάλειψης. Η Μουσική στο Κέντρο, άλλωστε.
Αρκετά φλυαρήσαμε. Πάμε στο ψητό, αφού σας προσφέρω το καθιερωμένο recap.
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 200-176
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 175-151
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 150 - 126
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 125 - 101
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 100 - 76
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 75 - 51
Ο Επίτροπος επιλέγει 200 μουσικές στιγμές του 2023: Θέσεις 50 - 26
25. Wolvennest - The Dark Path to The Light
Όταν έσκασε το εξώφυλλο στο timeline μου, λέω «Τι έγινε ρε μλκες, έβγαλε η Μενδώνη δίσκο για τον τύμβο Κάστα, στην Αμφίπολη;;;» Έπεσα αρκετά κοντά, γιατί οι occult δοξασίες των αρχαίων πολιτισμών είναι το γενικό concept της κολλεκτίβας των Wolvennest. Οι Βέλγοι είχαν κεράσει πολύ ωραίο δίσκο και το 2021 (με τίτλο Temple), όμως βελτιώνουν ακόμα περισσότερο την πρόταση τους, γιατί υφαίνουν πιο επιδέξια το μυστικιστικό πέπλο. Σαν γενική περιγραφή θα τους ονόμαζα post dead can dance with Satan metal αν πρέπει να συμπεριλάβω τις περισσότερες υφές που συνθέτουν το The Dark Path to The Light. Πηχτό σκοτάδι και υγρασία μέσα στον ναό, τα τελώνια καραδοκούν πίσω από τις ελάχιστες γωνίες της μουσικής, όσο και αν τα καλεί η Βελγίδα Lisa Gerard, τα μλκσμνα δεν βγαίνουν ποτέ. Άλλωστε εδώ είμαστε για το αρχαίο πνεύμα το αθάνατο, δεν θα εντοπίσετε κάτι extreme όσο και αν ψάξετε, αφού όλοι οι μελωδικοί διάδρομοι καταλήγουν στην ατμόσφαιρα. Μην το ακούσετε βράδυ εάν πιστεύετε στους καλλικάντζαρους.
24. Tomb Mold - The Enduring Spirit
Περιμένουμε κάθε δίσκο των Tomb Mold σαν διψασμένες καμήλες στην έρημο. Οι αξιόλογες death metal κυκλοφορίες είναι άπειρες αλλά ποτέ δεν λες όχι σε μια άρτια τεχνικά (σχεδόν prog) σαπίλα που έχει επιπλέον αρκετές κλασικό χεβιμεταλλάδικες πινελιές. Το The Enduring Spirit είναι ο κομβικός δίσκος της καριέρας τους, το all in για να πάνε σε μεγαλύτερη εταιρεία, για να αλλάξουν επίπεδο. Με το που μπαίνει το πρώτο τάκα τούκα, το πιάνεις πως θα πάει αλλού η φάση. Ο mainman Derrick Vella έκανε πέρσι τα πειραματικά του, με τους επίσης αξιολογότατους Dream Unending και επιστρέφει στην κύρια μπάντα του για να της δώσει το εκτόπισμα που της αξίζει. Πιο κλασικοχεβιμεταλλάδικο songwriting, υποψίες γκρούβας και τίγκα τεχνικά περάσματα για τα πάμπολα nerds της φάσης. Άκουσα κάπου την εντελώς off θεώρηση: «έχετε καταντήσει prog το death μέταλ μας». Τα παράπονα σας στον Chuck και τον Azagthoth μάγκες μου, αυτοί το ξεκίνησαν πρώτοι, ποιοι είμαστε εμείς να το αλλάξουμε. Καλοί και άγιοι οι Entombed αλλά το death metal περιλαμβάνει και εκτελεστικό extremity. Αντί για video clip, πάρτε ένα τρίλεπτο making of και ξεστραβωθείτε.
23. The Chronicles of Father Robin - The Songs & Tales of Airoea
Κλέβω λιγάκι εδώ. Πρόκειται για 3 κυκλοφορίες σε μία. Τα τρία μέρη του συνολικού έργου τιτλοφορούνται ως Βιβλίο I, II και III με το τελευταίο μέρος να σκάει μέσα τον Φεβρουάριο του 2024. Αρκούν όμως τα πρώτα δύο τεύχη για να το χώσουν μέσα στην λίστα των καλύτερων πραγμάτων που ακούσαμε μέσα στην χρονιά. Η σούπερ μπάντα από το Oslo, περιλαμβάνει μέλη από τους Wobbler, τους Tusmørke, τους The Samuel Jackson Five και προφανώς τους τοπικούς prog ήρωες Jordsjø. Άπειρο concept και δισεκατομμύρια μελωδίες για να ανακαλύψεις, ειλικρινά λυπάμαι όποιον πολυάσχολο γοητευτεί από αυτή την κυκλοφορία, θα χρειαστεί να καταναλώσει πολλές πολλές ώρες για να «τελειώσει» το μουσικό RPG αυτό. Εκπληκτική αίσθηση της γενικής έννοιας του prog rock, με τις επιρροές να ξεκινούν στα ‘70s (προφανώς) αλλά να περιλαμβάνουν και νεότερες αναφορές (όπως οι Änglagård, οι Anekdoten και οι White Willow). Συνήθως τα super groups αποτυγχάνουν. Αυτή εδώ η παρέα στήνει το The Songs & Tales of Airoea εδώ και 30 χρόνια και αυτή η πολύχρονη φιλία πάβλα συνεργασία των μελών, αποτυπώνεται πλήρως πάνω στο σώμα του μεγαλεπήβολου έργου.
22. Tresspasser - Αποκάλυψις
Παραμένουμε στις καφρίλες, πετάμε μέχρι την Σουηδία και τους Trespasser. Το Αποκάλυψις album είναι περίπτωση που αναμέναμε αλλά ένα τόσο καλό αποτέλεσμα, δύσκολα το προβλέπαμε. Από θέμα παραγωγής, η μπάντα είναι αλλού και ο μπασαριστός, καθαρός ήχος σε συνδυασμό με τα φωνητικά που έχουν γραφτεί «full μπροστά», δίνουν μια πρωτοφανή αμεσότητα στο υλικό. Κομμάτια σαν τα "The Great Debt Strike" I και II, δεν γράφονται συχνά, ενώ σε παρακαλώ πάτα 2-3 κλικ και τράβα τσέκαρε την μελωδική εξέλιξη του "Holókaustos" για να δεις πως οι At the Gates ζουν ακόμα στα κύτταρα των Σουηδών. Για τους στίχους ας πούμε σύντομα πως η μπάντα φτιάχνει μια γέφυρα ανάμεσα στο (οικονομικό) χρέος και την αμαρτία και τοξοβολεί τα μηνύματα της προς κάθε κατεύθυνση, είτε λέγεσαι κοινωνία είτε λέγεσαι θρησκεία. Αποκάλυψις της χρονιάς οι Σουηδοί (sic) , δίσκος που σε αγκαλιάζει δυνατά και αναπνέει μαζί σου όταν παθαίνεις κρίση πανικού.
21. Fire! Orchestra – Echoes
Λίστα χωρίς τζαζ δεν παίζει, γιατί όπως και να το κάνουμε φίλοι αναγνώστες κλγδ, έχει επιστρέψει για τα καλά η φασούλα. Και δεν θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε από την τελική επιλογή της χρονιάς, μια από τις μεγαλύτερες καψούρες του γράφοντα. Οι Fire! Orchestra από την Νορβηγία παίζουν μπάλα champions league, πριν ξεκινήσει το hype και μας έχουν χαρίσει ήδη σημαντικούς δίσκους για το είδος. Το Echoes συνεχίζει και εμβαθύνει την ματιά της συνεργασίας Mats Gustafsson, Johan Berthling και Andreas Werliin. Στο σχεδόν δίωρο Echoes η ορχήστρα απλώνει τις ιδέες της χωρίς να αγχώνεται για το που θα πάει αυτό. Άλλοτε minimal ατμοσφαιρικά solo, άλλοτε αυτοσχεδιαστικές ομοβροντίες, ο δίσκος καμπυλώνει τις αντοχές του ακροατή και η εμπειρία περνάει πολλές φορές το όριο της αμφιβολίας. Εμένα πάντα μου άρεσαν οι μεγάλες διάρκειες, τα διπλά αλμπουμ, οι φιλόδοξες προσπάθειες. Κουράζομαι δύσκολα, έχω άπειρη υπομονή, το Echoes πετυχαίνει απόλυτα τον σκοπό του να μου εξάψει το ενδιαφέρον να το αναλύσω. Δίνεις χρόνο, επεξεργάζεσαι ξανά και ξανά αυτό που ακούς, όπως όταν διαβάζεις επαναληπτικά μια υπέροχη πρόταση σε ένα καλό βιβλίο. Σημαντικό να ειπωθεί πως το τριπλό βινύλιο έχει αδιανόητο ήχο και πως συμμετέχει σε δύο συνθέσεις ο πανμέγιστος σαξοφωνίστας Joe Mcphee.
20. Eyes – Congratulations
Τα τελευταία χρόνια στις λίστες μου θα βρείτε, σε αρκετά ψηλά θέσεις, δίσκους που έχουν προκύψει μέσα από την σκηνή της Δανίας. Μετά τους HIRAKI το 2021 και τους Kollapse, LLNN το 2022, φέτος έχω τους Eyes ως αγαπημένη μου δουλειά από την Κοπεγχάγη (την οποία και επισκέφτηκα μέσα στο έτος και επιβεβαιώνω πως η μουσική ανθεί σε αυτή την τόσο όμορφη και τακτοποιημένη πόλη). Το hard/metalcore των Eyes αξίζει Συγχαρητήρια και αυτό όχι γιατί τα παιδιά κάνουν κάτι τρομερά διαφορετικό αλλά γιατί κάνουν τα πάντα σωστά. Ενώνουν όλα σημεία αναφοράς τους (Dillinger Escape Plan, Voivod, Burnt by the Sun, Converge κτλ) με ευθείες γραμμές και χωρίς να φοβούνται για το αποτέλεσμα, ό,τι ρίσκο παίρνουν τους βγαίνει. Π.χ. επιλέγουν να μην έχουν pop φωνητικά περάσματα και ταυτόχρονα διατηρούν ένα απόλυτα οργανωμένο χάος στις δομές σαν κανονική rock’n’roll μπάντα, κάνοντας το άκουσμα ταυτόχρονα catchy αλλά και βίαιο ταυτόχρονα. Ξεκίνησε να ακούς την δισκάρα, από το "The City" για να πιάσεις ακριβώς τι εννοώ. Ήδη τους καλούν και παίζουν παντού, μόνο προς τα πάνω έχει για αυτή την μπαντάρα.
19. RVG - Brain Worms
Το φετινό Brain Worms των RVG είναι ένας alt/post-punk/rock’n’roll θρίαμβος που συνεχίζω να ακούω μετά από αρκετούς μήνες. Οι bittersweet μελωδίες (τους αρέσουν οι Echo & The Bunnymen και δεν το κρύβουν) και η στιχουργία που ασχολείται με απλά καθημερινά πράγματα, βάζουν τρελό χέρι στην ψυχολογική σου κατάσταση, στοχεύοντας τόσο σε καταστάσεις που έχασες και αναπολείς αλλά και σε αυτές που ονειρεύεσαι πως θα ήθελες να ζήσεις. Χορός; Check. Εκτόνωση; Check. Προβληματισμοί; Check. Καλαισθησία; Check. Ακόμα και αν θυμίζουν πολλά και διάφορα, η παρουσία της Romy Vager στα φωνητικά (αλλά και στην κιθάρα) αρκεί για να μην λησμονήσεις ποτέ αυτό που ακούς. Κομματάρες όπως τα "Midnight Sun", "Nothing Really Changes", "Squid" διαθέτουν τον δικό τους χαρακτήρα και είναι κρίμα να χαθεί αυτός ο δίσκος μέσα στον σωρό. Καθόλου τυχαίο το γεγονός πως ασχολήθηκε μαζί τους, ο πολύς James Trevascus (Nick Cave & Warren Ellis, The Goon Sax, PJ Harvey) και τους έκανε την παραγωγούλα.
18. Zulu - A New Tomorrow
Το πιανάκι μαζί με το βιολί στα πρώτα δευτερόλεπτα του εναρκτήριου "Africa" δεν έχουν μπει για χαβαλέ. Κόβονται βίαια από την προσφώνηση "Hey Yo!!! It's Zulu in this bitch, what y'all niggas on?"και μετά ξεκίνησε ο καβγάς. «Ποιος μαλώνει με ποιον;» είναι ένα καλό ερώτημα. Το A New Tomorrow θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αχταρμάς, μιας και σχεδόν κάθε γνωστή «μαύρη μουσική] να τσαμπουκαλεύεται με τα πιο «καθαρόαιμα» death και hardcore riffs/growls. Δηλαδή εκεί που μια φωνούλα τραγουδάει γλυκιά soul ή ραπάρει, απότομα ξεπετάγεται ένα κτήνος να φτύνει στίχους, ενώ ένα breakdown ετοιμάζεται να κόψει την ζωή σε κανα δύο που συχνάζουν στο πιτ, ενώ λίγο μετά σκάει ένα σύντομο blastbeat και το pongo πάει σύννεφο. «Και είναι ωραίο αυτό;» θα με ξαναρωτήσεις. Πολλές ερωτήσεις κάνεις και αυτό μου αρέσει. Οι Zulu, με το ντεμπούτο τους, βάζουν δύσκολα στον μέσο ακροατή αυτών των πρωτόγονων μουσικών. Όπου πρωτόγονη μουσική, εννοώ το μέταλ. Όμως κάνουν μουσικό ακτιβισμό και το αποτέλεσμα είναι επαναστατικό. Το που θα φτάσει και το τι θα επηρεάσει, είναι πολύ νωρίς να το προβλέψουμε.
17. The Night Eternal – Fatale
Οι Γερμανοί δεν ξανάρχονται, πάντα εδώ ήταν και όταν παίζουν νοθευμένο χεβιμεταλικό γκοθ ροκ’εν’ρολ, όλα πάνε λίγο καλύτερα για αυτούς, μιας και από καιρό έχουν απωλέσει τις καλλιτεχνικές υψηλές πτήσεις σε πολλά από τα υπό-είδη του μέταλ. Οι The Night Eternal δεν παίζουν αυτό το occult γκραντζα γκρούντζα, με μια τραγουδιάρα να υμνεί τον σατανά, ξηρό πάγο να ατμίζει αέναα και τραγοφολκ στιχουργία. Έχουν τραγουδιάρη που θυμίζει μια Danzig-ικη εκδοχή του Joey Tempest, κιθαριστική ενέργεια που παραπέμπει στους Enforcer και στους Mercyful Fate, ενώ όλα μα όλα τα κομμάτια έχουν από ένα ισχυρό ρεφραίν που σε κάνει να τα θυμάσαι ακαριαία. Ήμουν ανάμεσα στο Fatale και το Sanguivore των Creeper (τσέκαρε εδώ την κομματάρα "Lovers Led Astray") για gothic rock / metal κυκλοφορία της χρονιάς, αμφιταλαντεύτηκα σοβαρά, όμως πήγα με την πιο κατσαπλιάδικη πρόταση, μιας και ο Κρίπουλας σε κάποιες συνθέσεις πήγε να κάνει το κάτι παραπάνω και λίγο με έχασε με την φλυαρία. Οι The Night Eternal κράτησαν τον πήχη χαμηλά, straight to the point heavy metal with a gothic twist, όπως έκαναν πολύ επιτυχημένα, παλιότερα μια τρομερή μπάντα που την έλεγαν In Solitude.
16. Thantifaxath - Hive Mind Narcosis
Πω πω πω πω. ΘΑΝΤΙΦΑΞΑΘ. Βλέπεις το όνομα του group και γεμίζει το στόμα σου. Πατάς play και γεμίζουν και τα ηχεία σου ανίερους ήχους αρχαίων δαιμόνων. Αγνοούσα πλήρως την περιπτωσούλα αυτή και φέτος ήταν η πρώτη μου επαφή με τους μαυροφορεμένους Καναδούς. Το black metal που παίζουν τα παλικάρια είναι παραπάνω από καλομελετημένο και αυτό αποδεικνύεται αν κρίνει κάποιος πως χρειάστηκαν να περάσουν 9 χρόνια από το Sacred White Noise. Οι σουρεαλιστικοί ρυθμοί και οι άπειρες αρμονικές δυσλειτουργίες είναι το thing των Thantifaxath (όποιος ξέρει τι σημαίνει το όνομα της μπάντας, ας ρίξει κανένα τηλέφωνο, κάτι σε θεότητα των Αζτέκων μου κάνει). Το ανηλεές κοπάνημα δεν βγάζει πουθενά, οι κραυγές σε κυκλώνουν, το χάος σε ρουφάει και κάπου εκεί έχεις αρχίσει να αναπολείς τις παλιές καλές μέρες που θεωρούσες τον εαυτό σου ψαγμεντέν και άκουγες Anaal Nathrakh (ακούγονται σαν παιδική χαρά μπροστά τους). Στο Hive Mind Narcosis θα ακούσεις μια abstract εκδοχή εριστικής jazz που έχει σαν σκοπό να διαλύσει κάθε έννοια μελωδίας ή φωτός στο δωμάτιο. Καλά ξεμπερδέματα φιλαράκο, εγώ προειδοποίησα.
15. Urne - A Feast on Sorrow
Οι Λονδρέζοι παρουσιάζουν μια top κυκλοφορία που της αξίζει μια θέση στο πάνθεον των φετινών metal κυκλοφοριών. Οι Urne σε ένα δίκαιο και αξιοκρατικό περιβάλλον θα έπρεπε να κάνουν εξώφυλλα σε μεγάλα περιοδικά, λόγω της κυκλοφορίας του A Feast On Sorrow. Η παραγωγή του γκοτζιραίου (Joe Duplantier) είναι ενδεικτική της κατεύθυνσης που θέλει να έχει η μπάντα, όμως αυτό που κάνουν οι Βρετανοί είναι πολλά πολλά περισσότερα από ένα Gojira clone. Αλλά ακόμα και αν θες να βάλεις benchmarks, ο νέος δίσκος των Urne ποδοπατάει το προπερσινό, μετριούλι Fortitude, γιατί δεν κάνει χρήση κόλπων για να συγκινήσει. Έχει συνθέσεις που βαράνε κατευθείαν καρδιά (ο δίσκος γράφτηκε εν μέσω απωλειών και έχει άπειρη μαυρίλα), έχει μπολίκο thrashος στην διαχείριση της ταχύτητας και το κυριότερο, οι τύποι ξέρουν να γράφουν μεταλ κομματάρες που μπορεί να ακούσει μέγα πλήθος, είτε έχουν σχέση με τον σκληρό ήχο είτε όχι. Το μεγάλο αρνητικό που έχουν είναι πως δεν βρίσκονται σε μια εδραιωμένη σκηνή, μιας και στο UK πετάνε χαρταετό (υπάρχει βελτίωση αλλά ακόμα αργή). Ευτυχώς το τοπικό Metal Hammer τους πήρε χαμπάρι και τους έβαλε στην 13η θέση της λίστας του για το 2023.
14. Harp – Albion
Φίλε αναγνώστη, ας σου ξεκαθαρίσω κάτι, πριν πας παρακάτω. Λατρεύω παθολογικά τους Midlake. Θεωρώ τα album The Trials of Van Occupanther και The Courage of Others ως αριστουργήματα, μνημεία της αμερικάνικης/βρετανικής folk ροκ μουσικής. Ο φροντμαν και φωνάρα της μπάντας, Tim Smith έφυγε από τους Midlake και δεν μας απασχόλησε για 13 χρόνια. Και η μπάντα ξέφτισε σε μεγάλο βαθμό, γιατί έχασε την μισή δύναμη της. Φέτος, ο τύπος κυκλοφορεί το ντεμπούτο σολο αλμπουμ Albion υπό το όχημα των Harp που διατηρεί με την σύζυγο του, Kathi Zung. 12 απόλυτα μεθυστικά τραγούδια βρετανικής φόλκ, μεσαιωνικές αναφορές στην αισθητική, ακουστικές κιθάρες παρούσες ως κύριο σώμα της μουσικής, κάποια σκόρπια πλήκτρα και φλάουτα για γιομισιά και ψηφιακό drumming από μέτριο PC. Γενικά δεν μας ενδιαφέρει τρομερά η ποιότητα της ηχογράφησης, όσο ακούμε αυτήν την γαμημένη βελούδινη φωνή να σκάβει την ψυχή μας με έναν απόλυτα μοναδικό τρόπο. Δεν είναι για όλους η κλάψα αυτή και το κατανοώ απόλυτα, όμως πάντα με αιχμαλώτιζε αυτή η χροιά και δεν μπορώ να το νικήσω.
13. Model / Actriz - Dogsbody
Το Dogsbody album των Model/Actriz είναι ο θρίαμβος της συνεργασίας πειραματισμού και μεθόδων παραγωγής, αφού κάθε τραγούδι είναι και ένα μικρό αυτοτελές έργο τέχνης. Άπειροι μικροί ήχοι μεθοδικά αλληλοσυμπληρώνονται ώστε να σχηματοποιήσουν μεγαλύτερα bulks ήχου, τα οποία όταν μπαίνουν στην σειρά όλα μαζί συνθέτουν τραγουδάκια που τα θυμάσαι (ειδικά αυτό είναι τρομερή μαγκιά). Σαν Tetris δλδ αλλά σε μουσική. Που να είχαν και μια πιο χαρακτηριστική φωνή. Όχι πως χαλάστηκε κανένας από την απουσία τονικότητας αλλά όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες είναι τιγκαρισμένοι στα κόκκινα. Δεν θέλω να είμαι υπερβολικός αλλά νομίζω ότι ακούω μια σύγχρονη εκδοχή των Killing Joke και αυτό με ψήνει ακόμα περισσότερο, γιατί λατρεύω την μπάντα του Jaz. Ίσως το ντεμπούτο της χρονιάς που πέρασε για την rock μουσική.
12. Seven Impale – Summit
Γελάω με όσους νομίζουν πως ακούνε prog metal επειδή τους άρεσαν οι φετινοί δίσκοι των Haken ή των Riverside. Σόρρυ μάγκες, όσο και αν γούσταρα δίσκους όπως το The Mountain ή το Anno Domini High Definition ή το Rapid Eye Movement, για όλες αυτές τις Inside Out μπάντες, η ακμή έχει παρέλθει από καιρού και εδώ και αρκετό καιρό παίζει τρελό αναμάσημα. Πάμε στο Bergen και στους Seven Impale και ελπίζω να μείνετε εδώ μαζί μου. Όταν μιλάμε για prog και για metal, εννοούμε πως η πρώτη ακρόαση πάει σχεδόν χαμένη μέχρι να καταλάβεις τι παίζει. Επειδή οι Νορβηγοί έχαναν πολύ κόσμο στα προηγούμενα 2 αριστουργήματα τους, λόγω των ανισόπεδων δομών, είπαν να σας το κάνουν πιο λιανά. Το Summit είναι μόλις 4 κομμάτια, 10λεπτα και βάλε, που μέσα τους κρύβονται άλλα 3526 κομματάκια τα οποία ζητούν από εσένα να τα ανακαλύψεις. Το σαξόφωνο είναι ακόμα μια φορά το μαγικό στοιχείο που πάει εντελώς αλλού την μουσική τους, όμως αυτή την φορά η εκτεταμένη χρήση φωνητικών και πλήκτρων, δημιουργούν ένα αρκετά πιο εύπεπτο αποτέλεσμα που θεωρώ εντελώς παράλογο να ξενίσει κόσμο που ασχολείται με το είδος.
11. Le Cri du Caire - Le Cri du Caire
O Αντώνης Καλαμούτσος του Rocking.gr τα έγραψε πολύ καλύτερα από όπως θα τα γράψω εγώ, για τον δίσκο αυτό. Διαβάστε τον εδώ. Είναι κρίμα να μπαίνει σε λίστες αυτό το έργο. Είναι μια περίπτωση μόνο του και θεωρώ πως το αδικώ και μόνο που αναφέρομαι σε αυτό, εγώ ένα ταπεινό troll του ίντερνετ. Η φωνή του Αιγύπτιου Abdullah Miniawy σε πρώτο πλάνο, ο Γάλλος σαξοφωνίστας Peter Corser ένα βήμα πιο πίσω και οι Karsten Hochapfel (τσέλο), Erik Truffaz (τρομπέτα) σχεδόν δίπλα τους, συνεργάζονται ώστε να προκύψει ένα απόλυτα minimal jazz έργο, που όμοιο του δύσκολα θα βρεις. Με βασική ιδέα την σπαρακτική ερμηνεία σαν μαύρη πένα να γράφει πάνω στον άσπρο καμβά που δημιουργούν jazz λούπες, είναι ξεκάθαρο πως δεν πρόκειται να ακούσεις μια average τζαζ κυκλοφορία, για να πιεις το ποτό σου. Αυτός ο δίσκος δεν έχει άρωμα. Έχει χρώμα. Είναι γκρι και η ατμόσφαιρα του είναι σκοτεινή, όπως τα βιώματα του ερμηνευτή της. Συγκλονιστικό από το πρώτο μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο.
10. Yussef Dayes - Black Classical Music
O Yussef Dayes είναι ένας από τους ηγέτες της σύγχρονης βρετανικής jazz σκηνής και αυτό δεν το λέω εγώ. Το ομολογούν οι αδιάκοπες συνεργασίες με πραγματικά κάθε γμμν μουσικό του νησιού και όχι μόνο. Χαίρει εκτίμησης από πλήθος καλλιτεχνών και με τον νέο δίσκο του, που τιτλοφορείται Black Classical Music, μας παίρνει το σκαλπ. Ήμουν φαν της πιο pop friendly συνεργασίας του με τον Tom Misch, στο προ 3ετίας What Kinda Music album, το οποίο πήγε τραίνο. Αυτή την φορά η φάση είναι εντελώς διαφορετική. Μιλάμε για 18+1 συνθέσεις, ωδή στην “μαύρη μουσική”, όπως και αν την φαντάζεστε. Ναι, έχει και hip hop beats και afrobeat και soul και jazz και funk και ό,τι στο μπούτσο θες έχει, αρκεί να έχεις τα άντερα, την υπομονή και την διάθεση να ακούσεις έναν από τους δίσκους της χρονιάς. Βαρέσαμε προσοχή σε κάθε νότα, μάγκες μου, εδώ. Η πληροφορία είναι αρκετή (74 λεπτά όλη η διάρκεια) και προτείνω όσους έχουν πιεσμένο time span ακρόασης να κόψουν την διαδικασία σε 3 μέρη, ώστε να μην χαθεί η μαγεία. Συνθέσεις σαν το "Turquoise Galaxy" δεν προκύπτει κάθε μέρα.
9. healthyliving - Songs of Abundance, Psalms of Grief
Η σύμπραξη 3 μελών από τις μπάντες Ashenspire, Falloch, Maud the Moth δημιούργησε ένα πρωτοφανές στο Songs of Abundance, Psalms of Grief μείγμα alt rock και doom metal, που είναι σίγουρο πως θα ενθουσιάσει όσους πέρσι κατεβάσαμε βρακιά στους Messa. Η φωνή της Amaya López-Carromero είναι από άλλο πλανήτη και όλες οι συνθέσεις είναι γλυκόπιοτες σαν το πιο καλό κρασί. Το τρίο από το Εδιμβούργο χειρίζεται άψογα την δυναμική που μπορεί να κρύβει η αργή μουσική, όταν υπάρχουν οι επιρροές να αναδείξουν τις αρετές. Η μπάντα ξέρει να παίζει soul, είναι πασιφανές όταν π.χ. ακούς το εκπληκτικό "Back to Back", που μόνο η Amy Winehouse δεν σηκώθηκε από τον τάφο να τραγουδήσει την κομματάρα. Καθόλου τυχαία η αναφορά στην μακαρίτισσα. Οι κόσμοι ενώνονται όταν υπάρχουν αυτοί οι larger than life καλλιτέχνες και είμαι σίγουρος πως στο πίσω μέρος του μυαλού της υπέροχης Amaya, βρίσκεται η Amy. Δίσκος που μπορούν να ακούσουν και να αποθεώσουν όλοι, μεταλλάδες ή όχι μεταλλάδες.
8. Mondo Drag - Through the Hourglass
Η φασαία επιλογή της χρονιάς, έχει σαν σκοπό να αναδείξει την μεγάλη αλήθεια που έφερε στο φως η Επιτροπή. Το ότι οι Σάμπαθ παίζουν τζαζ. Και αν οι Mondo Drag έχουν σαν μέγιστη επιρροή τους Σάμπαθ, τους Hawkwind, τους Pink Floyd τότε και αυτοί σίγουρα παίζουν τζαζ. Το χέβι ροκ των Mondo Drag πάντα ήταν 5-6 σκάλες πιο ενδιαφέρον από το μέσο χέβι ροκ που παίζουν τα παιδιά με τα τρίφυλλα στα εξώφυλλα. Kraut / psych / prog σφήνες είναι ο τρόπος των Καλιφορνέζων, που παρέα με τα ασήκωτα riffs θα ακούσεις «κύκλους» από πλήκτρα και παραμορφωμένα σολίδια και όλα μαζί θα έρθουν και θα σκάσουν μέσα στο μυαλό σου σαν ατομική βόμβα. Έξι συνθέσεις που δεν φλυαρούν, παίρνουν τον χρόνο τους για να εξελίξουν μια ιδέα και με κομβικές προσθήκες να την κάνουν να μπει κάτω από το δέρμα σου. Ουκ ολίγες ανατριχίλες και για να συμβεί σε μένα αυτό, πρέπει να συντρέχουν πολλοί και σημαντικοί λόγοι, όπως το Death in Spring. Πήραν την σκυτάλη από τους Motorpsycho και ελπίζουμε για ακόμα καλύτερα στο μέλλον.
7. The Ironsides – Changing Light
Στο Bay Area δεν φτιάχνουν μόνο καλό θρας και ντεθ μέταλ. Οι The Ironsides μπορεί να έχουν όνομα που παραπέμπει σε μεταλ μπάντα, όμως παίζουν σινεματική psych soul με ορχήστρες και ‘60s jazz και σπέρνουν. Με επιρροές από την ιταλική παραγωγή σινεματικών scores (Piero Piccioni) αλλά και με αρκετές rock’n’roll oldies (μέχρι και surf) πινελιές για την τσαχπινιά τους εγχειρήματος, οι τύποι καταφέρνουν και σε παίρνουν ευγενικά από το χέρι και σε πετάνε μέσα στην χρονοκάψουλα και σε πάνε πίσω στον χρόνο, σε έναν κόσμο που έχουμε γνωρίσει μόνο από ασπρόμαυρες ταινίες. Το πόσο πειστικοί είναι στο Changing Light, θεωρώ πως δεν απαιτείται να καταγραφεί, για να βλέπετε τον δίσκο εδώ. Τέτοια πλάκα έχω να πάθω από το Rome του Danger Mouse με τον Daniele Luppi, το οποίο είχε μια αντίστοιχης ποιότητας, κατεύθυνση. Να σημειωθεί πως το υλικό είναι αποκλειστικά instrumental και πως οι ηχογραφήσεις είναι υπέροχες (προτιμήστε το βινύλιο, προφανώς) και ό,τι ακούτε είναι πέρα για πέρα αληθινό και όχι μια AI generated μλκία που από δω και πέρα θα αντικαταστήσει όλα αυτά τα oldies εγχειρήματα.
6. Triumpher - Storm of the Walls
Φέτος ήταν μια χρονιά που θα μείνει στην ιστορία του ελληνικού μέταλ, ως το έτος κυκλοφορίας κάποιων εκ των σημαντικότερων δίσκων του ιδιώματος. Γενικά. Όχι μόνο του εγχώριου. Οι φίλοι μανογοράδες, έχουν να ακούσουν καλό δίσκο από την μπάντα που αγαπάνε εδώ και 20-30 χρόνια. Και τι τους προσφέρουν οι Triumpher θα με ρωτήσετε. Καταρχήν μια μπάντα σαν τους Triumpher δεν προσφέρει. Έρχεται και παίρνει με το έτσι θέλω, το ενδιαφέρον σου και αφού σε αφήσει μλκα με τις εκτελεστικές δυνατότητες του μεταλ που παίζει, σου καρφώνει και 5-6-7-8-50 ξέρω γω από τα πιο επικά μουσικά moments που θα ζήσεις στην μίζερη ζωή σου. Και ναι, έχει σαν βασική επιρροή τους Manowar, τους οποίους υποτίθεται εμείς μισούμε, εσείς αγαπάτε κτλ κτλ κτλ, ξέρουμε όλοι σε ποια πλευρά είμαστε, καλό είναι να βρείτε εσείς σε ποια πλευρά θέλετε να είστε όταν οι Triumpher αρχίσουν να ανεβαίνουν τους Τοίχους. Εάν αυτό ήταν το ανώριμο ντεμπούτο, φοβάμαι τρομερά για το τι θα σκάσει πάνω μας, στο δεύτερο (και πιο καλομελετημένο) αλμπουμ. Προσδεθείτε.
5. Ulthar - Anthronomicon / Helionomicon
Πάλι κλέβω λιγάκι. Και είναι άδικο για τους υπόλοιπους αλλά αυτός είμαι, δεν ενοχλώ κανέναν. Οι Ulthar είναι μια από τις πιο σημαντικές περιπτώσεις του death metal, ένα πραγματικό κτήνος που βρυχάται μέσα από το underground. Και ήδη με 2 δισκάρες στο παλμαρέ τους, είπαν φέτος να μας πυροβολήσουν δις. Το Anthronomicon είχε 8 τραγούδια βίαιης μουσικής, ενώ το Helionomicon περιλαμβάνει μόνο 2 συνθέσεις περίπου 20λεπτης διάρκειας έκαστο, τα οποία κινούνται σε πιο ατμοσφαιρικές οδούς (αν και το extremity δεν λείπει ούτε από εκεί). Αντιλαμβανόμαστε όλοι, πως το έργο είναι ακόμα ζωντανό. Ακόμα και σήμερα, σχεδόν 10 μήνες από την κυκλοφορία, όσο ξανακούω την μουσική εκεί μέσα, ανακαλύπτω συνεχώς πράγματα που είχα ξεχάσει πως υπάρχουν. Πολύ συμπυκνωμένη μουσική, το extreme metal στην πιο extreme εκδοχή του (από άποψη πληροφορίας) με κάθε κομμάτι να είναι σαν μαθηματική εξίσωση γραμμένη από λαβκραφτικό εξωγήινο ον, το οποίο είναι τσαντισμένο με κάτι ασαφές. Πλήρως ασαφής είναι και η συμβουλή μου για το πως θα απολαύσετε αυτόν τον διπλό δίσκο. Απλά παίξτε τον δυνατά. Τον δίσκο.
4. Monica Roscher Bigband - Witchy Activities and the Maple Death
18 μουσικοί με μπροστάρισα την κιθαρίστρια, τραγουδίστρια και συνθέτη Monica Roscher, με έδρα την Γερμανία, που παίζουν math rock, prog-jazz και avant electro pop. Καλά κρασιά. Παίζουν ό,τι γουστάρουν. Και τι μπορεί να πάει στραβά σε όλο αυτό; Τα πάντα είναι η προφανής απάντηση, όμως ευτυχώς για όλους μας, το Witchy Activities and the Maple Death είναι ένας εκπληκτικός δίσκος, με πρωτοφανή πλουραλισμό και ανεξάντλητες ιδέες. Φωτεινός δίσκος, αισιόδοξος, με χρώματα και πολλές υφές, που χαίρεσαι να τον ακούς για να φτιάχνεις την διάθεση σου. Η Monika (όχι η δικιά μας, η Γερμανίδα) χρησιμοποιεί την math ρυθμολογία για να φτιάχνει διακεκομμένες παύσεις, που προκαλούν μικροδονήσεις στο εγκεφαλικό σου σύστημα. Το έχουν κάνει και οι Leprous, τρομερή φασούλα. Όλος ο δίσκος κάνει χρήση αυτού του κόλπου, μετά τα πρώτα 10 λεπτά, μπορείς σχεδόν να το χορέψεις όλο αυτό το ντάπα ντούπα. Όταν μπαίνουν τα πνευστά, τα ανατολίτικα, τα post/psych κιθαριστικά θέματα, τα κοντρα μπάσο solo, τα τα τα τα τα ταταρατατα, μιλάμε δεν σταματάει να προσθέτει μικρές μλκίες σε κάθε μα κάθε σύνθεση ώστε να μην κουράσει τον ακροατή. Κάθε τραγούδι και μια πρόκληση. Αυτούς θεωρώ εγώ καλούς δίσκους, άξιους προς ακρόαση.
3. Dødheimsgard - Black Medium Current
Δύσκολα μια μπάντα που άκμασε στα ‘90s θα βρεθεί τόσο ψηλά σε λίστα μου, εν έτει 2023. Οι Dødheimsgard ήταν από τις μπάντες που δημιούργησαν το black metal, με δίσκους όπως το Kronet Til Konge και προφανώς το 666 International. Μετά από αυτά βέβαια, πρόσφεραν μια ακόμα σημαντική αναπνοή σε ένα ιδίωμα που βάλτωσε (πρόσκαιρα). Το Supevillain Outcast είναι ένας από τους αγαπημένους δίσκους μου για την δύσκολη (για το black metal) δεκαετία των ‘10s. Το A Umbra Omega μου άρεσε πολύ όμως πλέον το θεωρώ ως δίσκο γέφυρα για το αριστούργημα που ακούει στο όνομα Black Medium Current. Με αφετηρία το black metal, η μουσική των DHG πετάει πάνω από διάφορα είδη και επιστρέφει στο bm. Η διαδρομή σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις, δεν είχε κάποιο σκοπό. Έχει γίνει πλέον κτήμα των Νορβηγών ο πειραματισμός. Έχω την εντύπωση πως απλά ενσωματώνουν εμπειρίες, ήχους, δεν ενδιαφέρονται καν για το τι θα αρέσει ή για το αν ταιριάζει. Πάρε για παράδειγμα το "Interstellar Nexus" και το ξερόμπιτο που διαχέεται σε όλο το κομμάτι. Ψυχρό και πένθιμο, σχεδόν βλέπεις χασισωμένους σκελετούς να χορεύουν breakdance σε αυτό το psychotic gothic rock αριστούργημα.
2. Poison Ruïn - Härvest
Είμαι σίγουρος πως το ανυποψίαστο κλγδ που θα πατήσει κλικ και θα ξεπηδήσει το "Pinnacle of Ecstasy" (το πρώτο κομμάτι του Härvest) από τα ηχεία, θα μου ρίξει αρχικά μια ξεγυρισμένη χρστπνγια. Την δέχομαι. Όχι δεν πρότεινα demo. Αυτό είναι το δεύτερο καλύτερο αλμπουμ του 2023 για μένα. Και επίσης θέλω να ξέρεις πως λατρεύω τους Motörhead. Πιθανότητα και οι Poison Ruïn. Και ένιωσα σαν να ακούω τους Motorhead όταν έσκαγαν το Overkill στην ανθρωπότητα. Άγριο, πρωτόλειο, ακραία πολιτικοποιημένο, ένας πανκ δίσκος που χρειαζόταν η σκηνή, η νεολαία, το μέταλ, όλοι χρειαζόμασταν έναν δίσκο όπως το Härvest. H lo-fi αισθητική, το κίτρινο με το μαύρο, το δρεπάνι και η στολή του ιππότη, οι Stooges με τους Celtic Frost, το proto metal είναι κάποια από τα πράγματα που θα βρεις μέσα στην μουσική των Αμερικανών. Ένα μοναδικό έργο τέχνης που μπορείτε να ακούσετε παρέα με τα δύο αλμπουμ των Mystras (που επίσης έχω εκθειάσει και βάλει στις πιο ψηλές θέσεις των λιστών μου) για να αντιληφθείτε τόσο τις πολιτικές προεκτάσεις των concept που πραγματεύονται όσο και την κοινή αντίληψη περί ήχου. Παίρνει κεφάλια και δεν το λέω ειρωνικά ή χαβαλέ.
1. Sacred Outcry - Towers of Gold
Τελειώσαμε και για φέτος. Η ανακούφιση ενώ γράφω αυτές τις γραμμές είναι μοναδική. Παλεύω περισσότερο από μήνα, για να σας δώσω μια συνολική εικόνα της σχέσης μου με την φετινή χρονιά και ελπίζω να περάσατε τόσο ωραία όσο εγχαχαχαχαχα. Και μετά από αυτό το προοίμιο, πρέπει να γράψω καλά λόγια για τον καλύτερο δίσκο του 2023. Νομίζω τα δεκάρια που πέφτουν βροχή σε όλη την υφήλιο το μαρτυρούν, δεν έχω κάτι να προσθέσω, αφού ήδη αρκετά πριν προκύψουν οι βαθμολογίες είχα τοποθετηθεί απόλυτα θετικά για κάθε γαμημένη νότα του Towers of Gold. «Μα κοτζάμ Επίτροπος να έχεις για Νούμερο 1 έναν καθαρόαιμο power metal δίσκο;;;;» είναι μια πρώτη αντίδραση που αναμένω. Φανταστείτε πόσο καλό είναι το αλμπουμ, που με υποχρεώνει ουσιαστικά να το βάλω σε αυτήν την θέση ρε μάγκες, είναι η απάντηση. Οι μουσικές καταβολές μου ως ακροατής σε συνδυασμό με την καθημερινή ενασχόληση μου με τα του μέταλ (και ίσως η συνεχιζόμενη σχέση που διατηρώ με τα RPG και την fantasy θεματολογία) με συνδέουν με τον δίσκο, με τις μελωδίες του, με την ταξιδιάρικη αύρα του, με τις απίστευτες τσιρίδες του Daniel Heiman, με την πανέξυπνη στιχουργία ( ο δίσκος αποκτά μια εντελώς διαφορετική υπόσταση αν κάνεις την ακρόαση διαβάζοντας τους στίχους λέξη προς λέξη), με το φιλοσοφικό concept, με την θετική αύρα των συντελεστών του, με την μερακλίδικη προσέγγιση της εταιρείας που τους τρέχει, με την μη πλαστική ηχογράφηση του πιο καλού χέβι μέταλ που κυκλοφόρησε μέσα στην χρονιά. Το χρυσάφι είναι δίπλα μας και δεν χρειάστηκε καν να το ψάξουμε για να το εντοπίσουμε. 10 στα 10 και από μένα.
