Μουσικός με σημαντικές περγαμηνές ο Barry Guy, από τις εξέχουσες προσωπικότητες της βρετανικής free jazz. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 και δώθε, η πορεία του έχει μπόλικους ενδιαφέροντες σταθμούς, συνδεδεμένη (περιστασιακά ή πιο μόνιμα) με μουσικούς όπως ο Evan Parker, ο Derek Bailey, ο Bill Dixon ή (πιο πρόσφατα) o Agustí Fernández και ο Mats Gustafsson. Βεβαίως, η συνθήκη της συνεύρεσης με την βιολίστρια –και σύζυγό του– Maya Homburger, απέχει γενικά αρκετά από την τζαζ, εστιάζοντας στην κλασική και στην παλαιά μουσική, πεδία στα οποία η Homburger διαθέτει βαθιά γνώση και ο Guy ζωηρό ενδιαφέρον.
Διατηρούν, ωστόσο, κάτι σημαντικό από την τζαζ εργαλειοθήκη τους· το ένστικτο του αυτοσχεδιασμού. Με αυτό προσεγγίζουν τη λόγια μουσική παράδοση. Συνήθως η επιτέλεση μιας τέτοιας μουσικής, κρίνεται περισσότερο για το πόσο πιστά θα καταφέρει να αποδώσει τους όρους και τις αξίες της, παρά για το αν (και κατά πόσο) καταφέρνει να προεκτείνει τη λογική της. Οι Guy & Homburger εστιάζουν ακριβώς σε αυτές τις πιθανές προεκτάσεις, δημιουργώντας διαρκώς ρήγματα στη μπαρόκ φρασεολογία.
Χρήσιμη η ερμηνεία που δίνει ο Giorgio Agamben στην έννοια της βεβήλωσης: «βεβηλώνω σημαίνει αποδίδω εκ νέου στην κοινοχρηστία ό,τι είχε διαχωριστεί στη σφαίρα του ιερού». Ο κώδικας, δηλαδή, της κλασικής δεν αντιπροσωπεύει εδώ ένα άκαμπτο σύνολο κανόνων οι οποίοι πρέπει να αφομοιωθούν στην παραμικρή τους λεπτομέρεια για να λειτουργήσουν· αντιπροσωπεύει δυναμικές (δηλαδή μη στατικές) σχέσεις, οι οποίες «συνομιλούν» με άλλα ερεθίσματα, γίνονται μέρος μιας ευρύτερης διαλεκτικής. Και εν τέλει αποκαθηλώνεται από τις μουσειακές προθήκες, όχι γιατί δεν είναι πλέον άξιος σεβασμού, αλλά για να επανοικειοποιηθεί, να μπει ξανά στη σφαίρα του «ανθρώπινου» αντί του «ιερού».
Ένα καλό παράδειγμα της προσέγγισης των Guy & Homburger ήταν η εκτέλεση του “The Carrying Of The Cross”, της 9ης από τις 15 MysterySonatas του Αυστριακού συνθέτη του 17ου αιώνα Heinrich Ignaz Franz Biber. Με τους λεπτούς μελωδικούς ακροβατισμούς του βιολιού, τους αργόσυρτους βόμβους του κοντραμπάσου και μ’ ένα αυτοσχεδιαστικό ιντερλούδιο του Guy αρκετό για να διαταράξει τις ισορροπίες. Ένα άλλο εξίσου ενδεικτικό, ήταν το “Celebration”, σύνθεση του Guy για σόλο βιολί. Η εκτέλεση της οποίας συνοδευόταν από αυτοσχεδιασμούς, οι οποίοι είτε δρούσαν παράλληλα με το θέμα, είτε μπερδεύονταν μέσα του.
Να σημειωθεί βεβαίως ότι ο Barry Guy –εκτός από δεινός κοντραμπασίστας και ικανός συνθέτης– είναι και ευρηματικός αυτοσχεδιαστής, ανεξάντλητος στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιεί το πεντάχορδο κοντραμπάσο του: παίζοντας «κανονικά» με τα δάκτυλα ή με δοξάρι, αλλά χρησιμοποιώντας επίσης μεταλλικά ελάσματα, βέργες, μπακέτες, ακόμα και πινέλο. Εξαιρετικό σημείο ήταν τα “Fizzles”, μικρά κομμάτια μουσικής δηλαδή τα οποία έγραψε εμπνεόμενος από σύντομους αφορισμούς του Samuel Beckett. «Συνήθως είναι επτά» είπε ο Guy, «άλλοτε είναι τρία, σήμερα θα είναι πέντε». Πέντε σύντομοι, άλλα έντονοι αυτοσχεδιασμοί δηλαδή, οι οποίοι κατέληξαν με τον ίδιο να έχει περασμένα στις χορδές δύο μεταλλικά ελάσματα και να χρησιμοποιεί για δοξάρι μία χοντρή μεταλλική βέργα –να φτάνει, με λίγα λόγια, το όργανο σε κάποια όρια. «Όλοι νομίζουν ότι μεταχειρίζεται το μπάσο του πολύ άσχημα», είπε η Homburger αμέσως μετά, «όμως δεν είναι αλήθεια. Απόδειξη το ότι μετά από όλο αυτό δεν έχει ξεκουρδιστεί καθόλου».
Και η Homburger βεβαίως υπήρξε εξαιρετική. Γιατί τοποθετήθηκε πολύ εύστοχα στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ φόρμας και ελεύθερων διαστημάτων, δίνοντας υπόσταση στην εκλεπτυσμένη μελωδικότητα, αλλά γνωρίζοντας και πώς να εμπλακεί ουσιωδώς στην περιπετειώδη διαλεκτική της γραφής του συζύγου της. Αυτή η διαρκής ακροβασία είναι νομίζω και η ουσία της μουσικής του ντουέτο. Και ήταν εκείνη που έκανε την 90λεπτη εμφάνιση του την Παρασκευή στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών απολύτως πετυχημένη. Γιατί την ίδια στιγμή που ήταν συναισθηματικά μεστή, ήταν και διαρκώς εν κινήσει…
{youtube}dcFESeP10AU{/youtube}
