Η συναυλία της Τρίτης ήταν απόδειξη πως το ελληνικό κοινό φεύγει δύσκολα από τη μουσική περιοχή όπου αισθάνεται ασφαλές. Το ντουέτο Σώμα (Αντώνης Ανισέγκος στο πιάνο και Θύμιος Ατζακάς στην ηλεκτρική κιθάρα και στο ούτι), με καλεσμένο τον σαξοφωνίστα James Wylie, έπαιξαν τις συνθέσεις τους σε ένα σχεδόν άδειο θέατρο Πόρτα, επιβεβαιώνοντας αυτούς που κατηγορούν το εγχώριο κοινό πως δεν διαθέτει τζαζ παιδεία.
Η συναυλία ισορρόπησε μεταξύ αυτοσχεδιασμού και σύνθεσης, με τον κάθε έναν από το τρίο να υπογράφει δημιουργικά κάποια εκ των κομματιών που ακούστηκαν. Δομικά, οι ΣΩΜΑ+ προσέγγισαν τον ήχο ευφυώς, λειτουργώντας ενωτικά ακόμα και σε συνθέσεις διαφορετικών συντελεστών: συχνό ήταν το φαινόμενο της κράσης μουσικών στοιχείων με έναν υγιή συνεργιστικό τρόπο, χωρίς δηλαδή οι συνθέσεις του ενός να εξουσιάζουν εκείνες του άλλου –και πάντοτε με σίγουρους αυτοσχεδιαστικούς αρμούς μεταξύ των συστατικών. Όλα τα παραπάνω έκαναν πρόδηλη την άνεση που είχε ο κάθε ένας από τους ΣΩΜΑ+ με το σύνολο του υλικού, πράγμα που προδίδει ασφαλώς μεγάλη σπουδή και πολλές εργατοώρες στην καλλιτεχνική σύμπραξη, όχι μία απλώς εκτελεστική σκοπιά.
Τα κομμάτια συνήθως ξεκινούσαν κάπως συμβατικά, με την εισαγωγή ενός θέματος και τους εκτελεστές να εξερευνούν αυτοσχεδιαστικές εφαπτόμενες, με έντονο το στοιχείο της επαναληπτικότητας (ειδικά στις φράσεις του σαξοφώνου), με αλλαγές στο τέμπο ή στη φρασεολογία να πηγαίνουν τη μουσική σε ενδιαφέρουσες περιοχές. Σε αυτήν την επαναληπτικότητα βέβαια κρύβεται και ο κίνδυνος να φανούν λάθη και ατοπήματα εκτελεστικού χαρακτήρα, αλλά οι ΣΩΜΑ+ διαχειρίστηκαν αυτόν τον κίνδυνο μάλλον με επιτυχία. Ανά στιγμές μόνο το σαξόφωνο φάνηκε ελαφρώς εξουσιαστικό, κάνοντας τους μουσικούς να διασπώνται από ενιαίο σύνολο σε ξεχωριστές οντότητες –όχι πάντως λόγω σφάλματος του σαξοφωνίστα.
Ξεκινώντας από τον καλεσμένο της βραδιάς, ο James Wylie φαίνεται να αποδεικνύει την αυτοσχεδιαστική του δεινότητα και τη μεγάλη ευαισθησία με την οποία διαχειρίζεται «ξένες» συνθέσεις, ειδικά αν συνυπολογιστεί πως τα ίδια σχόλια γράφτηκαν και για τη συμμετοχή του στη συναυλία του Μιχάλη Σιγανίδη στον ίδιο χώρο, λιγότερο από έναν μήνα πριν (βλέπε εδώ). Την Τρίτη βρήκε στο θέατρο Πόρτα την ευκαιρία να παρουσιάσει και το συνθετικό του ταλέντο, με πολλές απο τις δημιουργίες του να χρησιμεύουν ως πιο μαλακές και καμπυλώδεις απαντήσεις στην κάπως αιχμηρή (ηχητικά) και γωνιώδη αρχή της συναυλίας· επιβεβαιώνοντας πως δεν είναι απλός guest star στους ΣΩΜΑ, αλλά πως στη σκηνή λειτουργεί ως αναπόσπαστο κομμάτι τους. Ο Wylie κινήθηκε λοιπόν σε ήχους ανάλαφρους και φάνηκε να εμπνέεται απο θέματα που προσέδωσαν στη μουσική του μία διαρκώς μεταβαλλόμενη, σχεδόν υγρή, φύση.
Οι συνθέσεις του πιανίστα Αντώνη Ανισέγκου, από την άλλη, είχαν φύση έξυπνα δομημένη ώστε να αφήνει χώρο στους αυτοσχεδιασμούς των λοιπών συντελεστών, έχοντας όμως τις σίγουρες φράσεις του για οδηγό κι ακολουθώντας μία καθαρά τζαζ λογική, η οποία φαινόταν να δανείζεται στοιχεία σχεδόν ηλεκτρονικά ανά στιγμές. Ο Ανισέγκος, προφίλ στο κοινό, επενέβαινε στις ταλαντώσεις των χορδών του πιάνου είτε με τα γυμνά του χέρια, είτε με αντικείμενα μεταλλικής φύσεως, πάντα με μία εμφανή σιγουριά, στέλνοντας τους ήχους εκεί όπου ήθελε, σαν στρατεύματα στη μάχη –θύμιζε μάλιστα και ο ίδιος προτομή Ρωμαίου αυτοκράτορα. Χρησιμοποίησε επίσης στο έπακρο το materiality του οργάνου και των επιμέρους στοιχείων του.
Τέλος, ο Θύμιος Ατζακάς φανέρωσε μία θαυμαστή ευαισθησία στον τρόπο με τον οποίον προσέγγισε τις συνθέσεις των Wylie και Ανισέγκου (που αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος της συναυλίας), πότε στην ηλεκτρική κιθάρα και πότε στο ούτι, έχοντας βέβαια πάντα ευδιάκριτο ρόλο στο αυτοσχεδιαστικό μέρος –με το πόδι του να χρησιμοποιεί το distortion pedal τόσο, ώστε για ώρα θεωρούσα πως επρόκειτο για υποπόδιο! Στο ούτι έδειξε επίσης να χειρίζεται τον ήχο της Ανατολής με σύνεση, συνυφαίνοντάς τον στο μοντέρνο ύφος της μουσικής χωρίς να γίνει ποτέ υπερβολικός ή κακόγουστος. Το κλείσιμο της συναυλίας ήρθε με ένα κομμάτι του Ατζακά, θεματικά εμπνευσμένο από τη σφαγή των αιγοπροβάτων το Πάσχα, με ένα συνονθύλευμα από οξύληκτους ήχους σε θέση επίθεσης, με τους τρεις μουσικούς να διαχειρίζονται περίφημα τους γρήγορους ρυθμούς και την ιλιγγιώδη εξέλιξη και τον Ατζακά να δείχνει πως διαχειρίζεται πολύ επιτυχημένα την εικονοπλαστική ποιότητα της σύνθεσης.
Αυτό που αποκομίζουμε από τη συναυλία είναι πως στην Ελλάδα γίνονται φιλότιμες προσπάθειες για να παρουσιαστεί ένας ήχος νέος αλλά και ειλικρινής, μα παρ' όλα αυτά δεν φαίνεται να έχει απήχηση σε μεγάλη μερίδα του μουσικόφιλου κοινού. Αδίκως, μιας και η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως υφές, τεχνικές και αξίες που χρησιμοποιήθηκαν την Τρίτη στο θέατρο Πόρτα είναι προσαρμόσιμες και μπορούν να εμπλουτίσουν μεγάλη μερίδα της εγχώριας σκηνής.
