Ο Λεπύρ είναι μία λαϊκή φιγούρα. Είναι ένας αντιήρωας, ένα καλό παιδί. Ζει στην ελληνική επαρχία και ίσως θυμίζει χαρακτήρα του Γιάννη Σκαρίμπα. Είναι, με τα δικά του λόγια, το κουστούμι που φόρεσε ο Απόστολος Άγγος φτιάχνοντας το άλμπουμ Bukurana (που στα αρβανίτικα σημαίνει «όμορφη»), το οποίο κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβριο από τη Veego Records. Θα μπορούσε, βέβαια, στη θέση του να έχει γράψει ένα post punk δίσκο, όπως αυτούς που αγαπάει να ακούει. Επέλεξε, όμως, με λόγο απλό, να βάλει στις σειρά εμπειρίες, μνήμες και συναισθήματα, και να φτιάξει τελικά ένα άλμπουμ που ακροβατεί ανάμεσα στην παράδοση και το synth punk του τώρα και του μέλλοντος.
Με αφορμή την κυκλοφορία του Bukurana, ο Απόστολος Άγγος απάντησε σε όλες τις σχετικές και περίπου σχετικές ερωτήσεις μας.
Το άλμπουμ ξεκινά με το κομμάτι «Για τα προσχήματα», στο οποίο επαναλαμβάνεται ο στίχος «Έχω πάθει έρωτα». Απόστολε, πώς παθαίνει κανείς έρωτα;
Το «έχω πάθει έρωτα» είναι κάτι που περικλείει μέσα του και το «έχω πάθει την πλάκα μου», είναι πολύ πιο ενθουσιώδες από το να πεις «είμαι ερωτευμένος». Στο δίσκο προσπάθησα να χρησιμοποιήσω καθομιλουμένη. Με σεβασμό στο λόγο πάντα, αλλά δεν ήθελα να βάλω στολισμένες λέξεις και ν’ ανοίξω το λεξιλόγιο μου. Ήθελα να ακουστούν τα ελληνικά που ακούω έξω στο δρόμο, και χρησιμοποιώ κι εγώ ο ίδιος.
Χρειάστηκε να ασχοληθείς πιο συγκεκριμένα με τη γλώσσα, σε ένα ερευνητικό επίπεδο, πριν γράψεις το δίσκο;
Δεν έκανα κάποια μελέτη, πέρα από το «Σεβντά» που είναι στα Ρομανί. Σκεφτόμουν τους ανθρώπους, τους Ρομά μουσικούς που έβλεπα στα πανηγύρια, στους γάμους… Όλες οι κομπανίες που έχουμε πάνω στις Σέρρες είναι κομπανίες με ζουρνά και νταούλι, και έχουν στην κουλτούρα τους μια παμπάλαια πίκρα, το βαθύ έρωτα, το λυγμό. Και το τραγούδι είναι αρκετά μυσταγωγικό. Πίστεψα ότι θα χωρούσε μέσα του ένα μάντρα, μια προσευχή που να επαναλαμβάνεται. Σκέφτηκα πως θα ταίριαζε να το κάνω στα ρομανί – δεν θα χρειαζόταν να μάθω και τη γλώσσα! Θα επαναλάμβανα κάποιες φράσεις, αρκεί να μάθω το νόημα της προσευχής, το νόημα του τι θέλω να πω.
Τι θέλει να πει, λοιπόν, ένας άνθρωπος που γεννήθηκε και έζησε στις Σέρρες, σπούδασε στην Αθήνα και πλέον ζει στην Βαρκελώνη, σε ένα άλμπουμ με γλώσσα απλή, λίγα ρομανί και τίτλο αρβανίτικο;
Κατ’ αρχάς, ήθελα να ερμηνεύσω τα τραγούδια του άλμπουμ μέσα από ένα χαρακτήρα, όπως χαρακτήρες που έχω δει στο χωριό μου. Εμπνεύστηκα από ένα υπαρκτό πρόσωπο ένα καλοκαίρι στο Μαραθώνα, ο οποίος μου θύμισε τον ήρωα από το Θείο Τραγί του Γιάννη Σκαρίμπα, που είναι το πρώτο βιβλίο στην ελληνική λογοτεχνία που έχει αντιήρωα. Ο Λεπύρ είναι ένας τέτοιος αντιήρωας. Ήθελα λοιπόν να πω την ιστορία αυτού του ανθρώπου από την πόλη μου, το χωριό μου, που ξεσπά.
Αυτό που λες είναι πολύ ενδιαφέρον, γιατί έτσι μπορώ να «διαβάσω» το δίσκο και ως μία ιστορία, κατά κάποιο τρόπο.
Ναι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια ιστορία στην πραγματικότητα. Είναι τα χρόνια μου στις Σέρρες, οι σπουδές μου στην Αθήνα. Στην Βαρκελώνη βρίσκομαι τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Με την κρίση μετά το 2009 η ζωή είχε γίνει κάπως ανυπόφορη στις Σέρρες, κι αυτό άρχισε να φαίνεται πιο έντονα το 2015, 2016. Έπειτα ήρθε ο κορονοϊός και η ενεργειακή κρίση, η ακρίβεια, και η πόλη άρχισε να αδειάζει. Εγώ που την έζησα μεγαλώνοντας εκεί έβλεπα πως η διαφορά ήταν τεράστια, ισοπεδωτική. Δεν βλέπεις συχνά κόσμο έξω, η οικονομία έχει καταστραφεί, έχει σπάσει ο κοινωνικός ιστός. Η φτώχια έφερε και μοναξιά, και απογοήτευση, που νομίζω πως καταγράφεται νομίζω στο δίσκο. Τα τραγούδια είναι σαν τις προσευχές που λέγαμε να μη μας βρει η επόμενη νύχτα μόνους στο κρεβάτι.
Το άλμπουμ κυκλοφόρησε σε βινύλιο από την Veego Records. Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας;
Αρχικά είχα ηχογραφήσει ορισμένα κομμάτια στο σπίτι μου, ένα ντέμο που έγινε τελικά ο δίσκος. Τα είχα στείλει στον Ανδρέα Μητρέλη, ο οποίος μου είπε ότι άκουγε και ξανάκουγε το άλμπουμ, μου πρότεινε να τα ξαναπιάσουμε, όπως και κάναμε με νέες ενορχηστρώσεις και ηχογραφήσεις. Η διαδικασία αυτή μου φάνηκε πολύ φυσιολογική, γιατί ασχολούμαι πολλά χρόνια με τη μουσική και πάντα ήμουν με μπάντες, και αναταλάσσαμε ιδέες φτιάχνοντας κάτι όλοι μαζί. Ο Ανδρέας έβαλε πολλές ιδέες, αλλά κατάλαβε ακριβώς τι θέλω να κάνω, και είχα στο τέλος την καλλιτεχνική διεύθυνση του άλμπουμ.
Έχετε και μία συνεργασία με τον πολύ αγαπητό Mazoha, τον Τζίμη Πολιούδη, το «Εγώ και η σκιά μου». Παρακολουθείς τι συμβαίνει μουσικά στην Ελλάδα;
Ναι, γνωριζόμαστε χρόνια με τον Τζίμη, από τα πήγαινε-έλα που κάναμε για να παίζουμε με τις μπάντες σε Σέρρες και Θεσσαλονίκη. Όσον αφορά τα μουσικά τεκτενόμενα στην Ελλάδα, νομίζω ότι υπάρχει ένα δυνατό ρεύμα, αλλά ίσως δεν υπάρχει τόσο πολύ κοινό. Υπάρχει κάτι σύγχρονο στον ελληνικό στίχο, κάτι πολύ σοβαρό που βγαίνει. Αλλά από την μέρα που μετανάστευσα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα για μένα, έχω χάσει επαφή. Παρακολουθώ κυρίως τις κυκλοφορίες της Veego Records και τους παλιούς συνεργάτες μου, τον Ηρακλή Ιωσηφίδη που έχει τα Χείλια Τραγούδια, κυκλοφόρησαν πρόσφατα μία δουλειά με τον Αντώνη Αντωνάκο στους στίχους. Έχω γνωρίσει και τον Φίλο Φίλου που μένει λίγο έξω από τη Βαρκελώνη, τον οποίο εκτιμώ πολύ για τη δουλειά του και την urban κατάσταση, μου αρέσουν οι Turboflow 3000 και οι MΟb του Μάριου Βαληνάκη που συμμετέχει και στο δίσκο.
Στη Βαρκελώνη κάνεις πράγματα μουσικά;
Η Βαρκελώνη έχει πάντα κάτι μουσικό που συμβαίνει, έχει συνέχεια electro πάρτι, κάθε μέρα της εβδομάδες. Γενικά όμως, μου αρέσει να πηγαίνω σε συναυλίες σε μικρά κλαμπάκια, σε μικρά live. Ζω πολύ κοντά στο Sala Apolo, που είναι και το κεντρικό κλαμπ της πόλης, αλλά το αγαπημένο μου είναι το Sala Upload, χωράει 250-300 άτομα, έχω δει κάποια punk, garage σχήματα. Οι ενδιαφέρουσες συναυλίες όμως για μένα είναι ελάχιστες εδώ.
Ως δημιουργός, αισθάνεσαι πως έχεις επηρεαστεί από αυτή την αλλαγή περιβάλλοντος;
Σίγουρα την επηρέασε. Η αλήθεια είναι πως νέα συνθήκη μου παίρνει όλη την ενέργεια. Το πρόβλημα είναι πως, όταν μένεις πολύ καιρό εκτός μουσικής, όλο αυτό μοιάζει με ανηφόρα. Μετά από ένα χρόνο που βρίσκομαι εδώ, νομίζω πως μπορώ να πω ότι αρχίζω και βρίσκω πάλι το ρυθμό μου.
Ενδεχομένως μία live παρουσίαση του δίσκου να βοηθούσε να βρεις το ρυθμό που ψάχνεις! Επίσης θα είχε πολύ ενδιαφέρον να δούμε πως μεταφράζεται ζωντανά η ιστορία του άλμπουμ.
Ελπίζω να γίνει σύντομα αυτό, γιατί είναι τυφλό σημείο για μένα. Μου λείπει αυτό, γιατί έχω να ανέβω στη σκηνή από το 2019. Τώρα θέλω πολύ να επιστρέψω.
Μιας και έχουμε πάρει τα κομμάτια με τη σειρά, το επόμενο είναι το «Γενέθλιος», που είναι το αγαπημένο μου προσωπικά και έχει synth στοιχεία – τα οποία είναι σχεδόν αντίθετα με τα μυσταγωγικά πρώτα κομμάτια του άλμπουμ. Αυτή η αισθητική αντίθεση ήταν σκόπιμη ή ήταν κάτι που προέκυψε μέσα από την αφήγηση της ιστορίας;
Στο συγκεκριμένο κομμάτι έγραψα πρώτα την μουσική, αλλά δεν έβρισκα τους στίχους που θα μπορούσα να τραγουδήσω. Δεν ήθελα όμως να το αφήσω απ’ έξω. Οπότε σκέφτηκα να πω μία ιστορία. Η ιστορία αυτή είναι, φυσικά, προσωπική, όπως όλος ο δίσκος. Μου αρέσει να αφηγούμαι και να γράφω αυτοβιογραφικά. Μου φαίνεται πιο εύκολο να ερμηνεύσω πράγματα που έχω ζήσει, αισθάνομαι ή αισθάνθηκα στο παρελθόν. Οπότε θα έλεγα πως είναι σαν ένα μικρό φιλμάκι από τη ζωή μου ως την ενηλικίωση, όμως καλά μονταρισμένο. Η κεντρική ιδέα στο «Γενέθλιος» είναι μία ανάμνησή μου. Όταν ήμουν τεσσάρων ή πέντε χρονών, σε ένα πάρτι γενεθλίων μου, είχα ζητήσει από τη μητέρα μου να με φωνάζουν Γιάννη. Για κάποιο λόγο νόμιζα ότι την ημέρα των γενεθλίων σου μπορείς να αλλάξεις το όνομα σου για πάντα. Τελικά μείναμε με το Απόστολος, που είναι ένα πολύ βαρύ όνομα για ένα παιδάκι.
Στην ιστορία αυτή, λοιπόν, που λέει συνολικά το άλμπουμ, φτάνουμε στο τελευταίο κομμάτι, το «Ένας φόβος μικρός» στο οποίο συμμετέχει η Έλενα Λεώνη στα φωνητικά, που είναι ένα εντελώς 00s κομμάτι.
Το συγκεκριμένο κομμάτι έχει αλλάξει πάρα πολύ. Όταν το έλεγα μόνος μου ήταν πιο σκοτεινό. Ο Ανδρέας Μητρέλης και ο Ekelon που έκανα την παραγωγή βοήθησαν στο να γίνει μία μεγάλη, ας χαρακτηρίσουμε έτσι, ενορχήστρωση. Η κατεύθυνση που πήρε ήταν κάπως πιο ραδιοφωνική, και το αποτέλεσμα τους δικαίωσε. Εμένα εξακολουθεί βέβαια να μου αρέσει και η παλιά του εκδοχή.
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να την ακούσουμε κάποια στιγμή! Έχεις μουσικά σχέδια για το μέλλον;
Αυτή τη στιγμή ο δίσκος είναι εκεί έξω και θέλουμε να πάρει το χώρο του και το χρόνο του, να φτάσει στα αυτιά που είναι να φτάσει. Κάνουμε και κάποιες συζητήσεις για μία ζωντανή παρουσίαση του.
Το άλμπουμ του Λεπύρ Bukurana κυκλοφορεί από τη Veego Records.
