Για το καλοκαίρι του 2019, ο συναυλιακός προορισμός ήταν ξεκάθαρα η ευρύτερη περιοχή στο Δέλτα του Φαλήρου. Από τη μία, το 5o Summer Nostos Festival του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος συγκέντρωσε 280.000 άτομα· από την άλλη, η Πλατεία Νερού έγινε σημείο συνάντησης για τους μουσικόφιλους χάρη στις 9 συνολικά ημέρες του Release Athens Festival, τη συναυλία του Κωστή Μαραβέγια και το επερχόμενο Ejekt Festival. Πηγαίνοντας έτσι στην Πλατεία Νερού για τη φεστιβαλική ημέρα των Disturbed, όλα ήταν γνώριμα: η καβάτζα για το παρκάρισμα, το καλωσόρισμα στην είσοδο με την προσφορά αναψυκτικών, το γρήγορο πέρασμα από τα περίπτερα των χορηγών, οι πρώτες εκτιμήσεις για την προσέλευση.
Το πρώτο που παρατηρούσες την Κυριακή ήταν ότι ο κόσμος στις 17.30 ήταν αισθητά περισσότερος από τον αντίστοιχο της ημέρας των Alice In Chains. Κατά δεύτερον, ξεχώριζες ξεκάθαρα τις ηλικίες από τα μπλουζάκια που φορούσαν: Anthrax για τους 40άρηδες με τα μακριά, γκρίζα μαλλιά (όσοι τουλάχιστον τα έχουν κρατήσει), Disturbed για τους πιτσιρικάδες.
Μέχρι όμως να δούμε αμφότερους, μεσολαβούσαν 3 ελληνικά συγκροτήματα. Πρώτοι ανέβηκαν στη σκηνή οι Breath After Coma με το '00s garage rock revival τους. Πάλι θα γράψουμε το κλισέ «είχαν τον άχαρο ρόλο να ζεστάνουν το κοινό», μα είναι αλήθεια. Ο ήλιος έκαιγε αρκετά εκείνη την ώρα, αλλά οι Breath After Coma, απτόητοι, κατόρθωσαν στα 30 λεπτά που είχαν στη διάθεση τους να μας παίξουν τραγούδια σαν τα “I, Τhe Animal”, και “Fool”, τιμώντας τόσο το ντεμπούτο τους Leaders (2017), όσο και το πρόσφατο Woke Up In Babel (2019). Είπαμε, είχαν δύσκολο έργο. Αλλά τα κατάφεραν.
Όλα ήταν έτοιμα στη συνέχεια για τους Need, όμως από τα video wall είδαμε να προβάλλεται το “Nema” των Mother Of Millions, καθώς το γκρουπ θέλησε πριν ξεκινήσει να τιμήσει τη μνήμη του Μάκη Τσαμκόσογλου, που πέθανε πρόσφατα. Ήταν μια συγκινητική στιγμή, η οποία «βάρυνε» αρκετά το κλίμα στην Πλατεία Νερού. Κατά τα λοιπά, υπήρχαν άτομα ανάμεσα στο κοινό που ήθελαν το αθηναϊκό συγκρότημα σε υψηλότερη θέση στο line-up της βραδιάς, επικαλούμενοι τα πολλά live χιλιόμετρά τους και τις περιοδείες τους στο εξωτερικό. Εγώ πάντως πιστεύω ότι οι Need θα ταίριαζαν περισσότερο να ανοίξουν τους Dream Theater ή σε συναυλίες των Pain Οf Salvation και Fates Warning, οι οποίοι έχουν παίξει μαζί τους στην Ελλάδα.
Με τη δουλειά πάντως που έχουν ρίξει οι Need, υπήρχε και δικό τους κοινό στην Πλατεία Νερού, αρκετά ενθουσιώδες μάλιστα. Είναι γνωστό ότι έχουν μεγάλα σε διάρκεια τραγούδια –αποκορύφωμα το 18άλεπτο "Orvam”, με το οποίο ολοκλήρωσαν το 45άλεπτο set τους. Εάν λοιπόν δεν είσαι εξοικειωμένος με το υλικό τους, μπορεί κάπου να κουραστείς. Μία ακόμη έντονη συναισθηματική στιγμή ήταν όταν έπαιξαν το "Mother Madness" αναφερόμενοι και πάλι στον Μάκη Τσαμκόσογλου, στον οποίον και αφιέρωσαν γενικότερα την εμφάνισή τους στο Release Athens 2019. Στη σελίδα τους στο Facebook την περιέγραψαν ως την πιο «emotionally charged» συναυλία που έχουν δώσει. Συμφωνώ και επαυξάνω.
Πριν από χρόνια, σε μια συναυλία των Opeth στην οποία είχα παρευρεθεί, ο Mikael Åkerfeldt ανέφερε ότι, κατά τη γνώμη του, τα live τους πρέπει να είναι ένα κεφαλαίο V: να ξεκινάνε δηλαδή δυναμικά, να πέφτουν στη συνέχεια, για να ανέβουν πάλι στο τέλος. Μετά λοιπόν την εμφάνιση των Need –για τους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω– ένιωθα ότι βρισκόμουν στο κάτω σημείο του V· χρειαζόμουν κάτι δυναμικό για να «ανέβω».
Tο συγκρότημα που ακολούθησε επί σκηνής ήταν οι hard & heavy SiXforNine, οι οποίοι έχουν παίξει στο παρελθόν support στους Monster Magnet, Spiritual Beggars, Fates Warning, Gus G. και Leprous. Στο μικρόφωνο βρίσκεται ο Fotis Benardo, ντράμερ των Septic Flesh, που έδειχνε ιδιαίτερα άνετος στον ρόλο του frontman. Θα έλεγα μάλιστα ότι παραήταν άνετος, αν και το λεκτικό παιχνίδι που έκανε με το κοινό όταν ρώτησε εάν έχουμε έρθει για τους Disturbed ή τους Anthrax –με τον ίδιο να λέει περιπαικτικά ότι και αυτοί για τους Anthrax είχαν έρθει– θα μπορούσε να λείπει. Με ιδιαίτερη πάντως όρεξη και ενέργεια, μας ενημέρωσαν ότι το νέο τους άλμπουμ Parallel Universe θα κυκλοφορήσει αρχές Αυγούστου, ενώ δεν παρέλειψαν κι εκείνοι να αναφερθούν στον Μάκη Τσαμκόσογλου, με την προτροπή να προσέχουμε αυτούς που αγαπάμε.
Η προσθήκη των Anthrax στην 9η ημέρα του Release Athens 2019, ήταν πολύ ευχάριστη: σωστά τους έβαλαν οι διοργανωτές στο πλαίσιο του φετινού φεστιβάλ, καθώς θυμόμαστε ότι την πρώτη φορά που έπαιξαν headliners στην Ελλάδα, πρέπει να είχαμε πάει 600 άτομα. Όλα ήταν έτοιμα για την εμφάνισή τους λίγο μετά την κάθοδο των SiXforNine από τη σκηνή, όταν από τα ηχεία ακούστηκε το “Number Of The Beast”· αμέσως, το μυαλό μου πήγε στην περσινή συναυλία των Iron Maiden στη χώρα μας. Για να μας ανεβάσουν δε ακόμη περισσότερο, οι Anthrax βγήκαν παίζοντας την εισαγωγή του “Cowboys From Hell” (των Pantera), η οποία έδωσε πάσα στο “Caught In A Mosh”, μετατρέποντας αμέσως το set τους σε διαρκές metal party, που περιλάμβανε τα πάντα. Καπνογόνα/πυρσοί από το κοινό, «ξύλο» και mosh pits από τους φανατικούς, αλλά κι ένα τεράστιο χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπο των Anthrax, ειδικότερα στη μορφή Scott Ian.
Όχι ότι οι υπόλοιποι πήγαν πίσω, με τον Joey Belladonna να ξέρει πότε να κάνει λίγο κράτει όταν έπρεπε να προστατεύσει τη φωνή του, πότε να προβαίνει στις περίφημες γκριμάτσες του και πότε να «οργώνει» τη σκηνή. Καθώς είχαν στη διάθεσή τους 90 λεπτά, οι Antrhax διάλεξαν τα τραγούδια που παίζουν σε headliner εμφανίσεις, κι έτσι είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε μεταξύ άλλων τα “Madhouse”, “Antisocial” και “Efilnikufesin (N.F.L.)” –γενικότερα τα 1980 είχαν την τιμητική τους. Για το τέλος, τι άλλο; Το “Indians”, με τον Scott Ian να μας παροτρύνει, ώστε την ώρα που θα ακουγόταν o στίχος «war dance», να συμβεί ο απαραίτητος χαμός· όπως και φυσικά έγινε.
Την ώρα που τελείωναν με το “Indians” βάζοντας και πάλι μια τζούρα από το “Cowboys From Hell”, είχαμε πυροτεχνήματα στον ουρανό από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τα οποία σηματοδότησαν τη λήξη του Summer Nostos Festival 2019. Οι Anthrax τα υποδέχτηκαν κάπως αμήχανα, με μια έκφραση στα πρόσωπά τους τύπου «εμ, δεν είναι δικά μας αυτά, αλλά είναι γαμάτα». Ο λαλίστατος δε Scott Ian μας ανέφερε ότι ήταν η καλύτερη εμφάνισή τους στη χώρα μας. Όντως, ήταν…
{youtube}Eh6L8do7bcM{/youtube}
Το τέλος της εμφάνισης των Anthrax έφερε και τη μετατόπιση του κοινού, που πρέπει να ήταν πάνω από 8.500 άτομα: οι μικρότεροι έπιασαν κάγκελο, οι μεγαλύτεροι έκαναν ένα βήμα πίσω, για να δουν έστω και από περιέργεια τους Disturbed. Ανάμεσα στον κόσμο διακρίνονταν εντωμεταξύ και οικογένειες με μικρά παιδιά, οπότε σίγουρα υπήρχε και ένα ποσοστό που έμαθε τους Αμερικανούς από τη διασκευή τους στο “Sound Of Silence” των Simon & Garfunkel –και ήρθε στην Πλατεία Νερού για να το ακούσει από κοντά. To μέγεθος που έχει το γκρουπ στις Η.Π.Α. είναι μεγάλο. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι πέντε σερί δίσκοι τους έχουν φτάσει στο #1 των πανεθνικών charts, κάτι που μόνο οι Metallica και οι Dave Matthews Band έχουν καταφέρει. Για τα δεδομένα της Ελλάδας και την όχι και την καλύτερη γνώμη που έχουν οι παλιότεροι μεταλλάδες για εκείνους, πιστεύω ότι μάζεψαν ένα ικανοποιητικό πλήθος. Δεν είμαι ωστόσο σίγουρος εάν φτάνει για να τους φέρει ξανά στην Ελλάδα, σύντομα.
Ένα πεντάλεπτο εισαγωγικό video μας δείχνει τους Disturbed να παίζουν live σε διάφορες φάσεις της καριέρας τους, ανάμεσα σε μηνύματα τύπου «when music is the weapon, we must evolve». Με το που τελείωσε, τους είδαμε επί σκηνής, να ξεκινούν με το “Are You Ready?” από το τελευταίο τους άλμπουμ Evolution (2018)· και από τη μία παρατηρούσες τον κόσμο να «ταρακουνιέται», από την άλλη εντοπίζονταν –όπως και στους Alice In Chains, κάποιες μέρες πριν– προβλήματα στον ήχο. Θα έλεγα ότι υπήρχε ένα μπούκωμα, με αποτέλεσμα σε σημεία να ακούς καθαρά και σε άλλα όχι. Όμως η μουσική των Disturbed διαθέτει το απαραίτητο groove, κι έτσι δεν σε πειράζει (τόσο) εάν ορισμένες λεπτομέρειες δεν τις ακούς καθαρά.
Στην αρχή, ο David Draiman φορούσε μια καπαρντίνα, την οποία γρήγορα κατόπιν έβγαλε. Και ενώ τον έβλεπες να περπατάει δεξιά-αριστερά με νωχελικά βήματα (σε αντίθεση με τον 60άχρονο Joey Belladonna λίγο πριν, που «όργωνε» τη σκηνή), είχε τον αέρα και την επιβλητικότητα ενός μεγάλου frontman, που μπορεί να ξεσηκώσει με άνεση το κοινό. Μια σειρά από τραγούδια όπως τα “Prayer” και “Stupify” έγιναν δεκτά με εμφανή ευχαρίστηση από την «πλατεία», πριν ακούσουμε τον Dan Donegan να παίζει στην κιθάρα την εισαγωγή από το “Land Of Confusion” των Genesis, με το βιντεοκλίπ να προβάλλεται παράλληλα στο video wall, κάνοντας την εμπειρία ακόμα πιο απολαυστική. Ο κάθε οπαδός των Disturbed, τώρα, έχει κι ένα προσωπικό αγαπημένο, πέρα των μεγάλων επιτυχιών –με αποτέλεσμα οι διπλανοί μου στην Πλατεία Νερού να χτυπιούνται με το “Ten Thousand Fists” κι εγώ με το “The Game”, που είχα ξεχάσει πόσο τραγουδάρα είναι.
Στην κριτική για το Evolution (δείτε εδώ) είχα γράψει ότι το "A Reason To Fight" είναι γραμμένο για όλους τους «δαίμονες» που μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιος. Μετά λοιπόν από ένα σύντομο λογύδριο του Draiman για το θέμα, μας ζήτησε να μην ντραπούμε και να σηκώσουμε το χέρι εάν αντιμετωπίζουμε ή έχουμε αντιμετωπίσει «δαίμονες» στη ζωή μας. Τα χέρια που σηκώθηκαν ήταν πάρα πολλά· και δημιούργησαν κλίμα για το “Hold On To Memories” αμέσως μετά, με το video wall να μας δείχνει ένα κολάζ φωτογραφιών των Disturbed με τις οικογένειές τους και με φίλους τους μουσικούς –ανάμεσά τους διακρίναμε τους Ozzy Osbourne, Slash, James Hetfield, Vinnie Paul, Dimebag Darrell, Chester Bennington, Chris Cornell κ.ά. Όχι ότι έχει περισσότερη σημασία, αλλά το μεγαλύτερο χειροκρότημα έπεσε όταν εμφανίστηκε η φωτογραφία του Bennington.
Καθώς είχαμε πέσει ψυχολογικά, η εισαγωγή του “Indestructible” μας ξύπνησε και με το παραπάνω, ενώ λίγο μετά είχε έρθει η ώρα γι' αυτό που περίμενε αρκετός κόσμος. Στη σκηνή ένα πιάνο, τσέλο και βιολί και “The Sound Of Silence” με τον Dan Donegan να παίζει το πιάνο και δύο κυρίες να αναλαμβάνουν τα έγχορδα. Μια μαγική στιγμή, την οποία η πλειονότητα του κόσμου αποθανάτισε στο κινητό. Μιλώντας για κινητά, μας ζήτησε ο Draiman την ώρα που θα ακούμε τη λέξη «light» στο επόμενο τραγούδι “The Light”) να φωτίζουμε τον χώρο με αναπτήρες (εάν μιλούσε πριν από 20 χρόνια) και με τα κινητά μας. Κι έτσι έγινε.
Κάπου εκεί πήρα χαμπάρι ότι η συναυλία πλησιάζει προς φινάλε, καθώς το “The Light” είναι συνήθως από τα 3 τελευταία τραγούδια που παίζουν. Όμως οι Disturbed δεν μας καληνύχτισαν στο ενδιάμεσο για να επιστρέψουν για encore, αλλά έπαιξαν σερί το “Stricken”, αφήνοντας τη μεγάλη ώρα του live –δηλαδή το «οhh wah ah ah» για κλείσιμο. Νομίζω ότι το βίντεο που υπάρχει στο τέλος του κειμένου αποτυπώνει το τι έγινε στο “Down With The Sickness”, με το οποίο και ολοκληρώθηκε τόσο η πρώτη συναυλία των Αμερικανών στην Ελλάδα, όσο και το φετινό Release Athens.
Είχα γράψει (εδώ) ότι τη συναυλία των Alice In Chains στο Release Athens 2019 δεν την ευχαριστήθηκα όσο παλιότερες και θα την προτιμούσα σε έναν κλειστό χώρο. Το ακριβώς αντίθετο συνέβη με τους Disturbed. Ήταν live κομμένο και ραμμένο για μεγάλη, υπαίθρια σκηνή, με τα video wall, τα συναυλιακά τραγούδια, και την ανάλογη απόδοση εκ μέρους του συγκροτήματος. Μπορεί να αντιμετώπισαν κι αυτοί κάποια θέματα με τον ήχο, όμως έφυγα «χορτασμένος», ειδικότερα αν ληφθεί υπ' όψιν ο συνδυασμός με την καταιγιστική εμφάνιση των Anthrax. Τι να ευχηθώ για του χρόνου, τώρα; Ο DJ έπαιζε πάντως συνέχεια Rammstein. Δύσκολο το βλέπω, αλλά λες;
Setlist
Are You Ready?
Prayer
Liberate
The Vengeful One
Stupify
Voices
Land Of Confusion (Genesis cover)
Ten Thousand Fists
The Game
No More
A Reason To Fight
Hold On To Memories
Indestructible
Inside The Fire
The Sound Of Silence
The Light
Stricken
Down With The Sickness
{youtube}BdouSEWDJyU{/youtube}
