Όταν διαβάζω όρους όπως zen funk, συνήθως κρατώ τις αποστάσεις μου. Είναι μάλλον που στο μυαλό μου έρχονται αυθόρμητα διάφορες «ζεν» συλλογές οι οποίες κυκλοφορούσαν γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η πλειονότητα των οποίων έρεπε προς μια πλαστικοποιημένη εκδοχή της πολυπολιτισμικότητας.
Συγκροτήματα πάντως σαν τους Ronin, δεν μπορείς να τα αντιμετωπίσεις με τέτοιες υπεραπλουστεύσεις. Πράττουν αν μη τι άλλο αρκετά για να υπερβούν τις δεδομένες αντιφάσεις του «μεταμοντέρνου» και να βρουν –ενσωματώνοντας ένα κάρο διαφορετικές προσεγγίσεις– τη δική τους ιδιωματική λογική. Μπορείτε λοιπόν να αφαιρέσετε το «ζεν» αν σας δημιουργεί ανεπιθύμητους συνειρμούς. Βάλτε μόνον τον διάφανο ορθολογισμό του λυρισμού της ECM (με την οποία οι Ronin δισκογραφούν από το 2006), πλάι σ’ ένα κοφτό και γεμάτο ζωτικότητα φανκ.
Ένα από τα ενδιαφέροντα σημεία –το οποίο κι έγινε εύγλωττο στην εμφάνισή τους στην κεντρική σκηνή της Στέγης– είναι το ότι η σύζευξη αυτή επιτυγχάνεται κυρίως μέσω του ρυθμού και δευτερευόντως της μελωδίας. Σπανίως δηλαδή τα μελωδικά θέματα εξελίσσονταν το ίδιο λεπτομερώς με τα ρυθμικά• δίχως βεβαίως κάτι τέτοιο να δείχνει απαραιτήτως ανεπάρκεια, μόνο την αφοσίωση των Ronin στη ρυθμική βάση των συνθέσεων.
Ευνοήτως, σημαντικό ρόλο στο κουαρτέτο από τη Ζυρίχη (πέραν του Nik Bärtsch), παίζει ο ντράμερ Kaspar Rast. Ο οποίος υπήρξε υποδειγματικός μέσα στον ανορθόδοξο τρόπο με τον οποίον έσπαγε τα διαστήματα και αναμείγνυε τις χρονικές αξίες. Με μια τέτοια ευρηματικότητα, ο διάλογος με τις πυκνές μπασογραμμές του Thomy Jordi δεν θα μπορούσε να είναι στείρος. Μόνο που σ’ αυτόν τον αμιγώς ρυθμικό διάλογο, έμπαιναν τόσο το πιάνο του Bärtsch –με αρκετά επαναληπτικά θέματα (σε αρκετά απ’ αυτά παίζοντας ταυτόχρονα και συνθεσάιζερ)– όσο και τα κυκλωτικά φυσήματα του Sha. Σε πολλές περιστάσεις είχες μπροστά σου τέσσερα όργανα να υπηρετούν ταυτόχρονα τον ρυθμό, το καθένα από τη δική του αφετηρία και με τη δική του συλλογιστική.
Οι ρυθμοί χανόταν μέσα στα πολλαπλά τους επίπεδα και γίνονταν το βασικό εργαλείο για την εξέλιξη των κομματιών. Ταυτόχρονα, οι παράμετροι σπανίως διατηρούνταν ίδιες για πολύ, με ορισμένες από τις εναλλαγές να σηματοδοτούνται από μια κοφτή κραυγή του Bärtsch. Η μουσική των Ronin αποκτούσε έτσι εύπλαστες ισορροπίες και μια δυναμική διαρκούς κίνησης. Και όταν ξαπόσταινε, έβρισκε το αεράτο παίξιμο του Bärtsch να υπενθυμίζει τις κλασικίζουσες καταβολές του ή πετύχαινε τις λίγες φορές όπου ο Sha αναλάμβανε μελωδικές πρωτοβουλίες (περισσότερο με το άλτο σαξόφωνο –αντί δηλαδή του πιο ρυθμοκεντρικού παιξίματος με το μπάσο κλαρινέτο), προσθέτοντας προεκτάσεις προς την καρδιά της τζαζ ή δείχνοντας ακόμα και προς βαλκανικά ή ανατολικά μονοπάτια. Πλήρεις ως μουσικός σχηματισμός, οι τέσσερείς τους δεν άφηναν καν το μυαλό να σκεφτεί πως μόλις πέρσι αποχώρησε ο κρουστός Andi Pupato, δίχως να αντικατασταθεί.
Οι Ronin υπήρξαν επίσης εξαιρετικοί στη διαχείριση των δυναμικών. Από τις γεμάτες εξάρσεις έως την απόλυτη σιωπή, το κουαρτέτο του Nik Bärtsch, αξιοποίησε ένα μεγάλο φάσμα δυνατοτήτων. Τόσο συνολικά (λ.χ. ένα μακροσκελές ομαδικό fade out εκεί προς το τέλος), όσο και στις φορές που ο ακουστικός χώρος ξαναμοιραζόταν και ο ένας άφηνε έδαφος στον άλλον, τα πατήματά τους ήταν πεντακάθαρα και οι λεπτομερείς τονισμοί τους στάθηκαν βασικός νοηματοδότης των εκτελέσεών τους.
Να σημειωθεί βεβαίως πως αρωγός στα παραπάνω στάθηκε η πραγματικά καλή ακουστική της Στέγης, η οποία σου δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθείς και την παραμικρή εναλλαγή. Εξαιρετικός υπήρξε επίσης και ο φωτισμός –χαμηλός σε γενικές γραμμές και πάντοτε διακριτικός– τονίζοντας εύστοχα το γραμμικό στήσιμο του κουαρτέτου στη σκηνή: το πιάνο και το συνθεσάιζερ του Bärtsch βρισκόταν αντικριστά με το σετ του Rast, με τους Sha και Jordi να παρεμβάλλονται στο ενδιάμεσο.
Αφενός λοιπόν η επάρκεια που επέδειξαν οι Ronin απέναντι στις σύνθετες ρυθμολογίες τους (και στη διαρκή αναπροσαρμογή των ισορροπιών) και αφετέρου η άριστη διαχείριση στο σκέλος των δυναμικών, ήταν οι δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους το σχεδόν 90λεπτο σετ τους έγινε ενθέρμως αποδεκτό από το κοινό –παρεμπιπτόντως, θα πρέπει να καλύφθηκαν κάτι παραπάνω από τα μισά καθίσματα της κεντρικής σκηνής της Στέγης. Και πραγματικά το σετ ήταν σχεδόν άρτιο. Βγαίνοντας στη Συγγρού, φαντάζομαι ήμασταν αρκετοί που ζηλέψαμε όσους έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν βήμα-βήμα την εξέλιξή αυτού του εξαιρετικού κουαρτέτου στα εβδομαδιαία (Δευτεριάτικα για την ακρίβεια) ραντεβού στο EXIL της Ζυρίχης.
{youtube}26VoZgrsqS8{/youtube}
