Καλλιτεχνική αρτιότητα και εμπορική επιτυχία χαρακτήρισαν την εμφάνιση της Yasmin Levy το Σάββατο στο Μέγαρο Μουσικής. Τα σχεδόν 2000 εισιτήρια ξεπουλήθηκαν, με το αθηναϊκό κοινό να δίνει ξεκάθαρο «παρών» για ένα από τα πιο δυνατά χαρτιά της σημερινής (ευρωπαϊκής) world σκηνής. H Levy είναι η πιο γνωστή ενεργή εκπρόσωπος της σεφαραδίτικης μουσικής παράδοσης, μια παραγωγική τραγουδοποιός και ερμηνεύτρια με ιδιαιτερότητες που την καθιστούν μοναδική. Ό,τι κάνει μέχρι σήμερα, το κάνει καλά. Η πορεία της ικανοποιεί έτσι τρεις συνθήκες ταυτόχρονα: υπηρετεί τη σεφαραδίτικη ρίζα –εντάσσοντας στους δίσκους και στις εμφανίσεις της τραγούδια των ισπανόφωνων Εβραίων που έχουν ζήσει στην Ιβηρική για περισσότερα από 500 χρόνια– παντρεύει την παραδοσιακή τεχνοτροπία με άλλες μουσικές φόρμες (όπως το flamenco) και, στον ήχο που προκύπτει, γράφει και δικά της τραγούδια. Τα οποία λειτουργούν και ως «τυράκι» ώστε να ανακαλύψει ο κόσμος το φάσμα των αναζητήσεών της.
Για τη στάση της στην Αθήνα (στα πλαίσια της περιοδείας για το νέο άλμπουμ Libertad), η Levy επέλεξε να μοιραστεί τη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής με τον Γιάννη Χαρούλη –κίνηση ιδιαίτερα έξυπνη, γιατί της άνοιξε δίοδο προς το πολυπληθές, νεανικό κοινό ενός ντόπιου τραγουδοποιού, με τον οποίο υπάρχουν δεδομένες ηχητικές συγγένειες. Και φάνηκε να έχει επίγνωση της δημοτικότητας του Χαρούλη, τονίζοντας εξ αρχής ότι η συνεύρεσή τους θα αποτελούσε το highlight της βραδιάς. Έτσι κι έγινε.
Εντυπωσιακή όπως πάντα, η Yasmin Levy εμφανίστηκε λίγο μετά τις εννέα για να παρουσιάσει, ανάμεσα σε παλιότερες επιτυχίες, τα νέα της τραγούδια. Κι αν το Libertad έχει στηθεί με σκεπτικό γνώριμο από τις προηγούμενες δουλειές της, η καινοτομία εντοπίζεται στις ενορχηστρώσεις: γι’ αυτό και η ορχήστρα εμπλουτίστηκε με δυο βιολιά κι ένα πιάνο. Εκτός από την ιστορία του λαού της, η Levy δεν παραλείπει να μοιραστεί και στιγμές από την προσωπική της πορεία, μέσα από την οποία γεννιέται το υλικό της: το “Olvidate De Mi”, που ακούγεται στον νέο δίσκο ως ντουέτο με την Concha Buika, είναι τραγούδι μέγιστης σημασίας για την ίδια, γιατί το έγραψε για την αδερφή της μητέρας της, η οποία έζησε για 20 χρόνια χωρίς ποτέ να ξεπεράσει τον θάνατο του συντρόφου της. Έγραψε επίσης το “La Ultima Cancion (De Mi Vida)” πριν λίγα χρόνια, όταν είχε σχεδόν αποφασίσει να εγκαταλείψει τη μουσική.
Η κοινή εμφάνιση με τον Χαρούλη διήρκεσε μόλις τέσσερα τραγούδια και ήταν αισθητικά μια ενδιαφέρουσα εμπειρία, που θα άξιζε να έχει συνέχεια μα και δισκογραφική καταγραφή. Τραγούδησαν μαζί τα δικά της “Me Voy” και “Una Noche Mas”, με την Ισραηλινή ερμηνεύτρια να συμμετέχει κατόπιν στον “Χειμωνανθό” με δικούς της (ισπανικούς) στίχους. Ρεσιτάλ ερμηνείας δόθηκε όμως –και από τους δύο– στο ριζίτικο “Στον Ουρανό Χορεύουνε”, όπου ο αμανές της Levy καθήλωσε ακόμη και τον ίδιο τον παρτενέρ της. Ωστόσο, σε κανέναν από τους δύο δεν ταίριαξε το τυπικό που επιβάλλει ο χώρος του Μεγάρου και η απόσταση την οποία κρατά κανείς από το κοινό όταν εμφανίζεται εκεί.
Είδα τη Yasmin Levy για πρώτη φορά το 2009 κι ήταν ήδη τότε τρίτη σε δημοφιλία στο line-up του Cosmos Festival (πρώτο όνομα ήταν ο Solomon Burke). Κι ενώ στους δίσκους εξακολουθεί να συμπεριλαμβάνει όσα την έκαναν να ξεχωρίσει –ποικιλία τραγουδιστικών επιλογών, μεταφορές της παλιάς σεφαραδίτικης και γενικότερα μεσογειακής μουσικής σε πιο σύγχρονο ήχο, νέες ιδέες στην ενορχήστρωση και στην ερμηνεία– στις εμφανίσεις της τολμά νομίζω όλο και λιγότερο, καθώς σταδιακά κρατιούνται εκτός setlist οι πειραματισμοί της δισκογραφικής της πορείας. Χαρακτηριστικό δείγμα η λίστα του Σαββάτου, η οποία παρατίθεται πιο κάτω –σε πείσμα, ας σημειωθεί, της αμέλειας του Μεγάρου Μουσικής, που δεν παρείχε ούτε ένα δισέλιδο για να παρουσιάσει τους καλλιτέχνες τους οποίους φιλοξένησε. Χώρια που λειτούργησε σημείο πώλησης μόνο για τους τρεις τελευταίους δίσκους της Levy.
Είναι νωρίς για να θεωρήσει κανείς ότι η καλλιτέχνιδα εγκλωβίζεται στο κερδισμένο image που της παρέχει η κοινότοπη φόρμα της αστικής μπαλάντας, αφού ακόμη κι η μπαλάντα της αποτελεί μουσική πρόταση. Ίσως παίζει το εύληπτο μέρος της δισκογραφίας της, γιατί ακόμη «συστήνεται» στο ελληνικό κοινό. Και δεν είναι αβάσιμο κάτι τέτοιο δεδομένου ότι, μισή ώρα μετά την έναρξη της συναυλίας, στη ζώνη των 45 ευρώ υπήρχαν άνθρωποι που διερωτώνταν «τι εθνικότητας είναι η κοπέλα» και «γιατί είναι τόσο πεσμένη». Απόδειξη της έλλειψης προσανατολισμού της μάζας που κινείται μεταξύ θεάτρων, clubs και μπουζουκιών, καθώς επίσης και του ισχυρισμού ότι «λεφτά υπάρχουνε».
Κι επειδή είναι της μόδας ο επαναπροσδιορισμός, ίσως είναι πια καιρός ν’ αναρωτηθούμε όλοι –εκ νέου– εάν η σχέση μας με τη μουσική έρχεται σε συνέπεια με τη στάση ζωής μας. Γιατί φοβάμαι πως η Yasmin Levy που τραγούδησε το γύφτικο “Naci En Alamo (Μπαλαμός)” στο Μέγαρο Μουσικής και υπέγραψε αυτόγραφα και δίσκους ως world ντίβα, δεν θα μπορούσε να κυκλοφορήσει ασφαλής με το παιδί της στις πέριξ συνοικίες, καθότι ελαφρώς πιο μελαχροινή από το αποδεκτό...
Setlist
EL AMOR CONTIGO
MI KORASON
AMAN DOKTOR
NACI EN ALAMO
SKALERIKAS DE ORO
TAL VEZ
ALEGRIA
ME VOY
UNA NOCHE MAS
ΧΕΙΜΩΝΑΝΘΟΣ
ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΧΟΡΕΥΟΥΝΕ
ADIO KERIDA
LA NAVE DEL OLVIDO
LA ULTIMA CANCION
LIBERTAD
OLVIDATE DE MI
{youtube}ldlsV2Ww2y0{/youtube}
