Πολυοργανίστας, περφόρμερ και συνθέτης με τεράστια επίδραση στο πώς κινήθηκε η αμερικανική πειραματική μουσική τα τελευταία 30 χρόνια, ο Elliott Sharp αποτελεί τον ηχητικό πολιορκητικό κριό του φετινού Borderline Festival (αύριο Παρασκευή 26, Σάββατο 27 και Κυριακή 28 του μήνα, στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών). Με αφορμή αυτόν του τον ερχομό –παίζει την Κυριακή, μαζί με τον Reinhold Friedl– μας μιλάει για ένα μικρό μέρος των ημιαιωνόβιων αναζητήσεών του...
Θυμάστε όλες τις ηχογραφήσεις σας; Εάν κάποιος σας ρωτήσει απροειδοποίητα, έχετε πρόχειρο τον αριθμό;
Θυμάμαι τις λεπτομέρειες όλων τους. Δεν τις μετράω, αλλά θα μπορούσα εύκολα να υπολογίσω τον αριθμό τους.
Πόσο μάλλον τις πιο πρόσφατες κι εκείνες που καταφτάνουν… Με τι ασχολείστε αυτό τον καιρό;
Αυτό τον καιρό συνθέτω ένα νέο κουαρτέτο εγχόρδων (Tranzience) για το JACK Quartet, κι ενώ δεν έχω σκύψει συγκεκριμένα σε κάποια ηχογράφηση, ξεκινώ με τα τραγούδια και τη μουσική για το επόμενο άλμπουμ των Terraplane (θα κυκλοφορήσει στην Enja) και για το νέο Aggregat, το οποίο θα βγει στην Clean Feed.
Έχω στο μυαλό μου κάμποσους μουσικούς οι οποίοι παράγουν με ασταμάτητους ρυθμούς, τέτοιους που και οι πιο φανατικοί των ακροατών αδυνατούν να παρακολουθήσουν. Έχει καμία σχέση το ένα με το άλλο; Και τέλοσπάντων πώς τα καταφέρνετε;
Η διαδικασία σε ανανεώνει. Κάθε δουλειά προσφέρει τους σπόρους της επόμενης. Επίσης, η διαδικασία λειτουργεί έμμεσα. Μου αρέσει να δουλεύω εκ παραλλήλου διαφορετικά πράγματα, καθώς –πέραν του γεγονότος πως το ένα τροφοδοτεί το άλλο– προκύπτουν ανέλπιστες λύσεις σε προβλήματα που μέχρι τότε δεν γνώριζα καν την ύπαρξή τους.
Εάν σας ανάγκαζαν δια της βίας να κρατήσετε μόνο ένα μουσικό όργανο, ποιο θα ήταν αυτό; Ίσως κάποιο που τροποποιήσατε ο ίδιος;
Στην περίπτωση του ατυχούς σεναρίου που περιγράφετε, κατά πάσα πιθανότητα θα ήμουν (το δυνατόν) ευτυχής με μια ακουστική κιθάρα με μεταλλικές χορδές.
Κι ο προσωπικός υπολογιστής; Έχετε παρακολουθήσει την εξέλιξη της ηχητικής χρήσης του;
Πρωτοδούλεψα με υπολογιστές στα 1966, μαθαίνοντας να προγραμματίζω σε Fortran. Αργότερα, όντας φοιτητής το 1974, σπούδασα τη γλώσσα προγραμματισμού Music IV με τον John Myhill. Ωστόσο ο κώδικας ποτέ δεν μου έκανε πραγματικά κλικ και μπορούσα να φτάσω σε πιο άμεσα και ηχητικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα με μια ηλεκτρική και μερικά πετάλια ή αντικείμενα. Βέβαια, μόλις κυκλοφόρησαν τα πρώτα PC ενθουσιάστηκα. Πέραν των δημιουργικών πιθανοτήτων, ο ενθουσιασμός μου είχε να κάνει με το διάβασμα των πρώτων cyberpunk βιβλίων –όπως το Shockwave Rider του John Brunner και τον Νευρομάντη του William Gibson. Φτάνοντας στα 1986 έπαιζα –υπό το καλλιτεχνικό Virtual Stance– με έναν Atari ST που έτρεχε το «M», συν κιθάρες/πνευστά μέσω MIDI. Για πολύ καιρό επεξεργαζόμουν τον ήχο σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας το λάπτοπ για να ελέγχω διάφορες διαδικασίες. Το χρησιμοποιώ ακόμα για γραφικού τύπου εργασίες, μεταξύ πολλών άλλων. Σαν εργαλείο είναι πολύτιμο, ωστόσο φοβάμαι πως απαξιώνει το μέσο –σίγουρα είχε μια τέτοια επίδραση στην ηχογραφημένη μουσική.
Ακαδημαϊκότητα και πραγματικότητα εκτός αυτής, γνωρίζετε εμπειρικά και τους δυο κόσμους. Είναι πράγματι τόσο διαφορετικοί; Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η ηχητική διαπλοκή τους;
Πράγματι μιλάμε για διαφορετικούς κόσμους, με τα θετικά τους και τ' αρνητικά τους. Απολαμβάνω να σχετίζομαι με ακαδημαϊκούς, άλλωστε με ενδιαφέρει και η οικονομική σταθερότητα μιας τέτοιας θέσης εργασίας. Αλλά δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ανεχτώ τις εσωτερικές «διεργασίες» που πάνε μαζί. Σήμερα είναι τόσοι πολλοί οι άνθρωποι οι οποίοι μετακινούνται συνεχώς μεταξύ των δύο κόσμων, ώστε τελικά δεν νομίζω πως η αισθητική απόσταση είναι και τόσο μεγάλη. Κι όμως, αυτή η απόσταση ήταν τεράστια μόλις φοιτούσα υπό τους Lejaren Hiller και Morton Feldman, όπως και λίγο αργότερα, όταν δίδαξα για έναν χρόνο.
Τέχνη κι επιστήμη, πόσο διαφορετικά λειτουργούν;
Οι ομοιότητες είναι αρκετές σε εννοιολογικό επίπεδο. Πολλοί επιστήμονες και μαθηματικοί ασχολούνται με τη μουσική, ενώ πολλοί μουσικοί αντιλαμβάνονται σε βάθος τα μαθηματικά. Επίσης, και οι δύο κόσμοι ασχολούνται με αυτό που λέμε «personal economics»: με την ίδια την επιβίωση για παράδειγμα.
Η ψηφιακή έκδοση του Foliage κυκλοφόρησε πρόσφατα. Θυμάστε την πρώτη σας επαφή με τα γραφικά σκορ; Σας ενδιαφέρει η εκ παραλλήλου λειτουργία του αισθητικού με το χρηστικό που τα διακρίνει; Έχετε κατά νου την οπτική αισθητική τους καθώς προχωράτε;
Η πρώτη μου επαφή με τη γραφική μουσική σημειογραφία ήρθε μέσα απ' τα γραπτά του John Cage. Σε επίπεδο προσωπικής δημιουργίας ξεκίνησα το 1972 με δυο κομμάτια ζωγραφισμένα σε χαρτί (Spectral Shift/Noise Floor). Όσο με αφορά, στην τρέχουσα δουλειά μου προσπαθώ να σκέφτομαι τόσο οπτικά όσο και μουσικά. Κάποιες δουλειές, όπως το Tessalation Row απ' το 1986, δημιουργήθηκαν «μουσικά» ωστόσο διαθέτουν έντονο το οπτικό στοιχείο. Βέβαια, μια καλοφτιαγμένη παραδοσιακή σημειογραφία ενός έργου είναι στο κάτω-κάτω γραφική κι αυτή, και δείχνει επίσης ωραία. Ωστόσο πάντα υπάρχει ο κίνδυνος της «όμορφης εικόνας» που υποτίθεται πως θα παρακινήσει τον μουσικό. Δεν είναι ντε και καλά κακό, αν είναι πάντως να μου πιστωθεί συνθετική εργασία, θέλω να είμαι αρκετά συγκεκριμένος ώστε να εξασφαλίσω την ξεκάθαρη ταυτότητα του σκορ.
Τέλος, τι θα μας φέρει η κοινή σας εμφάνιση με τον κύριο Friedl στα πλαίσια του Borderline Festival;
Οι εμφανίσεις μας ήταν πάντα διαφορετικές. Άλλωστε, ποιος μπορεί να προδικάσει τις επιτόπιες πιθανότητες που θα μας παρουσιάσει ο αυτοσχεδιασμός; Έπειτα από τόσες συμπράξεις γνωριζόμαστε καλά ως μουσικοί και ως άνθρωποι, αρκετά ώστε να ξέρω πως και στους δυο μας αρέσουν οι νέες κατευθύνσεις και πως δεν μας ικανοποιεί το προβλέψιμο.
{youtube}rxWnGVWLpgk{/youtube}
